KURMANCÎ

hejmar 12
zivistan 1993
KURMANCÎ
Min ev nivîsî ne ji bo sahibrewacan
Belkî ji bo biçûkêd Kurmancan
Ehmedê Xanî
(Sedsala XVII)
rojnameya taybetî ya Enstîtuya kurdî ya Parîsê li ser pirsên zaravê kurmancî
Xanî
g
Civîna payîza
1992an
ur
d
.o
r
Civîna duwanzdehemîn
a li ser zimanê kurdî,
zaravayê kurmancî, ji 24
ta 31ê meha çiriyê li
Swêdê, li xwendegeha
bilind a Biskops Arnöyê
civiya. Civîn vê carê jî
giraniya xebatên xwe da
ser lêgerîna termên rêzimanî, hiqûqî û leÒkerî.
Lênêrîna peyvên klasîkên kurdî, ku timî di bernameya civînên ziman
de ye, bi ferhengoka
kovara Ronahî dom kir.
Di warên peyvên jiyana
rojane de, beÒdarên civînê li ser peyvên malbat û
merivatiyê û termên avakirinê xebitîn. Em encamên van xebatan di vê
hejmara Kurmancî de
belav dikin.
Amadekar : Hemîd KILIÇASLAN
10 - seyek, siwax
11 - qirÒ
sÈva
çalÈ-çÈrpÈ
fransizî
les deux dernières
rangées de
chaque étage
du mur
toit
rang, rangée
poutre centrale,
long bâton,
longue perche
solive, poutre,
poteau, poutre
porteuse
ouverture pratiquée dans le toit
pour l’éclairage
rouleau en pierre
pour comprimer un
toit en terrre
manche en bois
du rouleau
enduit
brindilles
2 - ban, serxanî, serban
3 - rêz, qor
4 - karîte, pir
5 - rewt
dam, çatÈ
dizi, sÈra
ana kiriÒ, orta kiriÒ
uzun sÈrÈk
6 - mertek, mirdiyaq,
martaq, Òeqle
mertek
7 - rojîn, kulek
aydÈnlanma bacasÈ
12 - dep, text
13 - derî
14 - serderî
15 - Òîpane, binderî
16 - pencere, rojîn
17 - pêlekan, derence
tahta
kapÈ
üst eÒik
eÒik
pencere
sabit merdiven
bois
porte
linteau
seuil
fenêtre
escalier
.a
lofi
9 - qeysik, barloq
lofilama afiacı
w
w
w
8 - bangerdan, bangor,
gundor
îngilîzî
the last two
rows on head
level of the
wall
roof
row, line
main beam
long pole,
long stick
squared balk of
timber,beam, post
supporting beam
aperture in a roof
to give light
ak
tirkî
duvarÈn kiriÒleri
kapatan son iki dizisi
rs
iv
kurdî
1 - qomax, serdîwar : du
qorên dawîn ên dîwar
stone roller (used
to roll the clay
roof of a hause)
wooden handle
of stone roller
coating
sticks, thorns
and brambles
timber
door
lintel
threshold
window
staircase
Hevalên ku beÒdarî civîna payîza 1992 an bûn
ev in : Lutfî Baksi
(Xerzan), Rojen Barnas
(Diyarbekir), Muzafer
Begzade
(…ikakan),
Hemîd Kılıçaslan (Mêrdîn), Mehmûd Lewendî
(Qerejdax),
Kendal
Nezan (Diyarbekir), Elî
…êr (Wan), Mehmed
Uzun (Swêrek), Veysî
Zeydanlî (Bedlîs), ReÒo
Zîlan
(Agirî)
û
Zeynelabidîn
Zinar
(Batman).
