La désensibilisation ou immunothérapie spécifique

publicité
Ladésensibilisationou
immunothérapiespécifique
Sited'AllergologieduDocteurMarmouz
Adressedusite:www.docvadis.fr/f.marmouz
Ladésensibilisationouimmunothérapiespécifique(I.T.S.)selonleconsensusde
l'O.M.S.estindiquéedansl'hypersensibilitéIgEdépendante(conjonctivite,rhinite,
asthme,…).Introduitedés1911parNoonetFreemanpourletraitementdespollinoses,
consisteàadministrerdesdosescroissantesd’allergèneauquellesujetestsensibilisé.
L'objectifestd'induireunetoléranceàl'allergèneincriminé.
Onalongtempstentéd’expliquerleseffetsdel’immunothérapiespécifique
(I.T.S).sous-cutanéeparlaréductiondesécrétiondesIgEetl’augmentation
decelledesIgG(agissantalorscommeanticorpsbloquants).Lacorrélation
entreletauxd'IgGetl'améliorationcliniquen'ajamaisétédémontrée
L'I.T.Sréduitnettementlaconcentrationdesmédiateurs
inflammatoires(histamine,prostaglandine,leucotriènes,tryptases)ainsi
quelamigrationetl'activationdeséosinophiles,basophiles,lymphocytesCD4
auniveaudesorganescibles(œil,nez,peau…).
Lestravauxlesplusrécentsindiquentquelemécanismeprédominant
résideraitdansunemodificationdelaréponsedeslymphocytesTdans
lesangetl'organecible.Celle-cisetraduitparunediminutiondelasynthèse
descytokinespro-inflammatoires(IL-4,IL-5-IL-6)parleslymphocytesTh2
auprofitdeslymphocytesTh1àl'originedecytokinesrégulatrices
L’immunothérapieréduitl’inflammationallergiquespécifiquedel’allergène.
C’estlaréductiondescytokineslymphocytairesquiestl’explicationactuellede
cesphénomènes.
Ainsil'I.T.S.modifiefavorablementleprofilimmunologiquedupatient
enagissantàplusieursniveauxdelaréactionallergique.
Ladésensibilisationouimmunothérapiespécifique
Estellevraimentefficace?
Desétudescontrôléesendoubleinsuontmontrésonefficacitédans
les
rhiniteset/ouconjonctivitesallergiquesauxpollensdegraminéesetautres
pollens(arbres,composées),auxacariensdepoussièredemaisonet
égalementdansl’asthme.
Cetteimmunothérapiespécifique(I.T.S.)estparfaitementefficacedansle
traitementdesallergiesauxveninsd’hyménoptères(abeille,frelonetguêpe)>
95%etplusrécemmentdanslesallergiesauxdiptères(moustiques).
L'I.T.S.estefficacelorsqu'elleestadministréedefaçonoptimale:
Allergèneresponsablebienidentifié(monosensibilisation),
utilisationd'allergènestandardisé,
miseenrouteaussiprécocementquepossible
maisseulementàpartirdecinqanschezl’enfant.
Lesdernièresétudesfontétatd'uneefficacitédel'I.T.S.parvoiesublinguale
comparableàcelledelavoiesouscutanée,enparticulierdanslesrhinites
et/ouconjonctivitespolliniquesouallergiquesauxacariens.
L'I.T.Sreprésenteaveclesmesuresd'évictionallergéniqueleseul
traitementétiologiquedesmaladiesallergiques.
L'évaluationdel'efficacitédel'I.T.S.estessentiellementcliniquebaséesurla
diminutiondelasymptomatologieetdelaconsommationmédicamenteuse
anti-H1oucorticoïdeslocaux(collyres)ougénéraux.
Ladésensibilisationauraituneactionpréventivecontredenouvelles
sensibilisationsetl'apparitiond'unasthmechezl'enfant.
Lebénéficethérapeutiqueestmaintenuàlongterme.
