ORTIE (Urtica dioica) Un médecin signala un jour

O
OR RT TI IE E ( (U Ur rt ti ic ca a d di io oi ic ca a) )
U
Un n m mé éd de ec ci in n s si ig gn na al la a u un n j jo ou ur r d da an ns s u un ne e é ém mi is ss si io on n
r
ra ad di io op ph ho on ni iq qu ue e q qu ue e l l’ ’o or rt ti ie e e es st t a au u n no om mb br re e d de es s p pl la an nt te es s
m
mé éd di ic ci in na al le es s l le es s p pl lu us s e ef ff fi ic ca ac ce es s q qu ue e n no ou us s p po os ss sé éd do on ns s. .
S
Si i l le es s h ho om mm me es s s sa av va ai ie en nt t à à q qu ue el l p po oi in nt t e el ll le e p pe eu ut t ê êt tr re e
u
ut ti il le e, , i il ls s n ne e p pl la an nt te er ra ai ie en nt t p pl lu us s q qu ue e d de es s o or rt ti ie es s. .
M
Ma al lh he eu ur re eu us se em me en nt t, , l la a m ma aj jo or ri it té é d de es s h ho om mm me es s s se em mb bl le e
l
l’ ’i ig gn no or re er r. .
L
L’ ’o or rt ti ie e a a u un n e ef ff fe et t t th hé ér ra ap pe eu ut ti iq qu ue e d de e l la a r ra ac ci in ne e à à l la a t ti ig ge e, ,
d
de es s f fe eu ui il ll le es s a au ux x f fl le eu ur rs s. .
D
Da an ns s l l’ ’A An nt ti iq qu ui it té é, , e el ll le e j jo ou ui is ss sa ai it t d d’ ’u un ne e g gr ra an nd de e r re en no om mm mé ée e. . L Le e p pe ei in nt tr re e A Al lb br re ec ch ht t D Du ue er re er r 1 14 47 71 1 à à 1 15 52 28 8) ) a a p pe ei in nt t u un n a an ng ge e
v
vo ol la an nt t v ve er rs s l le e t tr rô ôn ne e d du u T To ou ut t — — P Pu ui is ss sa an nt t, , u un ne e o or rt ti ie e à à l la a m ma ai in n. . L Le e p pr rê êt tr re e s su ui is ss se e K Ku ue en nz zl le e i in nd di iq qu ue e d da an ns s s se es s é éc cr ri it ts s
q
qu ue e l l’ ’o or rt ti ie e a au ur ra ai it t d di is sp pa ar ru u d de ep pu ui is s l lo on ng gt te em mp ps s s si i e el ll le e n ne e b br rû ûl la ai it t p pa as s. . L Le es s i in ns se ec ct te es s e et t l le es s a an ni im ma au ux x a au ur ra ai ie en nt t p pr ro ov vo oq qu ué é
s
sa a d di is sp pa ar ri it ti io on n d de ep pu ui is s l lo on ng gt te em mp ps s. .
L
L’ ’o or rt ti ie e e es st t n no ot tr re e p pl la an nt te e m mé éd di ic ci in na al le e l la a p pl lu us s d dé ép pu ur ra at ti iv ve e e et t à à l la a f fo oi is s h hé ém mo op pl la as st ti iq qu ue e. . C Co om mm me e e el ll le e e ex xe er rc ce e u un ne e b bo on nn ne e
i
in nf fl lu ue en nc ce e s su ur r l le e p pa an nc cr ré éa as s, , l la a t ti is sa an ne e à à l l’ ’o or rt ti ie e p pe er rm me et t d de e f fa ai ir re e b ba ai is ss se er r l le e t ta au ux x d de e g gl ly yc cé ém mi ie e. . E El ll le e g gu ué ér ri it t é ég ga al le em me en nt t l le es s
m
ma al la ad di ie es s e et t l le es s i in nf fl la am mm ma at ti io on ns s d de es s v vo oi ie es s u ur ri in na ai ir re es s e et t l le es s u ur ri in ne es s m ma al la ad di iv ve es s. . C Co om mm me e e el ll le e f fa ac ci il li it te e é ég ga al le em me en nt t l le es s
s
se el ll le es s, , e el ll le e p pe eu ut t t to ou ut t p pa ar rt ti ic cu ul li iè èr re em me en nt t ê êt tr re e c co on ns se ei il ll lé ée e p po ou ur r u un ne e c cu ur re e d de e p pr ri in nt te em mp ps s. .