Kurm ancî • 111 •
marche d’un escalier
petite fenêtre
terrasse
pêle
glaise, boue
pisé
moule à pisé
poutre
distance entre
deux poutres
termên avakirinê
pîj, pûç, kênce
sel, sal
w
w
cax, êrmikar,
çembilheya, navbire
taÒ
tufila, keremit
duvar
ara bölme
elle tutulabilen taÒ
pierre
brique rouge, tuile
mur
cloison
pierre irrégulière de
construction
petite pierre de forme plate
dalle de pierre
stone
red brick, red tile
wall
dividing wall
irregular building stone
yassÈ, küçük taÒ
geniÒ yassÈ döÒeme
taÒı
doldurmada kullanÈlan
küçük taÒ ve çamur
ya da çimento karÈÒÈmÈ,
ara dolgu
ara dolgu molozu
kemer, tonoz
yassÈ düz taÒ
duvarÈ takviye için
içli ve dÈÒlÈ çepeçevre konan kiriÒ
sofa, hol
1- sundurma, 2-hol
arîk, qarçik, sepîtk, binban
Òîp
kêran, beÒt
kut, kutek
tavan
eÒik taÒÈ
direk, dam kiriÒi
ifireti sütun
w
dalan, kolan
sivder
• 112 • Kurm ancî
ur
d
foundation
.a
xurdik, xilik, xîç, tîke
qab
taht, ferÒ
fondation
small flat stone
flagstone, paving stone
remplissage fait de
petites pierres de
ciment ou de boue
filling made of small
stones, cement or mud
gravats
voûte, arcade
pierre plate,
dalle de pierre
poutre de soutènement
posée horizontalement
au milieu d’un mur
pour le consolider
vestibule
appentis
rubble stones
arch, vault
flagstone, paving
stone
supporting beam
placed horizontally
in the middle of a wall
to consolidate it
hall, anteroom
penthouse,
lean-to-roof lobby
ceiling
door sill
beam
temporary
wooden column
rs
iv
rek
temel
ak
hîm, xîm, binyad, binaxe,
binî, binyan, bintar, asas
ber, kevir
qermît
dîwar
nawbir
kuç
step, stair
small window
terrace
shovel
wet clay, mud
sundried brick
brick mold
beam
distance between
two beams
plafond
pierre du seuil
poutre
colonne provisoire
en bois
g
basamak
küçük pencere
teras
kürek
balçÈk, harc
kerpiç
kerpiç kalÈbÈ
kiriÒ
iki kiriÒ arasÈ mesafe
.o
r
18 - pêlik, pêplûk
19 - taq
20 - bernig
21 - bêr
22 - herî
23 - kerpîç, kelpîç
24 - darqalib
25 - kêran
26 - max
spartek, destek
qirÒkirin
dayanak, payanda
çalÈ çÈrpÈ döÒeme
soutien, support, appui
pavement en brindilles
axkirin, banax
toprak döÒeme
stûn
perdik
sütun
küçük sÈrÈk (dam
kiriÒi ortüsü için)
ince sÈva
perdahlamak
kiriÒ kaplama
zakkum afiacÈ
efireti iskele
platformu
su efiimi
action de couvrir
le toit en terre
colonne
petit bâton
ÒaneÒîn
bixêrî
argûn, argind
arkolk : ÒîÒa agir
ariÒt
w
w
ÒerÒok, hemamok
cilÒok, kafik
destÒok
daÒir, avdestxane
avrêjk
çirîk, çiranek, Òurik, çoratan
w
tripod
earthenware
water pipe
ladder
jutting stone to lean
on when going down
a well or crossing
a small stream
bain
lavanderie
lavabo
toilette
pissoire
gouttière
bath
wash-house
wash basin
toilet, lavatory, WC
urinal
gutter pipe
.o
r
g
last coating
to polish
covering of the joists
oleander
builder’s scaffolding
roof inclination to drain
off rain
ur
d
seyyar merdiven
kuyuya inmek
ya da dereyi geçmek
için basılan taÒ
eyvan
balkon
baca
Òömine
maÒa
külün altÈndaki yanmÈÒ
toprak, öfiülüp talk
gibi kullanÈlÈr
banyo
yunak, çamaÒÈrhane
lavabo
hela, tuvalet
pisuar
oluk
.a
nerdiwan
pêbask : kevirê ku di
