
FCC14–Lepointsurlestraitementsàviséecurativedestumeurshépatiquesprimitives
TRAITEMENTSMEDICAUXDEL’HEPATOPATHIE(OUDELATUMEUR):
LESQUELSINTERROMPREETLESQUELSPOURSUIVRELORSD’UNE
HEPATECTOMIE?
ClaireFrancoz
Serviced’Hépatologie,HépatologieetTransplantationHépatique,PôledesMaladiesdel’AppareilDigestif,
HôpitalBeaujon,Clichy
Lecarcinomehépatocellulaire(CHC)sedéveloppe,danslagrandemajoritédescas,surunfoiecirrhotique.
Danslespaysoccidentaux,l’infectionviraleCetlaconsommationexcessived’alcoolensontlescauseslesplus
fréquentesalorsquel’infectionparlevirusBprédomineenAfriqueetenAsie[1].Ilestimportantdenoterque
danslespaysoccidentaux,l’hépatopathieassociéeausyndromemétaboliqueprendunepartcroissante.
Lestraitementsdeshépatitesviralessesontnettementaméliorésaucoursdecesdixdernièresannées.
L’infectionparlevirusBestmaintenantbiencontrôléeparlesantivirauxde2èmegénération(entécaviret
ténofovir)qui,enplusdeleurexcellentetolérance(ycomprischezlespatientscirrhotiques),sontdepuissants
agentsantivirauxn’entraînantquetrèspeu(entécavir)voireaucune(ténofovir)résistanceviraleàmoyen
terme.LestraitementsantivirauxContégalementprogresséet,en2012,onconsidèrequeletaux
d’éradicationviraleprolongée(virémieindétectable6moisaprèsl’arrêtdutraitement)variede60à90%selon
lesgénotypes.Encasdecirrhosecompensée,leschancesd’éradicationviralesontplusfaibles,del’ordrede40
à70%.Leseffetssecondairesdecestraitements(anémiepourlaribavirineetthrombopénie,leucopénieet
infectionspourl’Interféron)restenttoutefoisunfacteurlimitantleurutilisation.Lavirosuppression(BetC)est
unprocessusmajeurqui,enplusdediminuerlerisquedecirrhoseetceluid’épisodesdedécompensation,
diminuefortementl’incidenceduCHCsansquecerisquesoitnul.Ilestdel’ordrede5%etjustifiedoncun
dépistage,àvie,duCHC[2,3].
LarésectionhépatiqueestuneoptionthérapeutiquedanslapriseenchargeduCHCdéveloppésurcirrhose.
Ellen’esttoutefoisenvisageablequechezdespatientstrèssélectionnés,enpratiqueunetumeurunique,une
fonctionhépatiquepréservéeetpasoupeud’hypertensionportale[4].Sesrésultatssontbons,avecune
mortalitéprécoceinférieureà5%.ChezlespatientsinfectésparlevirusB,lerisquederéactivationviraleet
d’insuffisancehépatiqueaprèshépatectomieestdel’ordrede20%[5,6].Letraitementparantiviralprévient
cesépisodesetesttrèsbientoléré.LerisquededécompensationchezlespatientsinfectésparlevirusCn’est
pasbienconnu,maisletraitementprécoceaprèshépatectomieestclairementcontre‐indiqué(troubles
hématologiques,risquesinfectieux).SileCHCestdiagnostiquéchezunpatientsoustraitement,ilfautarrêter
letraitementetattendrequelesanomalieshématologiquesliéesàl’Interféronetlaribavirinesesoient
corrigés(engénéral1à2semaines).
Alongterme,larécidivedeCHCestdel’ordrede60à80%à5ans.Letraitementantiviralavecarrêtdela
réplicationviraleBdiminuenettementlerisquederécidive,del’ordrede30à40%[7].Plusieursétudesont
égalementdémontréesquel’éradicationduvirusCaprèsrésectiondiminuaitlerisquederécidivetumorale[8].