1 LA DIMENSION CULTURELLE DANS L`ENSEIGNEMENT DU FLE

1
T.C.
DOKUZ EYLÜL ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
YABANCI DĠLLER EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI
FRANSIZ DĠLĠ EĞĠTĠMĠ BĠLĠM DALI
DOKTORA TEZĠ
LA DIMENSION CULTURELLE DANS L’ENSEIGNEMENT DU FLE: LA
PLACE ET LA FONCTION DE LA PUBLICITE DANS LA PHASE DE LA
TRANSMISSION DE LA CULTURE FRANÇAISE
Özge SÖNMEZ
Ġzmir
2012

2
T.C.
DOKUZ EYLÜL ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
YABANCI DĠLLER EĞĠTĠMĠ ANABĠLĠM DALI
FRANSIZ DĠLĠ EĞĠTĠMĠ BĠLĠM DALI
DOKTORA TEZĠ
LA DIMENSION CULTURELLE DANS L’ENSEIGNEMENT DU FLE: LA
PLACE ET LA FONCTION DE LA PUBLICITE DANS LA PHASE DE LA
TRANSMISSION DE LA CULTURE FRANÇAISE
Özge SÖNMEZ
Danışman
Prof. Dr. V. Doğan GÜNAY
Ġzmir
2012

3
REMERCIEMENTS
Je tiens tout d‟abord à témoigner toute ma gratitude à Monsieur le Professeur
V. Doğan GÜNAY, qui a bien voulu diriger ce travail, tant pour sa précieuse
collaboration que pour sa compréhension personnelle, puis à exprimer ma profonde
reconnaissance à tous les professeurs dans notre département qui ont partagé leur
bibliothèque. Je tiens également à adresser mes sincères remerciements à Madame
Duygu Öztin PASSERAT pour ses conseils pertinents et attentifs durant ce travail.
J‟exprime mes profonds remerciements à Madame Ece KORKUT, pour ses
remarques, conseils et critiques constructives pour cette thèse. J‟adresse également
un très grand merci à Monsieur Pascal PASSERAT pour la relecture méticuleuse de
cette thèse. Je remercie également Messieurs et Mesdames les Professeurs membres
du jury pour avoir accepté la lecture de cette thèse.

4
ÖZET
Çalışmamızda basılı reklam bildirilerinin Fransız kültürünü aktarmadaki yeri
ve işlevinin ne olduğunu göstermeye çalıştık. Fransızca öğretiminde kültürel boyut
son yıllarda önemli bir yer kazanmaya başlamıştır. Yabancı dil öğretimi artık sadece
sözcük bilgisi, dilbilgisi, vb. olarak görülmemekte, bunların yanı sıra, o dilin
konuşulduğu ülkeye ait sosyokültürel değerlerin öğrenimini de kapsamaktadır.
Birinci bölümümüz kültür kavramına ayrılmıştır. Kültür oldukça geniş ve çok
anlamlı bir kavramdır. Biz, yabancı dillerin öğretimi için kültürün ne demek
olduğunu anlamaya çalıştık. Kültür kavramını daha iyi açıklayabilmek için; öncelikle
dil, toplum ve kültür arasındaki ilişkileri incelememiz gerektiğini saptadık. Bu üç
kavramın oldukça sıkı, hatta ayrılmaz ilişkiler içerisinde olduklarını fark ettik.
İkinci bölümümüzde, yabancı dil sınıfında okutulacak kültür çeşitlerini
bulmaya, daha sonra da Fransızca öğretiminde kullanılan yöntembilimlerde kültürün
ve imgenin yerini anlamaya çalıştık. Birçok kültür çeşidi olduğunu saptadık ve
bunları reklam bildirilerinden örnekler vererek sınıflandırmaya çalıştık.
Üçüncü bölümümüzde, Fransızca öğretiminde kullanılan yöntembilimlerdeki
kültür ve imgeyi ve yöntembilim tarihinde bu kavramları birlikte ele aldık. İmgenin
yöntembilim tarihinin en başında bile kullanıldığını tespit ettik. Esas olan, kültür ve
imge ilişkisinin yöntemlerle yararlı hale gelmesiydi.
Dördüncü bölümümüzde imgenin algılanması üzerinde durduk. Bu konunun
çalışmamızda önemi bir nokta oluşturduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle, imgenin
karşısında okuyucunun durumunu anlamaya çalıştık, çünkü imgenin anlamı
okuyucuya bağlıdır. Daha sonra imgeyi iki bölümde sınıflandırdık: sabit imgeler ve
hareketli imgeler. Sınıflandırmayı yaptıktan sonra, imge, medya, ideoloji ve kültür
kavramları arasındaki ilişkileri anlamaya çalıştık. İmgenin dağıtım aracına göre güç
kazandığını saptadık.

5
Beşinci bölümümüz bir ileti olarak reklama ayrıldı. Reklam belirli bir kitleye
seslendiğine göre, bir ileti olarak kabul edilebilir. Halka bir ürün hakkında bilgi
vermek, amaçları arasındadır. Bu nedenle, ilk olarak, reklamı iletişimsel bir mesaj
olarak incelemeye karar verdik. Reklam, belirli bir kitleye mesaj vermeyi
amaçladığına göre, bir iletişimden bahsedebiliriz, ancak bu iletişim ayrışık ve
mesafelidir. Reklam afişlerini çeşitli iletişim kuramlarına göre incelemeye çalıştık.
Daha sonra, bu afişleri sözbilimsel ileti olarak inceledik. Reklam, tüketiciyi ikna
etmeye ve onları inandırmaya dayanır. Reklamcılar, kanıtlama tekniklerini
kullanarak, aynı zamanda reklam afişlerine çeşitli söz sanatlarını da katarak
sözbilimden de yararlanırlar. Reklamları sözbilimsel ileti olarak inceledikten sonra,
söz edimi olarak ele aldık. Sözceleme durumu, reklam afişlerinde edimsöz
boyutunda önem kazanır. Reklam afişlerindeki sözceleme durumunun üç boyutunu
incelemeye çalıştık: düzsöz boyutu, edimsöz boyutu, etki söz boyutu. Son olarak,
reklam afişlerinin derin yapısını anlamak için bunları göstergebilimsel açıdan
inceledik. Bu afişlerdeki anlamın çeşitli kavramların (zayıf/şişman, hasta/sağlıklı,
vb.) zıtlığına dayandığını gördük.
Çalışmamızı bitirirken, Türkiye‟deki üniversitelerin Fransız Dili Eğitimi
Anabilim dallarında okutulan “Fransızca Sözlü İletişim” ve “Fransız Kültürü”
dersleri için ders planı hazırladık. Bu ders planlarının öğretmenlere reklam afişlerinin
derslerde kullanımı hakkında ışık tutacağını düşünmekteyiz.