hêlên bîrê de an di
çemekî de pê lê dikin
ji bo daketin an
derbasbûnê
eywan
inÒaat iskele ayakları
künk
ak
avrêjn, avrêjen ;
meylbûna xanî ji bo
ku av li ser xanî nemîne
kerik
porxan, tûng, gong, kêzin
dernière couche d’enduit
polir
pose des poutrelles
laurier-rose
plateforme de
construction ou de peinture
inclinaison du
toit pour l’écoulement
de l’eau de pluie
trépied
conduite d’eau
en terre cuite
échelle
pierre saillante sur
laquelle on s’appuie
pour descendre
dans un puits ou
franchir un ruisseau
hall ou salon ouvert
d’un côté
balcon
conduit de fumée
cheminée
tisonnier
cendres fines
utilisées comme talc
rs
iv
sîqal, mole
perdax kirin
alaÒkirin
lûrik
evzêl, erzêl, inzêl
support
pavement with sticks,
thorns and brambles
to cover the roof
with earth
column
small stick
hall or living-room,
open on one side
balcony
smoke hole
hearth, fireplace
tongs, pincers
fine ashes used as talcum
powder
Kurm ancî • 113 •
Termên rêzimanî
(IV)
Amadekar : Rojen BARNAS
tirkî
fransizî
îngilîzî
lêker
lêkera sade
lêkera hevedudanî
lêkera bingehîn
lêkera pronavkî
lêkerên bi qaîde
lêkerên bê qaîde
lêkera nekesanî
dawîne
ra, reh
berlêker
lêkerên vegerok
neyekser
biwêjên lêkerî
lêkerên alîkar
lêkera têper
lêkera têneper
rawe
dem
dema raborî
raborî
dema niho
dema dahatî
demên hevedudanî
têper
têneper
nêtar
neyînî
rader
radera hevedudanî
pareng
parenga raborî
(mayî, hatî, kirî)
parenga nihoyî
parenga qop
(hati, keti, ma)
lêkerên sedemkar
sedem
sedemî
sedemkar
kiÒandina lêkerê
fiil
basit fiil
bileÒik fiil
temel fiil
adÈl fiil
kurallÈ fiiller
kuralsÈz fiiller
salt ÚçÚncÚ ÒahÈslÈ fiil
mastar soneki
kök
çekim öneki
dönÚÒlÚ fiiller
dolaylÈ
deyim fiiller
yardÈmcÈ fiiller
geçiÒli fiil
geçiÒsiz fiil
kip
zaman
geçmiÒ zaman
mazı, geçmiÒ
Òimdiki zaman
gelecek zaman
bileÒik zamanlar
geçiÒli
geçiÒsiz
nötr
olumsuz
mastar
bileÒik mastar
sÈfatfiil
geçmiÒ zaman ortacÈ
verbe
verbe simple
verbe composé
verbe fondamental
verbe pronominal
verbes réguliers
verbes irréguliers
verbe impersonnel
terminaison
racine, radical
préverbe
verbes réfléchis
indirect
locutions verbales
verbes auxiliaires
verbe transitif
verbe intransitif
mode
temps
temps passé
passé
temps présent
temps futur
temps composés
transitif
intransitif
neutre
négative
infinitif
infinitif composé
participe
participe passé
verb
simple verb
compound verb
fundamental verb
reflexive verb
regular verbs
irregular verbs
impersonal verb
ending
root
verbal prefix
reflexive verbs
indirect
verbal phrases
auxiliary verbs
transitive verb
intransitive verb
mood
tense
past tense
past
present tense
future tense
compound tenses
transitive
intransitive
neutral
negative
infinitive
compound infinitive
participle
past participle
durum ortacÈ
participe présent
participe apocopé
present participle
apocope participle
ettirgen fiiller
neden
nedensel
ettirgen
fiil çekimi
verbes causatifs
cause, motif
causal
causatif
conjugaison du verbe
causative verbs
cause
causal
causative
conjugation of the verb
• 114 • Kurm ancî
.o
r
ur
d
ak
rs
iv
.a
w
w
w
Herwekî
ketin => ket = rayek, in = dawîne.