D
De ep pu ui is s q qu ue e j je e c co on nn na ai is s l le es s f fo or rc ce es s t th hé ér ra ap pe eu ut ti iq qu ue es s d de e l l’ ’o or rt ti ie e, , j j’ ’a ai i
p
pr ri is s l l’ ’h ha ab bi it tu ud de e d d’ ’e en n f fa ai it te e u un ne e c cu ur re e d de e q qu ua at tr re e s se em ma ai in ne es s, , a au u
p
pr ri in nt te em mp ps s a av ve ec c l le es s j je eu un ne es s p po ou us ss se es s, , e et t e en n a au ut to om mn ne e a ap pr rè ès s l le e
r
re eg ga ai in n, , l lo or rs sq qu ue e l le es s j je eu un ne es s p po ou us ss se es s r re es ss so or rt te en nt t u un n p pe eu u p pa ar rt to ou ut t. .
j
j’ ’e en n b bo oi is s u un ne e t ta as ss se e l le e m ma at ti in n à à j je eu un n, , u un ne e d de em mi i- -h he eu ur re e a av va an nt t l le e
p
pe et ti it t d dé éj je eu un ne er r e et t u un ne e o ou u d de eu ux x t ta as ss se es s r ré ép pa ar rt ti ie es s a au u c co ou ur rs s d de e l la a
j
jo ou ur rn né ée e, , p pa ar r g go or rg gé ée es s. .
P
Po ou ur r a au ug gm me en nt te er r l l’ ’e ef ff fi ic ca ac ci it té é, , i il l s se er ra ai it t b bo on n d de e b bo oi ir re e é ég ga al le em me en nt t l la a
t
ti is sa an ne e a av va an nt t l le e p pe et ti it t d dé éj je eu un ne er r p pa ar r g go or rg gé ée es s. . A Ap pr rè ès s u un ne e t te el ll le e c cu ur re e, ,
j
je e m me e s se en ns s e ex xt tr rê êm me em me en nt t b bi ie en n e et t j j’ ’a ai i c ch ha aq qu ue e f fo oi is s l l’ ’i im mp pr re es ss si io on n q qu ue e
j
je e p po ou ur rr ra ai is s a av vo oi ir r u un ne e a ac ct ti iv vi it té é t tr ri ip pl le e d de e c ce el ll le e q qu ue e j j’ ’a ai i d d’ ’h ha ab bi it tu ud de e. .
M
Ma a f fa am mi il ll le e e et t m mo oi i, , n no ou us s n n’ ’a av vo on ns s p pl lu us s b be es so oi in n d de e m mé éd di ic ca am me en nt ts s d de ep pu ui is s d de es s a an nn né ée es s, , e et t j je e m me e s se en ns s s so ou up pl le e e et t j je eu un ne e. .
L
La a t ti is sa an ne e n n’ ’a a p pa as s m ma au uv va ai is s g go oû ût t. . O On n l la a b bo oi it t s sa an ns s s su uc cr re e. . M Ma ai is s l le es s p pe er rs so on nn ne es s q qu ue el lq qu ue e p pe eu u d dé él li ic ca at te es s p pe eu uv ve en nt t y y
m
mé él la an ng ge er r u un n p pe eu u d de e c ca am mo om mi il ll le e o ou u d de e m me en nt th he e p po ou ur r e en n a am mé él li io or re er r l le e g go oû ût t. .
E
En n m mé éd de ec ci in ne e p po op pu ul la ai ir re e, , l la a t ti is sa an ne e à à l l’ ’o or rt ti ie e e es st t c co on ns se ei il ll lé ée e c co om mm me e c cu ur re e d de e q qu ue el lq qu ue es s s se em ma ai in ne es s c co on nt tr re e l le es s t tr ro ou ub bl le es s d du u
f
fo oi ie e e et t d de e l la a r ra at te e, , l le es s m ma al la ad di ie es s d de e l la a r ra at te e, , m mê êm me e c co on nt tr re e l le es s t tu um me eu ur rs s d de e l la a r ra at te e, , e en n c ca as s d de e g gl la ai ir re es s d d’ ’e es st to om ma ac c e et t
d
de es s v vo oi ie es s r re es sp pi ir ra at to oi ir re es s, , d de e c cr ra am mp pe es s e et t d d’ ’u ul lc cè èr re es s d d’ ’e es st to om ma ac c, , d d’ ’u ul lc cè èr re es s i in nt te es st ti in na au ux x e et t d de e m ma al la ad di ie es s p pu ul lm mo on na ai ir re es s. .
