RESUME CONFERENCE du 21 Octobre 2015

publicité
Conférencedu21Octobre2015
LeCycledeslumières
DonnéeparM.AndréPeyregne,critiquemusical
Laprogrammation2015-2016del’Orchestre,voulueparGianluigiGelmetti,acommefil
conducteurlesiècledeslumières.
Cetteappellation,quicouvrelapériodeallantde1710à1789enEurope,faitétatd’un
changementradical:lemondeoccidentalestéclairéparlaconnaissancedel’hommeet
nonplusparl’illuminationdivine.Onfaitdésormaisconfianceauxlumièresdel’esprit
humain.
Cettenotionopposelascienceàlaconscience,l’Egliseàl’Etat,l’hommeéclairéàcelui
quirestedansl’ignorance.Certainsparviennentnéanmoinsàfairecoexisterces2
mondes.
C’estàcettepériodequ’apparaîtuneéliteintellectuelle.
Cetteévolutionauraplusieursconséquences:
1/DésacralisationdelaMonarchie:
Beaumarchaisfaitprogresserl’idéededémocratie,etderévolution.Cetauteurauraune
grandeinfluencesurMozartquiadapteraunepartiedesatrilogie.Le«Mariagede
Figaro»deviendral’opéra«LesnocesdeFigaro».«LebarbierdeSéville»seramisen
musiqueparRossini.
L’idéequ’unvaletpouvaitavoiruneimportancedanslasociétéetpouvaitprendresa
revanchecontresonmaîtreséduisaitMozart,luimêmebriméetexploitéparson
employeurdepuisl’âgede15ans,l’ArchevêqueColloredodeSalzbourg.
2/Affirmationdel’idéedetolérance
3/Miseenévidencedusavoirscientifique:
Diderotetd’Alenbertrédigentl’Encyclopédieàlaquelleilsfontparticiperdenombreux
auteurs.Diderotseraemprisonnépoursesécrits.
Desopérasetdespiècesdethéâtrereprennentcesidées.
C’estàcettepériodequ’apparaîtlaFranc-Maçonnerie.Acetteépoque,ellenes’opposait
pasàlareligion,cequiapermisàdesartistesdontMozartdecomposeràlafoisdes
œuvresmaçonniquescommedesœuvresreligieuses.
Mozartyatoutdesuiteadhéré,bienqu’étanttrèsreligieux,pourapparteniràune
fraternité.Meurtriparl’exploitationqu’ilavaitsubidèssonplusjeuneâgepar
l’ArchevêquedeSalzbourg,iladmiraitl’idéederencontreretd’évolueraumilieude
«frères»,niplusnimoinsimportantsquelui.
Haydnaluiaussiétéattiréparceconcept.
Riennepermetenrevanchedel’affirmerpourBeethoven,mêmesilanotionde
fraternitéétaitimportantepourlui.Eneffetsa9èmeSymphonieetson«Odeàlajoie»
s’adresseautantàsonfrèredesangqu’àses«frères»d’humanité.
La«Fluteenchantée»deMozart,écriteenfindevie,estuneodeàlaFranc-Maçonnerie.
L’Homme,pourarriveràlalumière,doitpasserpardifférentesépreuvesouétapestout
aulongdesavie.
Le«Requiem»deMozart,quiserainterprétéle15novembreparl’OPMC,estla
dernièreœuvre,écriteenfindevie,àl’âgede35ansparuncompositeurépuiséetruiné.
Lalégendeveutqu’unsoir,unpersonnagemystérieuxfrappaàlaportedeMozartpour
qu’ilcomposeunemessedesmortspoursadéfunteépousecontrerémunération,sans
enrevendiquerl’écriture.Leveuféploréetargenté,voulaitenêtrelecompositeuraux
yeuxdetous.Mozartaccepta,malgrélesnombreusescommandesqu’ilavaitdéjà.Après
quelquessemainessansavoirletempsdelecomposer,etpresséparson
commanditaire,ilcomposaenurgencecetteœuvre.Ilneputlafinircarilmourutavant,
maisundesesélèvesachevalesdernièrespages.Lasupercherieduveuféploréfut
découverteetl’œuvreattribuéeàMozart,bienquenonsignéeparlui.Dansses2
derniersmoisdevie,ilécrivitesopérasdontla«Fluteenchantée».
Ils’estavéréaposterioriqu’ilavaitécritsonpropreRequiem.
HaydnquantàluientraaprèsMozartchezlesFrancs-Maçons.Ileutdroitàune
cérémonieofficielle,puisàunecérémonieprivéechezMozartquifutsonélève.Acette
occasion,ildiraaupèredeMozart,«votrefilsestleplusgrandgéniequelaterreait
porté».Delapartdeceluiquiaposélesrèglesdelasymphonieclassique,sefutun
grandcompliment.
HaydndevientFranc-Maçonmoinsparconvictionqueparcequelesgensqui
l’entouraientl’étaienteux-mêmes.
LePrinceEsterhàzyparexemple,lepritcommekapellmeister.
LesfrèresSalomon,musiciensetorganisateursdeconcertàLondres,lefontveniren
Angleterreoùilécrirales10symphonieslondoniennes,dontcelleappelée«La
Surprise».
Cettesymphonie,bienqueclassique,estappeléeainsicardanslesecondmouvement,
ungrandaccordsurprendl’auditeuraprèsundébutpourtantsoupleetlent.L’auteur
expliquaquec’étaitpourréveillerlesvieillesdameslondonienneslorsduconcert!
BeethovenfutquandaluiliéàMozartetàHaydn.
IlsvécurentlestroisàVienneetontcomposéunemusiquesemblablesansquel’on
sachesiilssesontrencontrés.
BeethovenrencontreHaydnàBonn.IlluimontredespartitionsetHaydn,séduitparson
talent,luiditdeveniràVienneprendredescours.AprèssonpassageàLondres,c’estun
HaydnépuiséquiretrouveBeethoven.Cedernierluimontresadernièrecomposition.
Elleneplaitpasàsonmaîtreetcelaleblesseprofondément.Pourluimontrerson
erreur,ilcomposeraensuiteunesymphoniedanslestyledeHaydn,maisplusmaitrisée.
Ceseralesecondconcertopourpianoetorchestrequiserainterprétéle1ernovembre.
Cetteœuvrecommencecommeunesymphonie,maisauboutde3minutes,lepiano
entreenjeu.Cetteœuvreestnumérotéedansunordreinverseparleséditeurs,le
premierconcertopourpianoayantétécomposé2ansaprèslesecond!
Téléchargement