g
kurdî
KI…ANDIN Û NAVLÊKIRINA DEMAN
bildirme kipi
Òimdiki zaman
sürekli Òimdiki zaman
gelecek
ön gelecek zaman
mode indicatif
présent
présent duratif
futur
futur antérieur
dahatiya nêzîk (ez dikim bimînim)
raweya fermanî (bimîne)
yakÈn gelecek zaman
emir kipi
futur proche
mode imperatif
îngilîzî
preterite
narrative preterite
imperfect
durative imperfect
pluperfect, past perfect
approximative
pluperfect
subjonctive mood
present subjective
imperfect subjective
pluperfect subjective
g
dilek kipi
istek Òimdiki zaman
istek bileÒik hikâye
istek -miÒ’li geçmiÒ
hikaye
Òart kipi
fransizî
prétérit
prétérit narratif
imparfait
imparfait duratif
plus-que-parfait
plus-que-parfait
approximatif
mode subjonctif
présent du subjonctif
imparfait du subjonctif
plus-que-parfait
du subjonctif
mode conditionnel
.o
r
tirkî
-di’li geçmiÒ
-miÒ’li geçmiÒ
bileÒik hikâye
sürekli bileÒik hikâye
-miÒ’li geçmiÒ hikâye
yaklaÒÈk -miÒ’li g. hikâye
conditional mood
ak
ur
d
kurdî
raboriya sade (ez mam)
raboriya çîrokî (ez mame)
raboriya berdest (ez dimam)
raboriya berdest a çîrokî (ez dimame)
raboriya dûr (ez mabûm)
raboriya dûr a liserbûyinê
(ez dimabûm)
raweya bilanî
nihoya bilaniyê {(bila) ez bimînim}
raboriya bilaniyê {(bila) ez bimama}
raboriya dûr a bilaniyê
{(bila) ez mabiwama}
raweya hekînî (teÒe 1. ezê bimama,
teÒe 2. ezê mabiwama)
raweya pêÒker
dema niho (ez dimînim)
nihoya domdar (ez dimînime)
dahatî (ezê bimînim)
dahatiya pêÒ (ezê mabim)
indicative mood
present
durative present
future
future perfect,
future anterior
immediate future
imperative mood
(dûmahîk heye)
rs
iv
TERMÊN HIQÛQÎ
(III)
tirkî
cezaevi
mevkuf, tutuklu
tutuk evi, tevkif evi
talik, erteleme
ertelemek
tehir, tehir etme
tehir etmek
tehir olmak, gecikmek
tecil, tecil etme
tecil etmek
tahliye (tutuklu)
tahliye etmek
salÈverme
ÒartlÈ tahliye
dilekçe
w
w
w
.a
kurdî
girtîxane
ragirtî
ragirtîxane*
paÒdeavêtin
paÒde avêtin
gîrokirin, derengîxistin
gîro kirin, bi derengî xistin
gîro bûn, bi derengî bûn
paÒdexistin
paÒde xistin
serbestberdan
serbest berdan
berdan
serbest berdana bi merc
daxwazname
fransizî
prison
détenu
maison d’arrêt
ajournement
ajourner
retard
retarder
être en retard
ajournement
ajourner, remettre
libération, élargissement
libérer, élargir
relâchement
libération conditonnelle
requête, pétition
Amadekar : Veysî ZEYDANLÎ
îngilîzî
prison
detainee
arrest house
postponement, postponing
to postpone
delay
to delay
to be late, to be delayed
postponing
to postpone
setting free
to set free
release
conditional relase
petition
Kurm ancî • 115 •
sond
sond xwarin
spartedar
spartedarî
spartename
xwespêr
yemin
yemin etmek
vekil
vekillik, vekalet
vekaletname
müvekkil
serment
prêter serment, jurer
représentant
représentation légale
pouvoir de représenter qn
client (d’un avocat)
oath
to take an oath, to swear
representative, attorney
attorneyship, proxy
proxy, power for attorney
client (of lawyer)
* Di hejmara 11 de ragirtîxane bi ÒaÒî ragirxane hatiye nivîsîn.