A
Af fi in n d de e p pr ré és se er rv ve er r l le es s p pr ré éc ci ie eu us se es s s su ub bs st ta an nc ce es s, , l la a t ti is sa an ne e n ne e d do oi it t p pa as s ê êt tr re e b bo ou ui il ll li ie e, , m ma ai is s é éb bo ou ui il ll la an nt té ée e. .
À
À t ti it tr re e p pr ré év ve en nt ti if f, , l l’ ’o on n b bo oi it t l la a t ti is sa an ne e à à l l’ ’o or rt ti ie e à à r ra ai is so on n d d’ ’u un ne e t ta as ss se e p pa ar r j jo ou ur r s se eu ul le em me en nt t, , p pe en nd da an nt t t to ou ut te e l l’ ’a an nn né ée e. . E El ll le e
o
of ff fr re e é ég ga al le em me en nt t d de e g gr ra an nd ds s s se er rv vi ic ce es s e en n c ca as s d de e m ma al la ad di ie es s v vi ir ra al le es s e et t d d’ ’é él li im mi in na at ti io on n d de e b ba ac ct té ér ri ie es s. .
L
Le es s P Pr ro od du ui it ts s G Ge er rv vo ol l M M. . G Ge er rv va ai is s P Po oi ir ri ie er r 1 14 4 r ru ue e d de es s P Pi in ns s, , C Ca ap pl la an n ( (Q Qu ué éb be ec c) ) G GO OC C 1 1E EO O ( (4 41 18 8) ) 3 38 88 8 - - 2 20 02 25 5

P
PA AR R S SO OL LA AN NG GE E L LA AU UR RI IN N, , N N. .D D. .
L
L’ ’o or rt ti ie e: :m ma au uv va ai is se e h he er rb be e o ou u c ca ad de ea au u d de e l la a n na at tu ur re e? ?
S
Sa av vi ie ez z- -v vo ou us s q qu ue e l le es s o or rt ti ie es s, , d do on nt t l le es s f fe eu ui il ll le es s s so on nt t u ur rt ti ic ca an nt te es s, , é ét ta ai ie en nt t u ut ti il li is sé ée es s a au ut tr re ef fo oi is s p pa ar r l le es s g ge en ns s q qu ui i s so ou uf ff fr ra ai ie en nt t
d
d’ ’a ar rt th hr ri it te e? ? I Il ls s s se e r ro ou ul la ai ie en nt t d de ed da an ns s p po ou ur r s se e s so ou ul la ag ge er r. .
A
Au uj jo ou ur rd d’ ’h hu ui i, , o on n r re et ti ir re e b bi ie en n d d’ ’a au ut tr re es s b bé én né éf fi ic ce es s d de e c ce et tt te e p pl la an nt te e s sa au uv va ag ge e q qu u’ ’e es st t l l’ ’o or rt ti ie e! ! O On n p pe eu ut t l la a c co on ns so om mm me er r
f
fr ra aî îc ch he e, , e en n c ca ap ps su ul le es s, , e en n i in nf fu us si io on n o ou u e en n t te ei in nt tu ur re e m mè èr re e a av ve ec c d du u v vi in na ai ig gr re e c ci id dr re e ( (p pl lu ut tô ôt t q qu ue e d de e l l’ ’a al lc co oo ol l) ) p po ou ur r
c
co on ns se er rv ve er r s se es s m mi in né ér ra au ux x. .
D
De e p pl lu us s, , l l’ ’o or rt ti ie e a ai id de e à à p pe er rd dr re e d du u p po oi id ds s. . R Ri ie en n q qu u’ ’e en n r ra ai is so on n d de e c ce et tt te e q qu ua al li it té é p pa ar rt ti ic cu ul li iè èr re e, , e el ll le e m mé ér ri it te e l le e n no om m d de e
r
re ei in ne e. . E En n e ef ff fe et t, , e el ll le e a au ug gm me en nt te e l la a s sé éc cr ré ét ti io on n d de e l la a g gl la an nd de e t th hy yr ro oï ïd de e ( (q qu ui i a ag gi it t s su ur r l le e m mé ét ta ab bo ol li is sm me e) ), , c ce e q qu ui i p pe er rm me et t d de e
b
br rû ûl le er r l le es s g gr ra ai is ss se es s p pl lu us s r ra ap pi id de em me en nt t. . N N’ ’e es st t- -c ce e p pa as s u un ne e b bo on nn ne e n no ou uv ve el ll le e? ?
