Nom:………….………………………………..;Prénom:……………………………….……………;groupe:…………..
________________________________________________________________________________________________
Exercices Calcul d’erreur Version septembre 2014 (SSc)
TravauxpratiquesdePhysique
EXERCICESDECALCULDERREUR
1ImprécisionDate:
Visa:
UnvoltmètreafficheunetensionU=6.1234V.Sachantquel’incertituderelativedel’appareilest
de3%,exprimezlerésultatdelamesuresouslaformestandardU±U.Combiendechiffres
significatifsdoitavoirlaréponse?
………….………………….………………….………………….………………….………………….
_______________________________________________________________________________
2Erreursstatistiques(distributiondeGauss)Date:
Visa:
Lanceztroisfoisunetfaitesletotaldestroislancers.Ceciconstitueunrésultatxde
l’expérience.
Répétezdixfoisl’expérienceetnotezlesrésultatsindividuelsxidansuntableauExcel.
12345678910Somme
xi
xi=
xi
2xi
2=
Calculezlavaleurmoyenne
x
etl’incertitudesurlamoyenne
x.
Exprimezlaréponsesouslaforme
x
x.:…………………………………………….
Répétezl’expériencepourobtenir30résultatssupplémentaires(demanièreàavoir40mesures
autotal).Commentestcequelaprécisiondurésultats’améliore?
Commentcelasecomparetilavecl’améliorationthéoriquequ’onattend?Acombiensemonte
telle?
______________________________________________________________________________
Nom:………….………………………………..;Prénom:……………………………….……………;groupe:…………..
________________________________________________________________________________________________
Exercices Calcul d’erreur Version septembre 2014 (SSc)
3Incertitudesurlapented’unedroiteDate:
Visa:
Figure1:Imprécisionsurladéterminationdelapented’unedroite.
VoirlaFigure1.Pourlecalculdelapented’unedroite,onconsidèreengénéraldeuxpointsdela
droite,etonmesurelesintervallesXselonl’axexetYselonl’axey.Lapentevautalorsp=YX.
Danscetexercice,onvousdemandedevérifierl’importancedeprendreunintervalle(X,Y)aussi
largequepossiblepourdéterminerlapente,encalculantl’imprécisionobtenuesurlapentepour
deuxintervallesdifférents.
Considérezlecassuivant:p=1,axesdirectementencm,imprécisionsurlalecturedes
longueurs:
X=
Y=1mm.
Calculezl’imprécisionquevousobtenezsurlapentepenconsidérantdansuncasX=Y=1cmet
dansunautrecasX=
Y
=10cm(propagationdesincertitudessurlapentep=YX).
_______________________________________________________________________________
4Propagationdesincertitudes(1)Date:
Visa:
(a)
Pourtracerunparcoursdecourseàpiedautourd’unterraindesports,unmaître
d’éducationphysiquenedisposequed’unrubandéroulantde20mdelong.Ilmesure5
unitéset12.4mpourlalongueurduterrainet2unitéset18.3mpourlalargeur.
Chaquedistancemesuréeestentachéed’uneincertitudede5cm.
Quelleestlepérimètreduterrainetavecquelleprécisionestilobtenu?
(b)Pourdéterminerladosed’untraitementàappliqueràsonpatient,unmédecindoit
déterminerlevolumed’unetumeur.Pourcela,ilfaitpasseruneIRMàsonpatientet
observesurl’imageunetachede12mmdelong,6mmdelargeet3mmd’épaisseur.
Chaquedistanceestdéterminéeavecuneincertitudede10%.Enestimantquedelatumeur
occupe60%duvolumeduparallélépipèdeayantlesdimensionsindiquéescidessus,quelle
estlevolumedelatumeuravecsonincertitude?
_______________________________________________________________________________
Nom:………….………………………………..;Prénom:……………………………….……………;groupe:…………..
________________________________________________________________________________________________
Exercices Calcul d’erreur Version septembre 2014 (SSc)
5Propagationdesincertitudes(2)Date:
Visa:
Ungyroscopeestuncorpssolidequin'aqu'unseulpointfixe(voirExpériencen°7desTP).On
effectueunemesurepourdéterminerlemomentd’inertie
I
d’ungyroscopeenétudiantson
mouvementdeprécession(voirFigure2).Lemomentd’inertieestdonnéparlaformule
suivante:
=
glm
I

:
I
:momentd’inertieàdéterminer(enkgm
2
)
g:attractionterrestre(connue,g=9.81m/s
2
)
l
:brasdelevier,mesuréàuneprécisionrelativede0.1%
m
:masseadditionnelle,mesuréeà±2g
:vitesseangulairederotationdudisque,mesuréeà1%(relatif)
:vitesseangulairedeprécessiondugyroscope,mesuréeà±0.01rad/s
Figure2:Schémadeprincipedugyroscope.
Onobtientlesvaleurssuivantes:
l
=25cm;
m
=384g;
=0.116rad/s;
=481.3rad/s.
Déterminerlemomentd’inertie
I
,puissonincertitude
I
.Indiquerlerésultatcompletsousune
formecorrecte:
…………………………………………….…………………………………………….
Quellemesurefautilparticulièrementsoignerpouraméliorerlaprécisionsurladétermination
de
I
?
…………………………………………….……………………………………………………………………………….
Nom:………….………………………………..;Prénom:……………………………….……………;groupe:…………..
________________________________________________________________________________________________
Exercices Calcul d’erreur Version septembre 2014 (SSc)
6RégressionlinéaireDate:
Visa:
Figure3:Principedemesuredumoduled’élasticitéd’unepoutre.
Lemoduled’élasticitéEd’unepoutreencastréepeutêtreestiméenappliquantuneforce(poids)
àl’extrémitédecettepoutreetenenmesurantlaflèche(déformation)produite(cfFigure3).La
relationsuivanterelielaflècheàlaforceappliquée:
3
3
4lP
fab E
  (2)
avecf:flèche[m]
l,aetb: longueur,largeurethauteurdelapoutre,respectivement[m]
P(=mg):force[N]
E:moduled’élasticité[N/m
2
].
Onprendlasériedemesuressuivantesurunepoutreenlaiton:
longueurl=14.9cm;largeura=0.6cm;hauteurb=1cm;
m[g]200500700850100011501300
f [mm]0.0750.210.30.370.4750.50.62
L’imprécisionrelativesurmestestiméeàm/m=5%etl’imprécisionsurfàf=0.05mm.Les
erreurssurlesdimensionsdelapoutresontnégligeables.
Reportezlesvaleursf=f(m)surungraphiqueaveclesbarresd’erreursurchaquepointen
utilisantlafeuilleExcelpourcetexercice.Effectuezunerégressionlinéaireenutilisantlamacro
demoindrescarrésimplémentéedanslafeuilleExcelafind’obtenirEàpartirdecettedroite.En
déduirel’incertitudeEsurlavaleurdeEdéterminée.
Conseil:travaillezenunitésMKSA!
ValidationduTPCalculd’erreur:Date:

Visa:
Remarqueéventuelle:
1 / 4 100%