Le châtaignier Migration de papillons La chute des feuilles

Belgique-België
P.P.
1170 Bruxelles 17
1-4219 - P006857
N° 118 - Octobre - Novembre - Décembre 2014
Le châtaignier
1001 plantes
Migration de papillons
Bestiaire
Édité par l’asbl Tournesol-Zonnebloem vzw
Chaussée de La Hulpe 199 - 1170 Bruxelles - Tél.: [phone] - Fax: [phone]
La chute des feuilles
naturaliste en herbe

Direction: Patrick Bulteel • Rédaction: Luc Degraer, Loïque Dodeur, Eline De Blander
Mise en page/ illustration: Gaëlle Carlier • Photo de couverture: asbl Tournesol-Zonnebloem
Edito
S ommaire Natuurblad .............................................................................................3 - 5
1001 Plantes ......................................................................................... 6 - 9
Bestiaire .............................................................................................10 - 13
Eco-consommation ............................................................................... 14
Carnet du naturaliste en herbe .................................................15 - 18
Nouvelles diverses .........................................................................19 - 23
Agenda et visites guidées .......................................................... 24 - 32
Contact
a.s.b.l. Tournesol-Zonnebloem
Chaussée de La Hulpe 199
1170 Bruxelles
www.tournesol-zonnebloem.be
Ouvert du lundi au vendredi de 9h à 17h
Tél: [phone] - Fax: [phone]
[e-mail]
Devenir membre
La cotisation, valable pour un an, s’élève à:
- 9 € pour les membres individuels,
- 13€ pour les familles membres,
- 25 € et plus pour les membres
protecteurs et les écoles membres.
Le montant peut être versé au compte
BE74 0682 0821 8207 de l’asbl avec comme
communication: cotisation + nom + n° de
membre (voir étiquette)
Protez de la générosité de l’automne
Suite aux élections régionales, une nouvelle ministre régionale de l’environnement
se présente à nous : Madame Céline Fremault. Bien que nous ne l’avons pas encore
rencontrée nous lui souhaitons la bienvenue et lui proposerons de découvrir
l’ensemble de nos activités car, en près de 30 ans d’existence, l’asbl Tournesol-
Zonnebloem s’est fort développée.
Que de chemins parcourus depuis les animations, en ½ journée, de découverte
nature au parc Tournay-Solvay et en Forêt de Soignes, à la gestion du Centre Régional
d’Initiation à l’Ecologie (CRIE), toujours au parc Tournay-Solvay et ce depuis sa création
en 1991, et de la Ferme d’Uccle, au parc Fond’Roy depuis 2004, où nous accueillons
respectivement en moyenne trois et une classes par jour.
Si depuis toujours nous proposons des visites guidées pour les familles, des stages
pour les enfants et des cours pour adultes, depuis 2008 nous avons largement étoé
notre programme grand public. A toute saison, petits et grands, enfants et adultes
nous vous orons l’occasion de découvrir la Nature ou de parfaire vos connaissances,
et de tester divers gestes concrets respectueux de l’environnement.
Voyez encore le programme concocté pour cet automne et inséré dans ce bulletin.
Luc Degraer

