invasifsoud’uncomportementpersonnelàrisque,nesauraitfaireobstacleàlaprésomption
légalequedanslecasoùilrésultedel’instructionquelaprobabilitéd’uneorigine
transfusionnelleestmanifestementmoinsélevéequecelled’uneorigineétrangèreaux
transfusions(CE,19octobre2011,M.V.,n°339670).
b) Ladiversitédesfautesreconues
Lafautedansl’organisationetlefonctionnementduservice:
Defaçonschématique,laresponsabilitépourfauteduservicepublichospitalier
trouveleplussouventsonoriginesoitdansunproblèmed’organisationetde
fonctionnementduservicesoitdansunedéfaillancetenantàl’actemédicalenlui‐même.
Quellequesoitlanaturedelafaute,ellen’engagelaresponsabilitéduservicepublic
hospitalierquesielleestàl’origined’undommageetd’unpréjudice.
Laresponsabilitépourfautedupraticienoudel’hôpitalpublicestsusceptibled’être
engagéelorsqueledommagetientàundéfautd’organisationetdefonctionnementdu
service.
C’estlecas,parexemple,d’unefautedanslaréalisationd’unactedesoinscourants
(c’est‐à‐direunactequipeutêtreexécutéparunauxiliairemédicalqualifié,surprescription
dumédecinmaisenl’absencedecelui‐ci,commeuneinjection,uneperfusion,unepiqûre).
Uneinsuffisancedanslasurveillancedespatientsetdeslocauxpeutégalement
engagerlaresponsabilitépourfautedel’hôpital(CE,27février1985,Centrehospitalierde
Tarbes,n°39069‐48793),lejugeayantenoutreposédesexigencesparticulièress’agissant
delasurveillancedepatientssouffrantdemaladiesmentales,enraisondesdommages
qu’ilspeuventcauseràeux‐mêmesouàdestiers2.
Lemauvaisentretiendeslocauxetdumatériel,etnotammentlesinfections
nosocomiales,constitueunautremotifd’engagementdelaresponsabilitédel’hôpital
public.Lejugeadministratifad’aborddéfiniunrégimedeprésomptiondefaute(CE,9
septembre1988,M.X,n°65087),aujourd’huiconsacréparlaloidu4mars2002(VoirleIde
l’articleL.1142‐1ducodedelasantépublique).Laloidu4mars2002aélargicette
présomption,quivautdésormaismêmeencasd’infectiondueàungermeprésentdans
l’organismedupatientavantl’intervention(onparlealorsd’«infectionnosocomiale
endogène»),saufàcequisoitrapportéelapreuved’unecauseétrangèredecetteinfection
(CE,10octobre2011,Centrehospitalieruniversitaired’Angers,n°328500).Toutefois,en
l’absencededéfinitionlégislative,leConseild’Etatencadrelanotiond’infection
nosocomialeetjugequ’uneinfectionnepeutêtrequalifiéedenosocomialequesielle
survientaucoursouaudécoursd’unepriseenchargeetqu’ellen’étaitniprésentenien
incubationaudébutdelapriseencharge(CE,21juin2013,CentrehospitalierduPuy‐en‐
Velay,n°347450).Ilrejointainsiladéfinitionépidémiologiquedel’infectionnosocomiale
retenueparlecomitétechniquedesinfectionsnosocomiales.
2Lejugeadmetdetenircomptedurégimesouslepatientesthospitalierpourapprécierl’existenced’unefauteducentrehospitalier
àn’avoirpasadoptédesmesurescoercitivesdesurveillance:CE,12mars2012,Caisseprimaired’assurancemaladieduPuy‐de‐Dôme
etMlleC.,n°342774‐342898
Conseild’État–décembre20144