D
De e p pl lu us s, , c ce et tt te e p pl la an nt te e e es st t s si i f fo or rt te em me en nt t m mi in né ér ra al li is sé ée e q qu ue e, , q qu ua an nd d n no ou us s e en n c co on ns so om mm mo on ns s, , n no ot tr re e a ap pp pé ét ti it t d di im mi in nu ue e. . N No ou us s
s
so om mm me es s s so ou uv ve en nt t g go ou ur rm ma an nd ds s p pa ar rc ce e q qu ue e n no ot tr re e c co or rp ps s n ne e r re eç ço oi it t p pa as s l le es s n nu ut tr ri im me en nt ts s d do on nt t i il l a a b be es so oi in n. . C Ce el la a a ar rr ri iv ve e
p
pr ri in nc ci ip pa al le em me en nt t p pa ar rc ce e q qu ue e n no os s a al li im me en nt ts s s so on nt t d dé év vi it ta al li is sé és s, , p pl le ei in ns s d de e p pr ro od du ui it ts s c ch hi im mi iq qu ue es s, , t tr ro op p c cu ui it ts s e et t t tr ra an ns sf fo or rm mé és s. .. .. .
L
L’ ’o or rt ti ie e… …
E
Es st t d di iu ur ré ét ti iq qu ue e e et t p pu ur ri if fi ie e l le e s sa an ng g. . E El ll le e n ne et tt to oi ie e l le es s r re ei in ns s e et t é él li im mi in ne e l le es s t to ox xi in ne es s p pr ro ov ve en na an nt t d du u s sa an ng g e et t d de es s c ce el ll lu ul le es s. .
E
Es st t r ri ic ch he e e en n s si il li ic ce e. . L La a s si il li ic ce e, , q qu ui i e es st t a ap pp pe el lé ée e “ “m mi in né ér ra al l d de e l la a b be ea au ut té é, , n no ou us s p pe er rm me et t d de e r re es st te er r s so ou up pl le es s, , d d’ ’a av vo oi ir r d de e
b
be ea au ux x o on ng gl le es s e et t u un ne e p pe ea au u s sa ai in ne e. . D De e p pl lu us s, , e el ll le e e em mb be el ll li it t n no os s c ch he ev ve eu ux x. .
E
Es st t r ri ic ch he e e en n f fe er r. . C C’ ’e es st t u un ne e b bo on nn ne e s so ou ur rc ce e d de e c ce e m mi in né ér ra al l e et t e el ll le e n no ou us s a ai id de e à à l le e f fi ix xe er r. .
D
Di is ss so ou ut t l le es s r ré és si id du us s a ac ci id de es s d da an ns s l le e s sa an ng g. . E En n p pl lu us s d d’ ’ê êt tr re e a al lc ca al li in ne e, , e el ll le e e es st t r ri ic ch he e e en n c ch hl lo or ro op ph hy yl ll le e e et t e en n v vi it ta am mi in ne es s A A e et t
C
C. .
P
PA AR R S SO OL LA AN NG GE E L LA AU UR RI IN N, , N N. .D D. .
= == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == == =
S
Sa a d de es sc cr ri ip pt ti io on n
L
La a t ti ig ge e l li ig gn ne eu us se e, , ( (q qu ui i e es st t d de e m mê êm me e n na at tu ur re e q qu ue e l le e b bo oi is s) ) q qu ua ad dr ra an ng gu ul la ai ir re e e es st t a au us ss si i
p
pa ar rc co ou ur ru ue e d de e p po oi il ls s i ir rr ri it ta an nt ts s c co om mm me e c ce eu ux x d de e l la a f fe eu ui il ll le e. .