Réf:Rapportinternationaldeconsensussurlediagnosticetletraitementdela
rhinite(A.R.I.A.)Rev.Fr.Allergol.1995;35(2,suppl.):189-22
Ladésensibilisationouimmunothérapiespécifique
Indications:
Pourêtreefficace,l'immunothérapiespécifique(I.T.S.)doittoujoursêtre
prescriteparunAllergologueaprèsidentificationdel'allergèneresponsable.
Ellenesauraitêtreproposéesurlaseulefoid'examensbiologiques.Lestests
cutanéspratiquésparl'Allergologuesontunpréalablenécessaire.
Ilspeuventêtreprécédésparuntestbiologiquemultiallergéniqueet,
éventuellement,complétéspardesdosagesd'IgEspécifiqueset/ouuntest
deprovocationconjonctivalounasal.
ElleestindiquéedanslespathologiesallergiquesIgEdépendantes:
conjonctivite,rhinite,asthme,allergieauxveninsd'hyménoptèresetexigeune
corrélationpertinenteentrelasymptomatologiecliniqueetlesrésultatsdu
bilanallergique.
Legènecliniquedoitêtreimportante,nécessitantdestraitements
pharmacologiquespendantdelonguespériodes,surtouts'ilssontpeut
efficacesoumaltolérés.
Elleestconseillée:
-silagènecliniqueestimportante
-silamaladieallergiqueprésenteunrisqued'aggravation,
-silapathologieperannuelleévoluedepuissixmoisàunan.
-ousilapollinoserécidivedepuisdeuxsaisonsconsécutives.
-silesmesuresd'évictionallergéniquesontinefficacesouinapplicables
-silepatientestbieninforméetsemblecompliant.
-depréférenceaprèscinqansetavant50ans,saufcasparticuliers.
Contre-indicationsrelatives
°Grossesse:pendantlaphasedeprogressiondutraitement
°Enfantâgédemoinsde5ans
Contre-indicationsgénérales
°Asthmesévèrenoncontrôléparletraitementpharmacologique(VEMS70%
delavaleurpréditemêmeaprèstraitementpharmacologique).
°TraitementparB-bloquantsmêmeadministrésparvoielocale(collyre).
°Affectionsmalignes.
°Déficitsimmunitairessérieux.
°Patientnoncompliant.
Ladésensibilisationouimmunothérapiespécifique
.Lavoiesouscutanéeexigecertainesconditions:
-êtreréaliséesoussurveillancemédicalependant30minutes,dans
l’éventualitéd’uneréactionlocalevoiregénérale,exceptionnellement
(Réactivationdelamaladietraitée,asthme,urticaire,chocanaphylactique)
-lepraticiendoitdisposerd'unetroussed'urgence(voirencadréci-dessous).
Initiéeparl'Allergologue,l'I.T.S.nécessiteunsuiviparcedernieret/ou
parlemédecintraitantquisurveillelepatient30minutesaprèsl'injection.
.Lavoiesublingualeestindiquéelorsquelapratiquerégulièred'injections
apparaîtcontraignanteoumaltoléréeetsurtoutchezl’enfant.
Cettevoienécessitecependantuneffortd'observancepourlaprised'extraits
allergéniques,deuxàtroisfoisparsemaine,voiretouslesjours,surtoutau
début.L'Allergologueremetunschémadetraitementaupatientetfixeladate
deconsultationsultérieuresdesuivi.
Elleestvalidéepourdesallergènesstandardiséstelsqu’acariens,pollensde
graminées,bouleau,olivieretpariétaire….Desgouttesdecesextraitssont
déposéeslematinàjeun,souslalangue,parlepatientquilesgardeenviron
deuxminutesavantdelesavaler.
Leseffetssecondaireslocauxdanslatrèsgrandemajorité(pruritetoedème
buccal,douleursgastro-intestinales,voirenausées)sontmillefoismoins
fréquents.
Ilestclassiqued'envisageruntraitementdetroisàcinqanspermettant
d'atteindreunedosecumuléesuffisanted'allergènes.
Latroussemédicaled'urgenceobligatoiredoitcomprendre:
Corticoïdesinjectables
Antihistaminiquesinjectables
Adrénaline
+/-Cathéters(posedevoieveineusepériphérique).
DocteurFaridMarmouz2010
Téléchargement