(III)
.o
r
RONAHÎ
g
Fe r hen g o k a
Amadekar : Mizaffer BEGZADE
.a
düz ve muntazam kaya
farklÈ, çeÒitli, muhtelif
ateÒte çevrilmiÒ
ateÒte çevirmek, kebap etmek
gözcü, gözetleyici
gözcülük, gözetleyici
gözetleme yeri
önüne geldifii fiile «artÈk» +
olumsuzluk anlamÈnÈ veren belirteç
nema tê
artÈk gelmiyor
dil ji bîr ve çûn
fenalÈk gelmek, geçirmek
tavilê
hemen, derhal
canecan: ji dil û can samimi, candan
cihû
yahudi
nehk, nêk, nîk
olta ifinesi, irmen çengeli, ifi çengeli
dêwendam
dev, dev boylu, devasa
peransû, parsû
kaburga
havil
çare, çözüm, çÈkar yol
yextirme
savaÒta ganimet
alÈnan at
semt
ihtiyat
w
w
w
lat
têvel
braÒtî
braÒtin
dîdevan
dîdevanî
nêregah
nema
• 116 • Kurm ancî
îngilîzî
harness
saddle
moral, ethics
silent, quiet low-voiced
silence, discretion
exception
exceptional
a blow with the head
or horns of a ram to butt,
to give a blow
with the head or horns
flagstone
different, varied
grilled
to grill
watchman
watchmanship
watch tour, watch point
any more, no.. more
il ne vient plus
s’évanouir, perdre connaissance
tout de suite, aussitôt
sincère, intime
juif
crochet
gigantesque
côte
issue, solution, remède
cheval pris comme
butin dans la guerre
prudence, précaution
he does not come any more
to faint, to feel ill
at once, immediately
sincere, intimate
jew
needle, crochet
gigantic
rib
way, means, remedy, solution
horse taken as
spoils of war
prudence, precaution
ak
ur
d
fransizî
harnachement
selle, bât
morale, éthique
silencieux, qui parle à voix basse
discrétion, silence
exception
exceptionnel
coup de tête ou de cornes
d’un bélier
donner un coup de tête
ou de cornes
bloc ou dalle de pierre
différent, varié
grillé
griller sur le feu
veilleur
veille, métier de veilleur
tour de veille, de surveillance
ne... plus
rs
iv
kurdî
tirkî
rixtan
koÒum
zîn
eyer
sinçî
ahlak, sencere
pesdeng : dengê nizmalçak sesli
pesdengî
sessizlik
awarte
istisna
awarteyî
istisnayi
poÒ
tos
poÒ lêdan
toslamak
prudent, cautious
imprudent, rash
precautionary
invalid, handicapped
handicap
crutch
part, division
to share, to divide
to be divided
trained nurse
to meet, to see each
other, to have an
interview
g
ihiyatlÈ, temkinli
prudent, précautionneux
ihtiyatsÈz, temkinsiz
imprudent
ihtiyati
conservatoire
alil, noksan uzuvlu
invalide, handicapé
maluliyet
handicap
koltuk definefii, lofi çekme aleti
béquille
parça, bölüm, bölme
part, division
bölmek, taksim etmek
diviser, partager
bölünmek
se diviser, être partagé
hasta bakÈcÈ
infirmier (ère)
görüÒmek
rendre visite à
quelqu’un,
rencontrer
.o
r
bisemt
bêsemt
semtî
kêmlebat
kêmlebatî
qeysik
leva : beÒ, par
leva kirin
leva bûn
nexweÒnêr
bi darî yekî
ketin : bi diyarî
yekî ketin
(II)
ur
d
TERMÊN LE…KERÎ
Amadekar : Rojen BARNAS & Mizaffer BEGZADE
w
w
w
ak
fransizî
renseignement (service)
agent de renseignement
renseignement, information
informateur
informé, avisé
flotte
forces aeriennes de la marine
marine, forces maritimes
base
bases navales
mobile
gendarme mobile
caserne
terrain d’exercice militaire
reconnaissance
attaque, assaut, charge
offensive
passer à l’offensive
A l’attaque!