S
Se es s f fl le eu ur rs s s so on nt t d dé ép po ou ur rv vu ue es s d de e p pé ét ta al le es s, , m ma ai is s p po os ss sè èd de en nt t d de eu ux x s sé ép pa al le es s. . L L' 'o or rt ti ie e e es st t
u
un ne e p pl la an nt te e d di io oï ïq qu ue e, , c ce e q qu ui i v ve eu ut t d di ir re e q qu ue e l le es s f fl le eu ur rs s m mâ âl le es s e et t f fe em me el ll le es s s so on nt t p po or rt té ée es s
p
pa ar r d de es s p pi ie ed ds s o ou u p pl la an nt ts s d di if ff fé ér re en nt ts s. .
L
La a r re ec co on nn na ai is ss sa an nc ce e d de es s s se ex xe es s e es st t d do on nc c f fa ac ci il le e, , v vu u q qu u' 'u un n p pi ie ed d d d' 'o or rt ti ie e n ne e p po os ss sè èd de e q qu ue e
d
de es s f fl le eu ur rs s m mâ âl le es s o ou u f fe em me el ll le es s, , e et t q qu ue e l le es s d de eu ux x s se ex xe es s o on nt t u un ne e f fo or rm me e e et t u un ne e c co ou ul le eu ur r
d
di if ff fé ér re en nt te e. . L Le es s f fl le eu ur rs s f fe em me el ll le es s s so on nt t p pe en nd da an nt te es s, , d de e c co ou ul le eu ur rs s v ve er rd dâ ât tr re es s a av ve ec c q qu ue el lq qu ue es s r re ef fl le et ts s d de e v vi io ol le et t. .
L
Le es s f fl le eu ur rs s m mâ âl le es s s so on nt t é ét ta al lé ée es s e et t j ja au un nâ ât tr re es s. . L La a r re ep pr ro od du uc ct ti io on n s se e f fa ai it t p pa ar r l le es s i in ns se ec ct te es s e et t l le e v ve en nt t. . S Se es s r ra ac ci in ne es s à à
s
so ou uc ch he e r ra am mp pa an nt te e e et t s se es s r ra ad di ic ce el ll le es s t tr rè ès s f fi in ne es s a ap pp pr ré éc ci ie en nt t l le es s t te er rr ra ai in ns s r ri ic ch he es s e en n a az zo ot te e. . E El ll le es s p pe eu uv ve en nt t s s' 'e en nf fo on nc ce er r
d
da an ns s l la a t te er rr re e à à u un ne e p pr ro of fo on nd de eu ur r d de e 7 70 0 c cm m. . L Le es s r ra ac ci in ne es s p pa ar rt ti ic ci ip pe en nt t é ég ga al le em me en nt t à à l la a r re ep pr ro od du uc ct ti io on n, , e en n d dr ra ag ge eo on nn na an nt t
r
ré ég gu ul li iè èr re em me en nt t. .
L
Le es s P Pr ro od du ui it ts s G Ge er rv vo ol l M M. . G Ge er rv va ai is s P Po oi ir ri ie er r 1 14 4 r ru ue e d de es s P Pi in ns s, , C Ca ap pl la an n ( (Q Qu ué éb be ec c) ) G GO OC C 1 1E EO O ( (4 41 18 8) ) 3 38 88 8 - - 2 20 02 25 5

Q
Qu ue e d de es s q qu ua al li it té és s
À
À c ca au us se e d de e s sa a r ri ic ch he es ss se e m ma ar rt ti ia al le e e et t d de e s so on n a ac ct ti io on n a an nt ti im mé én no or rr ra ag gi iq qu ue e, , l le es s f fe em mm me es s s so ou uf ff fr ra an nt t d de e r rè èg gl le es s t tr ro op p
a
ab bo on nd da an nt te es s g ga ag gn ne er ro on nt t à à i in nc co or rp po or re er r l l' 'o or rt ti ie e d da an ns s l le eu ur r a al li im me en nt ta at ti io on n h ha ab bi it tu ue el ll le e, , n ne e s se er ra ai it t- -c ce e q qu ue e p po ou ur r c co om mp pe en ns se er r
l
le eu ur rs s p pe er rt te es s e en n f fe er r. . P Po oi in nt t d d' 'a an né ém mi ie e c ch he ez z l le es s m ma an ng ge eu ur rs s d d' 'o or rt ti ie es s! !
