konkurs_2014_narodziny_paryza

Paryż: narodziny stolicy
Oto Paryż jaki znamy dziś. Stolica Francji o powierzchni 105 km² jest w rzeczywistości
małym miastem w porównaniu z 12 razy rozleglejszym Rzymem czy 9 razy większym
Berlinem. Natomiast gęstość zaludnienia nalezy do największych na świecie. Ponad 21
000 mieszkańców na km² to 2 razy więcej niż Nowy York czy 3 razy więcej niż Hong-Kong.
Jak w tak gęstej tkance miasta cofnąć się w czasie i odnaleźć początki miasta, które
Rzymianie nazywali Lutecją?
Historia zaczyna się od tekstu, który jest wciąż cytowany i tłumaczony od ponad 2000 lat.
Wojna gallicka (De bello gallico) napisana przez Juliusza Cezara ok.roku 50 pne. Spójrzcie
na tę stronę. Tu po raz pierwszy pojawia się nazwa Lutecja. Cezar wyjaśnia, że miasto jest
położone na wyspie na Sekwanie i że jest oppidum, czyli fortecą ludu Paryzjów (Parisii).
Kim byli mieszkańcy?
Paryzjowie byli plemieniem celtyckim. Zamieszkali ok.250 pne na terenie, który pokrywa
się mniej więcej z jedną czwartą dzisiejszej Ile de France. Lutecja, ich stolica, z pewnoscią
przypominała wszystkie inne miasta północy Galii. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem i
hodowlą, ale wzbogacili się na kontroli handlu rzecznego na Sekwanie i jej dopływach.
Kiedy Rzymianie postanawiają opanować Lutecję, Paryzjowie podpalają miasto i
opuszczają je. To małe gallijskie plemię, które biło swoją monetę i cieszyło się dużą
niezależnością zostaje w końcu zwyciężone i podporządkowane władzy Rzymian.
Kierując się tekstem Cezara, historycy przez długi czas umiejscawiali galijską
Lutecję na wyspie Cité, w sercu dzisiejszego Paryża. Ale archeolodzy nigdy nie znaleźli
najmniejszego śladu po Paryzjach w tym miejscu. Lokalizacja gallijskiej Lutecji pozostaje
więc jeszcze sprawą niewyjaśnioną. Natomiast położenie Lutecji rzymskiej nie pozostawia
żadnej wątpliwości. Rzymianie, którzy opanowali ten region, zbudowali nowe miasto na
lewym brzegu Sekwany.
Można tu obserwować typową organizację dla miasta rzymskiego 2-go wieku.
Centrum miejskie to przecinające się pod kątem prostym ulice wokół głównego szlaku
skierowanego na osi północ-południe, zwanego cardo maximus. Ta oś jest widoczna do
dziś. Są to ulice Saint- Martin i Saint-Jacques. Idąc w górę cardo, dochodzimy do forum.
To ścisłe centrum miasta -miejsce spotkań i wymiany, w którym koncentruje się życie
społeczne, polityczne, religijne i handlowe. Z drugiej strony cardo znajdowały się łaźnie -
termy. Były to największe termy jakie kiedykolwiek zbudowano w Północnej Galii. Ich
pozostałości stanowią dziś część Muzeum Cluny. Obok term zbudowano teatr. Ale
największe spektakle odbywały się poza miastem. Areny Lutecji mogły pomieścic 15 000
widzów. Pod koniec 2-go wieku miasto jest połączone z siecią wielkich szlaków rzymskich.
Ma 100 hektarow i liczy ok. 10 000 mieszkańców. Dobrze prosperuje, głównie dzięki
potężnej korporacji przewoźników, która kontroluje handel rzeczny w całym regionie.
http://www.youtube.com/watch?v=F2U0lISetqk

PARIS: NAISSANCE D'UNE CAPITALE - les dessous des cartes
Aux alentours de 50 av. JC, pour la première fois, la ville de Lutèce est mentionnée dans
le récit de Jules César « La Guerre des Gaules ». Avec ce premier volet, le Dessous des
Cartes retrace, à l’aide de cartes et de reconstitutions en 3D, l'évolution de Paris depuis
l’époque gallo-romaine jusqu'au Moyen-âge.
Voici Paris tel que nous le connaissons aujourd’hui. Avec une superficie de 105 kilomètres
carrés, la capitale française est en fait une petite ville, comparé à Rome, douze fois plus
étendue ou encore à Berlin, 9 fois plus vaste. En revanche, la densité de population y est
parmi les plus élevées au monde. Plus de 21 000 habitants au kilomètre carré. C’est deux
fois plus qu’à New York, 3 fois plus qu’à Hong-Kong. Alors dans un tissu urbain aussi
dense, comment remonter le temps ? Pour retrouver les origines de cette ville, que les
Romains appelaient Lutèce.
En fait, l’histoire débute par un récit sans cesse copié et traduit depuis plus de 2000 ans.
La Guerre des Gaules, De Bello Gallico, a été écrite par Jules César vers 50 avant Jésus
Christ. Regardez cette page. C’est ici qu’apparaît pour la première fois le nom de Lutèce.
César précise que la ville est située sur une île de la Seine et que Lutèce est l’oppidum,
c’est-à-dire la forteresse des Parisii. Alors qui sont-ils ?
Les Parisii sont une tribu celte. Ils s’installent vers -250 sur un territoire qui couvre
approximativement le quart de l’Île de France actuelle. Lutèce, leur capitale, ressemble
certainement à toutes les villes du nord de la Gaule. Ses habitants pratiquent l’agriculture,
l’élevage, mais leur richesse repose aussi sur le contrôle du commerce fluvial entre la
Seine et ses affluents. Lorsque les Romains décident de s’emparer de Lutèce, les Parisii
abandonnent la ville et l’incendient. La petite tribu gauloise prospère qui frappait monnaie
et jouissait d’une grande indépendance est finalement vaincue et soumise à l’autorité de
Rome.
Partant du récit de César, les historiens ont longtemps placé cette Lutèce gauloise dans
l’Île de la Cité, au cœur de ce qui allait devenir Paris. Sauf que les archéologues n’ont
jamais trouvé la moindre trace de la ville des Parisii à cet endroit. La localisation de la
Lutèce gauloise demeure donc incertaine, mais en revanche celle de la Lutèce romaine ne
fait aucun doute. Devenus maîtres de la région, les Romains vont construire une nouvelle
ville sur la rive gauche de la Seine.
On retrouve ici l’organisation typique d’une ville romaine du 2e siècle. Le centre urbain est
quadrillé par un réseau de rues autour d’une voie principale nord-sud qu’on appelle le
cardo maximus. Cet axe est encore visible aujourd’hui : ce sont les actuelles rues Saint-
Martin et Saint-Jacques. En remontant le cardo, on trouve le forum. C’est le centre
névralgique de la cité. Un lieu de rencontres et d’échanges où se mêlent activités sociales,
politiques, religieuses, commerciales. De l’autre côté du cardo, les thermes. Ce sont les
plus grands jamais construits en Gaule du Nord. Les vestiges sont encore visibles
aujourd’hui et forment une partie du Musée de Cluny. Près des thermes, on aperçoit le
théâtre. Mais c’est en dehors de la ville que se tiennent les plus grands spectacles. Les
arènes de Lutèce peuvent accueillir jusqu’à 15 000 spectateurs. À la fin du 2e siècle,
Lutèce est relié à l’ensemble du réseau des grandes voies romaines. La ville couvre 100
hectares et compte environ 10 000 habitants. C’est une cité prospère, en particulier grâce
à la puissante corporation des bateliers qui contrôle le commerce fluvial dans toute la
région.