defense
defendre, protéger
tranchée
position
fort, bastion
embuscade
tendre une embuscade
fortification
rs
iv
tirkî
istihbarat
istihbaratçÈ
haber, malumat
muhbir, bilgi veren
malumat sahibi
donanma, filo
deniz hava kuvvetleri
deniz kuvvetleri
üs
deniz üsleri
seyyar
seyyar jandarma
kÈÒla
talimgah
keÒif
hücum, saldÈrÈ
taaruz
taaruza geçmek
taaruz et !
savunma
korumak
metris
mevzi
tabya
pusu
pusu kurmak
müstahkem mevki
.a
kurdî
saloxgêrî
saloxgêr
salox
saloxdêr
saloxdar
stol
hêzên hewayî yên deryayî
hêzên deryayî
binke
binkeyên deryayî
cîguhêz
cendirmê cîguhêz
padîgan, qiÒle
fêrgeh
venasîn
êrîÒ, pelamar
daberizîn, nm
daberizîn, l
daberize !
berevanî
parastin
meteris
senger
çeper
kozik
kozik vedan
asêgeh
îngilîzî
intelligence service
intelligence agent
intelligence, information
informer, informant
informed
fleet
navy airforce
navy, naval forces
base
naval bases
mobile
mobile gendarme
barracks
military drill-ground
reconnaissance
attack, assault, onset
offensive
to go into the offensive
attack !
defence,
to defend, to protect
trench, entrenchment
position
bastion, fort
ambush
to lay an ambush
fortification
(Dûmahîk heye)
Kurm ancî • 117 •
Malbat û merivatî
Amadekar : Hemîd KILIÇASLAN
üvey çocuk
dede
nine
kÈz kardeÒ
abla
erkek kardeÒ
afiabey
amca
dayÈ
teyze
hala
amca karÈsÈ
dayÈ karÈsÈ
kadÈnÈn kocasÈnÈn
erkek kardeÒi
kayÈn, karÈnÈn kocasÈnÈn kÈz kardeÒi
kadÈnÈn kocasÈnÈn
kardeÒinin karÈsÈ
görümce
baldÈz
.a
w
w
eltî
jintî, hewcan
w
diÒ, gorm
hemzift, baltûz,
xwiÒkejin, diÒ
bûk
zava
xesû, xwesî
xezûr
• 118 • Kurm ancî
gelin
damat
kaynana
kayÈn baba
g
nevisî
kal, kalik, bapîr
pîr, pîrik, dapîr
xweh, xwiÒk, xweng, xwehîng
et, hek
bira
kek
mam, ap
xal
xaltîk, xatî, xalet
met, metik, pûr
jinap, amojin, jinmam
xalojin, jinxal
tî
.o
r
üvey kÈz
îngilîzî
relative
kinship
mother
father
vocative case of dê
vocative case of bav
woman, wife
man, husband
parents
stepmother
stepfather
co-wife
girl, daughter
son
stepson
ur
d
keçhilî, zirkeç
fransizî
parent
parenté, lien de parenté
mère
père
forme vocative de dê
forme vocative de bav
femme, épouse
homme, mari
parents
belle-mère, marâtre
beau-père, époux de la mère
co-épouse
fille
fils
beau-fils, fils issu
d’un autre mariage
belle-fille, fille issue
d’un autre mariage
enfant issu d’un autre mariage
grand-père
grand-mère
sœur
sœur aînée
frère
frère aîné
oncle paternel
oncle maternel
tante maternelle
tante paternelle
la femme de l’oncle paternel
la femme de l’oncle maternel
frère du mari (par rapport
à la femme), beau-frère
la sœur du mari (par rapport
à la femme), belle-sœur
femme du frère du mari
(par rapport à la femme)
la sœur du mari
sœur de l’épouse,
belle-sœur
bru, belle-fille, mariée
gendre, marié
belle-mère, la mère du conjoint