Q
Qu ui i p pl lu us s e es st t, , r ri ic ch he es s e en n s si il li ic ce e, , c ce es s m mê êm me es s o or rt ti ie es s c cr ru ue es s e et t f fi in ne em me en nt t h ha ac ch hé ée es s s se er ro on nt t u ut ti il le es s à à l la a f fe em mm me e p po ou ur r l la a
p
pr ré év ve en nt ti io on n d de e l l' 'o os st té éo op po or ro os se e, , s si i p po os ss si ib bl le e e en n s sy yn ne er rg gi ie e a av ve ec c d de es s a al lg gu ue es s f fr ra aî îc ch he es s. .
P
Po ou ur r n ne et tt to oy ye er r l le e s sy ys st tè èm me e d di ig ge es st ti if f e et t e en n a am mé él li io or re er r l le e f fo on nc ct ti io on nn ne em me en nt t, , o on n c co on ns so om mm me er ra a c ce et t a ad dv ve en nt ti ic ce e l lé ég gu um me e, ,
l
lé ég gè èr re em me en nt t c cu ui it t e et t c co ou up pé é f fi in ne em me en nt t, , q qu ue e l l' 'o on n m mé él la an ng ge er ra a i in nt ti im me em me en nt t a av ve ec c d de es s p po om mm me es s d de e t te er rr re e c cu ui it te es s à à l l' 'e ea au u e et t
é
éc cr ra as sé ée es s e en n p pu ur ré ée e, , p pa ar r e ex xe em mp pl le e. .
U
UN N L LA AR RG GE E S SP PE EC CT TR RE E D DE E V VE ER RT TU US S C CU UR RA AT TI IV VE ES S
L
L' 'o or rt ti ie e, , c co on ns so om mm mé ée e d d' 'u un ne e m ma an ni iè èr re e c co ou ur ra an nt te e, , e en n t ta an nt t q qu ue e l lé ég gu um me e a au u m mê êm me e s st ta at tu ut t q qu ue e l le es s a au ut tr re es s, , a as ss sa ai in ni it t l le e
m
mi il li ie eu u i in nt te er rn ne e, , d di is ss so ou ut t l le es s c cr ri is st ta au ux x d d' 'a ac ci id de e, , d dr ra ai in ne e l le e f fo oi ie e, , é év va ac cu ue e l le es s r ré ét te en nt ti io on ns s l li iq qu ui id de es s d di iv ve er rs se es s, , a am mé él li io or re e l le es s
r
rh hu um ma at ti is sm me es s d de es s g gr ra an nd ds s c ca ar rn ni iv vo or re es s, , r ré ég gé én nè èr re e l le e s sa an ng g, , f fo or rt ti if fi ie e l le e c co or rp ps s ( (e en n r ra ai is so on n d de e s sa a r ri ic ch he es ss se e e en n m mi in né ér ra au ux x
v
va ar ri ié és s e et t d de e s se es s o ol li ig go o- -é él lé ém me en nt ts s) ), , t to ou ut t c ce ec ci i d d' 'a au ut ta an nt t p pl lu us s e en nc co or re e q qu u' 'e el ll le e n ne e s so ou uf ff fr re e p pa as s d de e c ce er rt ta ai in ne es s p pr ra at ti iq qu ue es s
d
dé él lé ét tè èr re es s i in nf fl li ig gé ée es s p pa ar r l le es s j ja ar rd di in ni ie er rs s ( (e en ng gr ra ai is s e et t t tr ra ai it te em me en nt ts s p pa at th ho og gè èn ne es s, , p pa ar r e ex xe em mp pl le e) ). .