3
Een dag in de frigo van...
Toen ik terug kwam van vakantie en de
koelkast opentrok op zoek naar eten, zag
ik daar de plak kaas liggen die ik voor
mijn vertrek (één maand eerder!) had
geopend. Deze was onaangeroerd. Bij
nadere inspectie bleek het oppervlak van
de kaas beschilderd te zijn met witte jne
haartjes oftewel schimmel. Ik slaak een
diepe zucht. Dat is voor de vuilbak. De rest
van de charcuterie was in een gelijkaardige
staat. Ik moest dus voldoening nemen met
een boterham met choco. Na mijn niet zo
gevarieerde maaltijd nodigt mijn mama
mij uit mee te gaan naar de moestuin
van een vriendin die op vakantie is. Die
vriendin had gevraagd om de moestuin
een beetje in het oog te houden tijdens
haar afwezigheid. Daar ging ik met plezier
op in. In de moestuin ontdekte ik uit de
kluiten gewassen courgettes en ook de
worteltjes waren sterk en groot geworden.
Met de oogst ging ik courgettesoep maken.
Thuis aangekomen stelt mijn mama voor
de courgettes die in de frigo liggen ook
in de soep te doen. Na even zoeken vind
ik een verrimpelde, zacht geworden en
met bruine pus lekkende courgette. Ik
slaak terug een diepe zucht en zwier deze
rottende vrucht niet in de soep maar wel
in de compost. Terwijl mijn moeder de
worteltjes laat aanbranden, probeer ik
alsnog de voedselverspilling tegen te gaan
door met de restjes loof van de wortels,
wortelloofsoep te maken...
Hoeveel wordt er verspild?
Misschien herkent u één van bovenstaande
beschreven taferelen? Als u deel uitmaakt
van een gemiddeld Belgisch gezin dan zeker
wel! De gemiddelde Brusselaar gooit 15 kg
voedsel per jaar weg, de gemiddelde Waal 15
à 20 kg en de gemiddelde Vlaming zelfs 25 tot
40 kg! Dat is spijtig voor jouw portemonnee
maar vooral ook voor ons milieu. Wereldwijd
komen we aan de volgende hallucinante
cijfers: 1/3de van ons voedsel gaat verloren,
ruim 1/4de van onze landbouwgrond wordt
gebruikt om voedsel op te kweken dat
wordt weggegooid. Met dit verloren voedsel
zouden we de bijna één miljard mensen
die chronisch honger lijden elke dag drie
maaltijden per dag kunnen verschaen...
Daarbij geef ik jullie graag mee dat op
dinsdag 19 augustus 2014 de draagkracht
van de Aarde werd overschreden voor dit
jaar. Dat betekent dat we al meer verbruikt
hebben dan wat de Aarde op één jaar kan
produceren. Voedselverspilling draagt
uiteraard ook hier zijn steentje aan bij...
natuurblad
voedselverspilling

4
Waar wordt er verspild?
Deze verspilling treedt uiteraard niet enkel
op ter hoogte van onze vuilbak maar in alle
schakels van de voedselketen:
1. Producent van voedsel (bv. Landbouw)
2. Transport (bv. vrachtwagens)
3. Voedingsindustrie (bv. verwerking van
geproduceerde groenten)
4. Distributie (bv. supermarkt)
5. De diensten voor voedingsconsumptie
(bv. horeca, catering, (traiteur)winkels)
6. De eindverbruiker (bv. huishoudens, jij
en ik dus)
Wat je misschien wel zal verbazen is dat het
voedselverlies ter hoogte van onze vuilbak,
groter is dan in de supermarkten en de
voedingsdiensten (horeca, catering,...) (g.
1). Bovendien wordt het energieverlies
per kilo voedsel groter naarmate het
verder in de keten komt. Het voedsel werd
getransporteerd, verwerkt,... en dat kost
energie. De bijdrage van de huishoudens
aan de voedselverspilling is dus niet
verwaarloosbaar. Dit wil ook zeggen dat jij
en ik ook echt een verschil kunnen maken
door bewuster te kopen, te bewaren en te
koken. Als je echt erop gaat letten, kan je
vlug tot 80% minder gaan verspillen. Om
deze reden spitsen we ons in de rest van
het artikel toe op de voedselverspilling bij
de eindverbruikers. Uiteraard blijft in de
andere delen van de keten ook ruimte tot
verbetering.
Wat wordt er weggegooid?
Laten we eens kijken wat we zoal weggooien.
De top 5 van verspilde producten ziet er als
volgt uit:
1. Melk en melkproducten
2. Brood en banket
3. Voorbewerkte voeding (pizza, chinees)
4. Groenten
5. Fruit
Ook pasta en rijst overschotten worden
vaak weggegooid.
Voedsel is om op te eten, niet om weg te
gooien
Op basis van verschillende oorzaken achter
deze verspilling, geven we jullie enkele
nuttige tips:
Koop niet te veel
Om dit te voorkomen is het belangrijk je
maaltijden te plannen. Wat gaan we eten
en wat is er al in huis? Op basis van een
boodschappenlijstje ga je dan winkelen
en zo voorkom je dat je dingen teveel
aankoopt en dat je je laat verleiden door
kortingen of ‘2 voor de prijs van 1-acties’.
Hou bij de aankoop ook rekening met de
houdbaarheid. De houdbaarheidsdatum
heeft aan hoelang het voedsel vers blijft en
veilig kan gegeten en gedronken worden.
Er zijn twee aanduidingen, elk met een
verschillende betekenis. ‘Te gebruiken
tot’ wordt gebruikt voor voedsel dat snel