beau-père, le père du conjoint
ak
tirkî
akraba
akrabalÈk
ana
baba
dê’nin çafirÈ hali
bav’Èn çafirÈ hali
karÈ, kadÈn
erkek, koca
ebeveyn
üvey anne
üvey baba
kuma
kÈz
ofilan
üvey ofilan
rs
iv
kurdî
meriv, mirov, xizm, mermal
merivatî, xizmatî
dê, dayik, dad, mader
bav, bab
dayê, dadê
bavo, babo
jin
mêr
dê û bav
jinbav, damarî
zirbav, bavmarî
hêwî, hewî
keç, dot, qîz
kur, law, gede, pis
kurhilî, zirkur
stepdaughter
stepchild
grand-father
grand-mother
sister
elder sister
brother
elder brother
paternal uncle
maternal uncle
maternal aunt
paternal aunt
wife of paternal uncle
wife of maternal uncle
husband’s broter
brother-in-law
husband’s sister
sister-in-law
wife of the
husband’s brother
husband’s sister
wife’s sister,
sister-in-law
bride, daughter-in-law
bride, groom, son-in-law
mother-in-law
father-in-law
bûra
xezûran,
xezûrgelan
xinamî, xizm
xinamîtî, xizmatî
kayÈn birader
kayÈnbabagiller,
evlilik bafiÈyla akraba
evlilik bafiÈyla
kurulan akrabalÈk
kan bafiÈyla akraba
kan bafiÈyla akrabalÈk
meriv, mirov
merivatî, mirovatî
zeyî
bûk çû zeyî
gelin ailesini ziyarete
gitti
amca kÈzÈ
dotmam, keçmam,
keçap, qîzap
pismam, kurmam,
kurap, pisap
birazî
kardeÒ çocufiu
xwarzî
rs
iv
yefien,
kÈz kardeÒ çocufiu
dayÈ ofilu
dayÈ kÈzÈ
teyze kÈzÈ
teyze ofilu
teyze çocufiu
hala ofilu
hala kÈzÈ
torun
torunun çocufiu
torunun torunu
torunun - torunun çocufiu
ikiz
ilk çocuk
tek çocuk
son çocuk
babasÈnÈn ölümünden
sonra dofian çocuk
süt anasÈ, dadÈ
dadÈ, mürebiyye
süt erkek kardeÒi
süt kÈz kardeÒi
safidÈç
.a
w
w
ak
yefien, erkek
kurmet, lawmet
keçmet, qîzmet, qîzmetik
nevî
nevîçirk
nevîçîçirk
çîçirk
cêwî, cotik, cemik, hevzik
nûxurî, ziknixî
yekta, yekane
paÒlandik, paÒebere
paÒbab
w
ur
d
amca ofilu
kurxal, pisxal
keçxal, dotxal, qîzxal
keçxaltî, qîzxaltî
kurxaltî, pisxaltî, lawxaltî
bixaltî : zarokên xaltiyê
dapîrok, pîrik
hevling, bacanak,
hevzava
g
ailenin evli kÈzÈ
ya da kÈzlarÈ
yeni evlenen kÈzÈn
alilesine ilk ziyareti
wife’s brother
parents on the
in-laws’ side
relations by marriage
relationship
by marriage
parent par lien de sang
blood relative
parenté par lien de sang
blood relation,
consanguinity
fille mariée de la famille
married daughter(s)
of a family
première visite de la
first visit of the
nouvelle mariée à la
new bride to her
famille de ses parents
parents’ family
la nouvelle mariée
the new bride paid a
a rendu visite à ses parents
visit to her parents
cousine, fille de l’oncle
(female) cousin, daughter
paternel
of paternal uncle
cousin, fils de
(male) cousin, son
l’oncle paternel
of paternal oncle
neveu, nièce, fils
nephew, niece,
ou fille du frère
brother’s son or daughter
neveu, nièce, fils
nephew, niece
ou fille de la sœur
sister’s son or daughter
