1
2
JedédiecetravailàFabrice,Chiara,Antoineainsiqu’àtoutemafamille
Jeremercietouslesmembresdujuryd’avoiraccepterdejugercetravail,
MerciauprofesseurLouisBuscailpoursonsoutienauquotidien,
MerciaudocteurPierreCordelierpoursonaideainsiquesapatience,sa
rigueuretsagentillesse,
MerciàMichelleBouissonetAnnySouquepourleuraidetoutlelongdece
travail,
Merciàtouslesmembresdel’équipe10:JéromeTorrisani,Marlène
Dufresnes,NaimaHanoun,HubertLulka,Aline,YannickDelpu,MarionGayral,
PrJanickSelves,PrRosineGuimbaud,
MerciàtouslesmembresduservicedeGastroentérologieetnutritionduCHU
deRangueiletaudocteurIsabelleMiguerespourm’avoirpermisdeterminer
cetravaildanslesmeilleuresconditionspossibles.
3
LISTEDESABREVIATIONS
CP:cancerdupancréas
PAnIN:PAncreaticIntraépithélialNeoplasia
TIPMP:TumeurIntracanalairePapillaireetMucineuseduPancréas
FAMMM:FamilialAtypicalMultipleMoleMelanoma
HNPCC:HéreditaryNonPolyposisColorectalCancer
PRSS1:trypsinogènecationique
SPINK1:SerineProteaseInhibitorKazalType1
CTRC:ChymotrypsineC,dégradationdelatrypsine
EUS:échoendoscopie
EUSFNA:échoendoscopieaveccytoponction
PC:PancréatiteChronique
PCC:PancréatiteChroniqueCalcifiante
CDKN2A:CyclinDependantKinaseinhibitors2A
CDKN1A:CyclinDependantKinaseinhibitors1A
CDK:CyclinDependantKinase
SMAD4:SmaandMADrelatedprotein4
DPC4:DeletedinPancreaticCancerlocus4
TGFbeta:TransformingGrowthFactorbeta
LAP:LatencyAssociatedProtein
LTBP:LatentTGFßBindingProtein
4
Shh:Sonichedgehoghomolog
SST:somatostatine
SSTR:récepteurdelasomatostatine
NF1:nuclearfactor1
PTCH:patchedrécepteur
ARNm:ARNmessager
qPCR:quantitativePolymeraseChainReactive
SAGE:SerialAnalysisGeneExpression
PLAT:PLasminogenActivatorTissue
KRT7:Keratin7
MMP7:MatrixMetalloProtein7
LCN2:LipoCaliN2
PLAU:Plasmineactivatorurokinase
S100P:calciumbindingproteinP
RAGE:ReceptorAdvancedGlycationEndproduct
NF‐kappaB:NuclearFactor‐kappaB
MSLN:MeSotheLiN
CRISP3:CysteineRichSecretoryProtein3
TFF:TreFoilFactor
5
TABLEDESMATIERES
INTRODUCTION ....................................................................................................................................... 8
I.LEPANCREASNORMAL«RAPPELSSURANATOMIEETPHYSIOLOGIE»......................................... 9
II.LECANCERDUPANCREAS ............................................................................................................. 11
1.Epidémiologie............................................................................................................................ 11
2.Histologie................................................................................................................................... 12
3.Lésionsprénéoplasiquesetfacteursderisque........................................................................ 12
A.Lesnéoplasiespancréatiquesintraépithéliales.................................................................... 12
B.LesTIPMP .............................................................................................................................. 13
C.Lecystadénomemucineux .................................................................................................... 17
D.Lesfacteursderisquesexogènesetlessyndromesd’originegénétiqueprédisposantau
cancerdupancreas........................................................................................................................ 18
4.Diagnosticettraitementducancerdupancréas. ..................................................................... 19
A.Clinique.................................................................................................................................. 19
B.Examenscomplémentaires ................................................................................................... 19
C.Priseenchargethérapeutique .............................................................................................. 21
III.LAPANCREATITECHRONIQUE................................................................................................... 23
1.Epidémiologieetétiologie......................................................................................................... 23
2.Histologie................................................................................................................................... 24
3.Clinique...................................................................................................................................... 24
4.Examenscomplémentaires ....................................................................................................... 25
5.Uneentitéparticulière:lapancréatitechroniquepseudotumorale ....................................... 26
IV.ROLEDEL’ECHOENDOSCOPIEAVECCYTOPONCTIONDANSLEDIAGNOSTICD’UNSYNDROME
DEMASSEPANCREATIQUE.................................................................................................................... 28
V.LESALTERATIONSDEL’EXPRESSIONGENIQUEAUCOURSDUCANCERDUPANCREASETDELA
PANCREATITECHRONIQUE ................................................................................................................... 33
1.Lesaltérationsgéniquesdanslecancerdupancréas ............................................................... 34
1 / 121 100%