5
bederft (bv. vlees, eieren, zuivelproducten).
Na de ‘te gebruiken tot’ datum, dien je het
product niet meer te nuttigen, omdat je
anders voedselvergiftiging zou kunnen
oplopen. Een heel ander verhaal is het voor
de ‘Ten minste houdbaar tot’ datum. Het
is niet gevaarlijk om een product na deze
datum te nuttigen, maar het voedsel kan
dan wel zijn smaak en textuur beginnen te
verliezen. Vertrouw op je eigen zintuigen
om te beslissen of het product nog voor
consumptie geschikt is of niet.
Bewaar het voedsel correct
Gekoelde producten gaan snel achteruit
wanneer ze onvoldoende gekoeld worden.
Door bijvoorbeeld je boodschappen
met een koeltas te doen, maak je extra
tijdwinst. Hou je koelkast overzichtelijk.
Zet de boodschappen met de kortste
houdbaarheid vooraan in de koelkast. De
koudste plek in de koelkast is onderaan. Leg
daarom groenten en fruit in de groentelade.
Vlees en vis zet je best ook zo laag mogelijk
in de koelkast om deze reden.
Kook op maat
Gebruik maatbekers, tassen, weegschaal
om de juiste hoeveelheid in te schatten. Zo
voorkom je dat je bijvoorbeeld veel te veel
pasta of rijst kookt.
Kook met restjes
De meesten onder ons hebben al de
goede gewoonte om de restjes in een
doosje in de koelkast te bewaren. Helaas
blijft het daar meestal ook bij en staan
de restjes wat later te beschimmelen in
de koelkast. Om dit te vermijden kan je
bijvoorbeeld een kliekjesdag in het leven
roepen. Of ga de uitdaging aan om creatief
te koken met de restjes. Niet zo creatief
aangelegd? Geen paniek er zijn een aantal
eenvoudige basisgerechten waar je een
hoop restjes in kwijt kunt, denk maar aan:
broodpudding, salades, nasi goreng, soep,
kliekjesquiche,...
Met het volgende recept kan je alvast aan
de slag:
Bronnen
- Vlaco vzw. Voedselverlies... en wat u er
zelf aan kunt doen. Lekker creatief in de
biologische kringloop. Drukkerij Buroform.
- Het Groene Wiel. Koken met restjes. Niet
duur, maar duurzaam!
- Elif Stepman. (2012-2013). Masterproef
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte,
Universiteit Gent: Naar een samenleving
zonder voedselverspilling?
Ingrediënten:
- restjes (rijst, groenten, pasta,
vlees, vis,...)
- een beetje kaas
- brikvellen
Bereiding:
- Snij de resten in kleine stukken
en verwarm in een pan
- Verdeel de restjes in het midden
van het brikvel zodanig dat je een
band van 4-5 cm lang bekomt.
- Laat ongeveer 3-4 cm vrij tussen
de restjes en de rand van het
brikvel
- Smeer de kaas over de restjes
- Plooi het brikvel om een gesloten
rol te bekomen
- Laat goud kleuren in een pan
met hete olie
------------------------
------------------------
Brik met
restjes