cousin, fils de l’oncle maternel maternal uncle’s son
cousine, fille de l’oncle maternel maternal uncle’s daughter
fille de la tante maternelle
maternal uncle’s daughter
fils de la tante maternelle
maternal aunt’s son
enfant (fils ou fille) de
maternal aunt’s child
la tante maternelle
fils de la tante paternelle
paternal aunt’s son
fille de la tante paternelle
paternal aunt’s daughter
petit-fils, petite-fille
grand-children
arrière petit-enfant
great-grandchild
arrière-arrière petit-enfant
great-great-grandchild
arrière-arrière-arrière petit-enfant great-great-great grandchild
jumeau, jumelle
twin
premier né
first child
enfant unique
only child
dernier né
last-born child
enfant né après le décès
child born after
de son père
death of his father
nourrice, mère de lait
west nurse
nourrice, gouvernante
child’s nurse, governess
frère de lait
foster brother
sœur de lait
foster sister
ami intime du marié,
bridegroom’s best man, intimate friend of the bridegroom
garçon d’honneur
sage-femme
midwife
le mari de la sœur de
the husband of one’s
l’épouse, beau-frère
wife’s sister
.o
r
zeyî
dêÒîr, dayîn
dadok
biraÒîr
xwehÒîr
birazava
beau-frère, frère de l’épouse
les parents du côté de
la belle-famille
parent par alliance
parenté par alliance
ebe
bacanak
Kurm ancî • 119 •
Ç e n d
p e y v ê n
k ê m n a s
j i
D îwana M elayê Cizîrî
Amadekar : Zeynelabidîn ZINAR
.o
r
g
îngilîzî
to gleam, to shine
to polish
wish, desire
palace
to bear, to endure,
to withstand
criticism
wine
early fruit or vegetables
silver
PIYAN
Di hin herêmên Kurdistanê de bi mana
qedeh de bi kar tînin. Peyveke kurdî ye,
merivatiya wê bi piyale û peymane yên farisî,
philale (fîlale tê xwendin) a yewnanî û
phiala (fîla) latînî heye.
rs
iv
Peyivnasî
fransizî
rayonner, reluire
faire luire, polir
désir
palais, villa
soutenir,
endurer, supporter
critique
vin
primeur
en argent, d’argent
ur
d
rexne
sûlaf : sûlav
terwende : berê nû
zîwer : zîvîn
tirkî
parÈldamak, ÈÒÈldamak
parlatmak, ÈÒÈldatmak
arzû, murad
köÒk, villa
dayanmak,
kaldÈrabilmek
eleÒtiri, tenkit
bade, Òarap
turfanda
gümüÒten yapÈlan, gümüÒ
ak
kurdî
îsîn
îsandin
kam
kax : qesr
ragirtin
ÎSTEKAN an ÎSKAN
Bi mana qedeh an piyan di nav Kurdên
Serhedan de bi kar tînin. Ji rûsî stakan (stakan tê xwendin) ketiye nav van Kurdên
cîranê Rûsyayê.
PIYADE
Peyveke îranî ya bi mana peya ya kurdî.
Kesê ku bi pê diçe, ne siwar e.
w
w
w
.a
TAWE
Alava ku tê de xwarin tê pehtin an germ
SEMAWER
kirin, peyveke kurdî û îranî ye. Di rehê
Ji peyva rûsî samovar (samovar, «ê ku bi wê de tav heye ku germahî ji tavê tê.
xwe dikele») tê, di sedsala XIX an de Tirkan ji teÒeya farisî tâve girtine û li gora
ahenga dengî ya zimanê xwe kirine tava.
ketiye zimanê me.
• 120 • Kurm ancî