N
No om mb br re e d d' 'u ut ti il li is sa at te eu ur rs s e et t d d' 'a au ut te eu ur rs s a at tt tr ri ib bu ue en nt t é ég ga al le em me en nt t à à n no ot tr re e o or rt ti ie e u un ne e e ef ff fi ic ca ac ci it té é o ob bs se er rv va ab bl le e c co on nt tr re e l le es s
i
ir rr ré ég gu ul la ar ri it té és s g gl ly yc cé ém mi iq qu ue es s, , c co on nt tr re e l le es s h hé ém mo or rr ro oï ïd de es s, , l la a g go ou ut tt te e, , l le es s d do ou ul le eu ur rs s r rh hu um ma at ti is sm ma al le es s, , c co on nt tr re e l l' 'o ol li ig gu ur ri ie e e et t l le es s
t
tr ro ou ub bl le es s d de e l la a p pr ro os st ta at te e, , a ai in ns si i q qu u' 'u un ne e c ce er rt ta ai in ne e p pr ré év ve en nt ti io on n d de e l la a c ca al lv vi it ti ie e ( (c ca at ta ap pl la as sm me es s s su ur r l la a t tê êt te e) ). . D Da an ns s d de e
n
no om mb br re eu ux x p pa ay ys s, , o on n u ut ti il li is se e t tr ra ad di it ti io on nn ne el ll le em me en nt t l la a d dé éc co oc ct ti io on n d d' 'o or rt ti ie es s d do on nt t o on n i im mp pr rè èg gn ne e u un n c ca at ta ap pl la as sm me e d de es st ti in né é à à
a
ar rr rê êt te er r l le es s s sa ai ig gn ne em me en nt ts s d di iv ve er rs s. . D De es s f fe eu ui il ll le es s d d' 'o or rt ti ie es s f fr ra aî îc ch he es s é éc cr ra as sé ée es s a av ve ec c l le es s d do oi ig gt ts s e et t p pl la ac cé ée es s d da an ns s l le e n ne ez z, , p pa ar r
e
ex xe em mp pl le e, , a ar rr rê êt te en nt t a au us ss si it tô ôt t l le e s sa ai ig gn ne em me en nt t. .
L
L' 'O OR RT TI IE E E ET T L LE ES S P PR RO OB BL LÈ ÈM ME ES S M MA AS SC CU UL LI IN NS S
D
De es s é ét tu ud de es s r ré éc ce en nt te es s o on nt t c co on nf fi ir rm mé é l la a r ré éa al li it té é d de e c ce er rt ta ai in ne es s v ve er rt tu us s t tr ra ad di it ti io on nn ne el ll le es s d de e l l' 'o or rt ti ie e q qu ue e l l' 'o on n c cr ro oy ya ai it t
f
fo ol lk kl lo or ri iq qu ue es s, , n no ot ta am mm me en nt t c ce el ll le es s c co on nc ce er rn na an nt t l la a p pr ro os st ta at te e. .
S
Se el lo on n l la a s sc ci ie en nc ce e m mé éd di ic ca al le e, , l l' 'i in nf fl la am mm ma at ti io on n e et t l l' 'é él la ar rg gi is ss se em me en nt t d de e l la a p pr ro os st ta at te e s so on nt t d du us s à à l la a c co on nv ve er rs si io on n, , a au u s se ei in n d de e
l
l' 'o or rg ga an ni is sm me e, , d d' 'u un ne e p pa ar rt ti ie e d de e l la a t te es st to os st té ér ro on ne e e en n d di ih hy yd dr ro ot te es st to os st té ér ro on ne e ( (D DH HT T e en n a ab br ré ég gé é) ). . O Or r, , d de es s e ex xt tr ra ai it ts s c co on nc ce en nt tr ré és s
d
de e r ra ac ci in ne es s d d' 'U Ur rt ti ic ca a D Di io oi ic ca a ( (o or rt ti ie es s) ), , e em mp pê êc ch he en nt t q qu ue e l la a d di ih hy yd dr ro ot te es st to os st té ér ro on ne e n ne e s s' 'a at tt ta ac ch he e s su ur r l le es s s si it te es s r ré éc ce ep pt te eu ur rs s
d
de es s c ce el ll lu ul le es s d de e l la a p pr ro os st ta at te e; ; c ce e q qu ui i r re ev vi ie en nt t à à d di ir re e q qu ue e c ce et tt te e d de er rn ni iè èr re e n ne e s su ub bi it t p pa as s l l' 'i im mp pa ac ct t n né ég ga at ti if f d de e c ce et tt te e D DH HT T. .
