R. Delord – Latin ère - Leçon : Les Adjectifs de la 1 classe - I. Généralités : - Comme en français, l’adj. s’accorde en genre (masc./fém./neutre) et en nombre (sing./plur.), mais aussi en cas avec le nom auquel il se rapporte (dont il est épithète ou attribut). - Dans le lexique ou le dictionnaire, un adjectif est toujours présenté comme suit : ex. : bonus, -a, -um : bon = Nom. Masc. Sing., Nom. Fém. Sing., Nom. Neut. Sing. - L’Adj. de 1ère classe se décline sur les 2 premières déclinaisons des noms => le Fém. se décline sur la 1ère déclinaison des noms (type vita, -ae, f. : la vie) => le Masc. se décline sur le Masc. de la 2ème déclinaison (type dominus, -i, m. : le maître) => le Neut. se décline sur le Neut. de la 2ème déclinaison (type templum, -i, n. : le temple) - Il existe 2 types d’Adj. de 1ère classe : => ceux en –us, -a, -um : bonus, bona, bonum : bon => ceux en –er : qui se divisent en 2 sous-groupes ▪ ceux qui perdent la voyelle –e en dehors du Nom.-Voc. Masc. : ex. :pulcher, pulchra, pulchrum : beau ▪ ceux qui la conservent : ex. : miser, misera, miserum : malheureux - !!! Pour décliner les adjectifs en –er, il faut : 1°- retouver leur radical qui apparaît au féminin : ex. : misera => rad. miser- ; pulchra => rad. pulchr2°- ajouter la terminaison sur le radical. II. Déclinaison : 1°) Tableau des terminaisons Singulier N. V. Acc. Gén. Dat. Abl. * -ø pour les adjectifs en -er Masculin Féminin Neutre - - - us / -ø* e / - ø* um i o o a a am ae ae a um um um i o o Pluriel N. V. Acc. Gén. Dat. Abl. Masculin Féminin Neutre - - - Pluriel N. V. Acc. Gén. Dat. Abl. Masculin Féminin Neutre bon-i bon-i bon-os bon-orum bon-is bon-is bon-ae bon-ae bon-as bon-arum bon-is bon-is bon-a bon-a bon-a bon-orum bon-is bon- is i i os orum is is ae ae as arum is is a a a orum is is 2°) Modèles de déclinaison y bonus, -a, -um Singulier N. V. Acc. Gén. Dat. Abl. Masculin Féminin Neutre bon-us bon-e bon-um bon-i bon-o bon-o bon-a bon-a bon-am bon-ae bon-ae bon-a bon-um bon-um bon-um bon-i bon-o bon-o y pulcher, -a, -um Singulier N. V. Acc. Gén. Dat. Abl. Masculin Féminin Neutre pulcher plucher pulchr-um pulchr-i pulchr-o pulchr-o pulchr-a pulchr-a pulchr-am pulchr-ae pulchr-ae pulchr-a pulchr-um pulchr-um pulchr-um pulchr-i pulchr-o pulchr-o Pluriel N. V. Acc. Gén. Dat. Abl. Masculin Féminin Neutre pulchr-i pulchr-i pulchr-os pulchr-orum pulchr-is pulchr-is pulchr-ae pulchr-ae pulchr-as pulchr-arum pulchr-is pulchr-is pulchr-a pulchr-a pulchr-a pulchr-orum pulchr-is pulchr- is Pluriel N. V. Acc. Gén. Dat. Abl. Masculin Féminin Neutre miser-i miser-i miser-os miser-orum miser-is miser-is miser-ae miser-ae miser-as miser-arum miser-is miser-is miser-a miser-a miser-a miser-orum miser-is miser- is y miser, -a, -um Singulier N. V. Acc. Gén. Dat. Abl. Masculin Féminin Neutre miser miser miser-um miser-i miser-o miser-o miser-a miser-a miser-am miser-ae miser-ae miser-a miser-um miser-um miser-um miser-i miser-o miser-o III. Lexique : bonus, a, um, : bon clarus, a, um : célèbre dignus, a um : digne de (+abl : digne de qqch ; + subj : digne de) longus, a, um : long pulcher, pulchra, pulchrum : beau captivus, a, um : captif, prisonnier magnus, a, um : grand malus, a, um : mauvais medius, a, um : situé au milieu meus, a, um : mon multi, ae, a (plur.) : nombreux novus, a ,um : nouveau parvus, a, um : petit primus, a, um : premier secundus, a, um : second, favorable superus, a, um : situé en haut suus, a, um : son tuus, a, um : ton, ta, ton