
FCC9–Chirurgiecolo‐rectale:delaxiphopubienneaurobot
Interprétation/Conclusionsdesauteurs
Lesauteursontpréciséque«l’étuden’apasétéfaitepoursavoirsilacolectomielaparoscopiqueest
supérieureàlacolectomieouvertepourletraitementducancer»etontinsistédansuncommentairepublié
parlasuite[17]qu’ils’agitbiend’uneétudedenon‐infériorité.Ilsontconcluque«l’étudeestenfaveurdela
sécuritédel’abordlaparoscopiquepourlescomplications,ledélaiderécidive,lasurviesansrécidive,etla«
survieglobale».Ilsajoutentque«l’absencederisquecancérologiqueetlesbénéficesmarginauximmédiats
(avantageesthétique)contrebalancentuntempsopératoireprolongé»,ensuggérantlanécessitéd’une
analysedelaqualitédevie,descoûtsetdurapportcoûts/bénéficesdelatechniquelaparoscopique.
Cesrésultatsontétéconfirmés,notammentsurlasurvie,parunepublicationplusrécentesurlesmêmes
malades,avecunreculd’aumoinscinqans,pourtouslessujets[18].
Analyseméthodologique
Ils’agitd’unessaidenon‐infériorité,oùunebornesupérieuredenon‐infériorité,pourlecritèredejugement
principal(apparitiond’unerécidive),aétéchoisieà23%.Celaveutdirequesiladifférenced’apparitiond’une
récidiveentrelegroupelaparotomieetlaparoscopieétaitinférieureà23%,lalaparoscopieétaitalors
considérée«non‐inférieure»àlalaparotomie,sachantquecetteborne,plutôtélevée,estrapportéeà
l’ensembledel’intervalledeconfianceà95%(IC95%).
Lesauteursétayentleursconclusionssurdeuxrésultatsprincipaux:lerisquederécidivedesmaladestraités
parlaparoscopieétaitinférieuràcettebornefixéeà1,23,eneffetlerisquerelatif(RR)derécidivedugroupe
laparoscopiqueétaitRR=0,86dontl’IC95%=(0,63à1,17)(p=0,32),entièrementsituédu«bon»côtédela
borne,c’est‐à‐direindiquantlanon‐inférioritédelalaparoscopie;iln’yavaitpasdedifférenceentermesde
survieglobaleentrelesdeuxgroupes,authentifiéparunRRdedécèsdanslegroupelaparoscopique,RR=0,91
avecIC95%=(0,68à1,21)(p=0,51).
Defaçongénérale,dansuneétudedenon‐infériorité,lanon‐inférioritéestadmiselorsquelerésultatducritère
dejugementprincipaletsonintervalledeconfiancesontentièrementsituéendeçàd’unevaleur(Δ=bornede
non‐infériorité)fixéearbitrairementavanttouteanalysestatistique.Danscetteétude,cettevaleurn’apasété
explicitementprédéfinieparlesauteursetilsontcalculéunebornede1,23pouratteindreunepuissance(1‐
β)=0,81(«81%dechancededéclarerlalaparoscopieinférieure»,soitunrisqueβinférieurà20%).Lemême
raisonnementaétéfaitpourla«survieglobale»mais,danscecas,lesauteursn’ontpasdonnélavaleurdela
borne,sansdouteparcequelasurvieglobaleétaituncritèredejugement«secondaire».
4èmeétude:Randomizedtrialoflaparoscopic‐assistedresectionofcolorectalcarcinoma:3‐yearresultsoftheUK
MRCCLASICCTrialGroup[9]
Description
Aprèsunepremièrepublicationévaluantlesrésultatsàcourtterme[7],lesrésultatsàlongtermedel’étude
anglaisedugroupeMRCCLASICContétépubliésenjuillet2007dansleJournalofClinicalOncology[9].Ils’agit
d’unessaimulticentrique(27centres)incluant794patientsaffectésd’uncancerducôlon(droit,gaucheou
sigmoïde)oudurectum,dont526onteuunerésectionlaparoscopiqueet268unerésectionouverte(selon
unerandomisationdetype2/1).Lescritèresdejugementprincipauxétaientla«survieglobale»etsans