D
D' 'a au ut tr re es s p pl la an nt te es s, , t te el l q qu ue e l le e p pr ru un ni ie er r d d' 'A Af fr ri iq qu ue e e et t l le e p pa al lm mi ie er r s sc ci ie e i in nh hi ib be en nt t, , q qu ua an nt t à à e el ll le es s, , l la a c co on nv ve er rs si io on n d de e l la a
t
te es st to os st té ér ro on ne e e en n d di ih hy yd dr ro ot te es st to os st té ér ro on ne e, , d d' 'o où ù l le eu ur r a as ss so oc ci ia at ti io on n f fr ré éq qu ue en nt te e a av ve ec c l l' 'o or rt ti ie e. . O On n y y a as ss so oc ci ie e é ég ga al le em me en nt t l l' 'h hu ui il le e
d
de e p pé ép pi in ns s d de e c co ou ur rg ge e " "L La ad dy y G Go od di iv va a" " d do on nt t o on n p pe eu ut t c cu ul lt ti iv ve er r s so oi i- -m mê êm me e l le es s g gr ra ai in ne es s, , à à c co on ns so om mm me er r s sé éc ch hé ée es s o ou u s so ou us s
f
fo or rm me e d d' 'u un n m ma ac cé ér râ ât t h hu ui il le eu ux x t tr rè ès s r ri ic ch he e e en n z zi in nc c d d' 'o or ri ig gi in ne e v vé ég gé ét ta al le e d do on nt t l la a p pr ro os st ta at te e e es st t " "f fr ri ia an nd de e" ". . L Le es s e ex xt tr ra ai it ts s d de e
r
ra ac ci in ne es s d d' 'o or rt ti ie es s s s' 'o op pp po os sa an nt t à à l la a c co on nv ve er rs si io on n d de e l la a t te es st to os st té ér ro on ne e e en n u un n s so ou us s- -p pr ro od du ui it t n no oc ci if f à à l la a p pr ro os st ta at te e, , l le e D DH HT T, , i il l e en n
r
ré és su ul lt te e q qu ue e d da av va an nt ta ag ge e d de e t te es st to os st té ér ro on ne e d de ev vi ie en nt t d de e c ce e f fa ai it t d di is sp po on ni ib bl le e p po ou ur r l la a l li ib bi id do o q qu ui i s s' 'e en n t tr ro ou uv ve e r re en nf fo or rc cé ée e, ,
p
pu ui is sq qu ue e, , c co om mm me e o on n l le e s sa ai it t, , c c' 'e es st t l la a t te es st to os st té ér ro on ne e q qu ui i, , a au u n ni iv ve ea au u p ph hy ys si io ol lo og gi iq qu ue e, , e es st t r re es sp po on ns sa ab bl le e d du u d dé és si ir r. . D D' 'o où ù
s
sa an ns s d do ou ut te e c ce et tt te e r ré ép pu ut ta at ti io on n d de es s g gr ra ai in ne es s d d' 'o or rt ti ie es s à à ê êt tr re e a ap ph hr ro od di is si ia aq qu ue es s, , v vr ra ai is se em mb bl la ab bl le em me en nt t a au us ss si i à à c ca au us se e d de e l le eu ur r
r
ri ic ch he es ss se e e en n a ac cé ét ty yl lc ch ho ol li in ne e, , u un n n ne eu ur ro ot tr ra an ns sm me et tt te eu ur r e es ss se en nt ti ie el l à à l la a v vi ie e s se ex xu ue el ll le e. .
Q
Qu ua an nt t a au ux x e ef ff fe et ts s r ré ég gu ul la at te eu ur rs s d de e l l' 'o or rt ti ie e s su ur r l le e t ta au ux x d de e s su uc cr re e s sa an ng gu ui in n, , i il ls s p pe eu uv ve en nt t s s' 'e ex xp pl li iq qu ue er r p pa ar r l la a p pl lu us s g gr ra an nd de e
d
di is sp po on ni ib bi il li it té é d de e t te es st to os st té ér ro on ne e q qu u' 'e el ll le e r re en nd d p po os ss si ib bl le e à à l l' 'o or rg ga an ni is sm me e, , e et t d do on nt t l le es s e ef ff fe et ts s a an nt ti id di ia ab bé ét ti iq qu ue es s o on nt t é ét té é
r
ré éc ce em mm me en nt t m mi is s e en n l lu um mi iè èr re e p pa ar r c ce er rt ta ai in ns s c ch he er rc ch he eu ur rs s. .
L
Le es s P Pr ro od du ui it ts s G Ge er rv vo ol l M M. . G Ge er rv va ai is s P Po oi ir ri ie er r 1 14 4 r ru ue e d de es s P Pi in ns s, , C Ca ap pl la an n ( (Q Qu ué éb be ec c) ) G GO OC C 1 1E EO O ( (4 41 18 8) ) 3 38 88 8 - - 2 20 02 25 5