Dammarie-lès-Lys. Les camps d`internement des Juifs étrangers

publicité
Plandeclassement
Dictionnairehistorique:noticeslieux
Île-de-France
Seine-et-Marne
• Dammarie-lès-Lys.Lescampsd'internementdesJuifsétrangers
Accéderauvisualiseurdesmédias:1média
Dammarie-lès-Lys.Lescampsd'internementdesJuifsétrangers
Date:
1940-1945
Noticehistorique:
Suiteàl'exodedel'été1940consécutifàl'avancéedesarméesallemandes,leretourdesréfugiésenSeine-et-Marnedonnelieuàlacréationdeplusieurscampsprovisoiresdestinésàl'accueilde
ces«réfugiésdepassage»,commeonlesappellealors:troiscentresprincipauxsontcréésàDammarie-lès-Lys,P rovinsetlaFerté-sous- Jouarre.C 'estdanslesdépendancesdel'abbayede
Dammarie-les-Lys,fondéeauXIIIesiècle,quesontlogéslesréfugiés.D'autrescentresd'accueilexistaientdéjàsurleterritoire,commelefoyercrééàC hellesenavril1938parl'ORT,association
juivepourledéveloppementdutravailartisanaletagricole(enrusse,ObshchestvoRasprostraneniyaTruda),etdestinéàassisterlesréfugiésjuifsautrichiensfuyantl'occupationdeleurpaysetles
persécutionsantisémites.P rèsde600personnesbénéficierontdecetteassistance.
Aprèsladéfaitedesarméesfrançaisesenjuin1940,unrégimed'occupationestinstauréenFranceetl'arméeallemandecontrôlelazoneoccupéeauNordetàl'Ouestdupays.Aprèsledépartdes
réfugiés,lepremiercentredeDammarie-lès-LysestconservéetsetransformeenlieudedétentiondestinéenparticulierauxJuifsétrangersdeSeine-et-Marne.C etinternementsuccèdeaux
mesuresd'enregistrementpratiquéesdèsledébutdelaguerre,avantlamiseenplacedurégimedel'Occupationparlesautoritésallemandes.Dès1939,leC ommissariatspécialdeP olicedeMelun
établitenparticulierdesfichesderenseignementsurlesJuifsétrangers.LesArchivesdépartementalesdeSeine-et-Marneconserventdifférentsdossiersdanslesquelsapparaissentdesmentions
telsque:Inutileàl'économienationaleouavisfavorableàl'internement.
SuiteauxpremièresordonnancesallemandessurlestatutdesJuifsdeseptembre1940,lespréfetssonthabilitésàprévoir,surdécisionadministrative,l'internementdesétrangersdeconfession
juive.AlorsquelasynagoguedeFontainebleausubitdenombreuxpillagesdepuisledébutdel'Occupation,l'édificeestincendiéenavril1941pardesindividusnonidentifiés.Enjuin1941,lamesure
d'internementestélargieauxJuifsfrançais.Lespremiersinternéssontdétenusàl'AbbayedeDammarie-lès-Lysàpartirdu16juillet1941.C esitedevient,parlasuite,uncampdetransitavantle
renvoiversd'autrescampssimilairesmaisplusimportantscommeBeaune-La-Rolande,P ithiviersouDrancy.C escampsdetransitsontlespointsdedépartavantladéportation,àpartirdupremier
convoidemars1942,verslescentresdemiseàmortenP ologne,essentiellementAuschwitz-Birkenau.
Ladécisiond'imposerlemarquagedesJuifsparuneétoilejaune,obligatoireenpublic,estpriseenmai1942etétendueaudépartementdelaSeine-et-Marne.L'InformateurdeSeine-et-Marne,
journalofficiel,indiquealors:
Ilestrappeléquel'étoilejuivedoitêtreposéesurlecôtégauchedelapoitrine,solidementcousueauvêtement.Dansuncertainnombredecas,desjuifsontcontrevenuàl'ordonnancesurleportde
l'étoilejuive,soitenn'enportantpas,soitenenportantplusieurs,soitenyajoutantdesinscriptions.C esjuifsontétéenvoyésdansdescampsdejuifs.Uncertainnombredenon-juifsquiportaient
l'étoilejuiveouuneimitationdecetinsigneetquiavaientainsimanifestéleursympathiepourlejudaïsme,ontégalementétéenvoyésdanslescampsdejuifs.
Dansl'arrondissementdeMeaux,722étoilessontdistribuées.Desraflescibléesontlieuentrejuin1942etmai1944.Lessous-préfetscommuniquentàlaP réfectureleslistescomplètesdeJuifs
recensésetlesadressentauxautoritésallemandesquiprocèdent,avecl'aidedelagendarmeriefrançaise,auxarrestations,degroupes,defamillesoud'individusisolés.ÀOzoir-la-Ferrière,en
septembre1943,lapolicemilitaireallemande(Feldgendarmerie)arrêteunetrentained'adultesetquinzeenfantsquisontensuitedéportés.Le22octobre1943,àLaFerté-sous- Jouarre,14
personnessontarrêtéesdontRoseetJeanHelman,médecin,néstouslesdeuxenRoumanieetdéportésàAuschwitz.
Dessauvetages,notammentd'enfants,témoignentdesdifférentesattitudesàl'égarddesJuifsquis'exprimentdanslasociétéfrançaisedurantlaguerre:aveclesoutiendel'RuvredeSecoursaux
Enfants(l'OSE),desreligieuxcommelessSursdeNotre-Dame-de-SionoudesparticuliersprotègentetcachentdesenfantsjuifsàAvon,C hamps-sur-MarneouC helles.P lusdevingtJustesen
Seine-et-Marneontétéreconnusparl'Étatd'Israëlpourleuraction.
Suivantdesloisspécifiques,lesbiensjuifssontmisenliquidationetdesadministrateursprovisoiresprennentpossessiondesimmeubles,appartementsetcommerces.Desventesdemaisons
appartenantàdesJuifssontadjugéesàdespersonnesprivéesaubénéficedesliquidateurs.Autotal,enFrance,1,35milliardd'euros(plusde5,2milliardsdefrancsàl'époque)sontconfisquésaux
Juifs,endehorsdespillagesdesappartementsetdesSuvresd'artparlesAllemands.P rèsde75.000Juifsontétédéportés,dont75%d'étrangers,et3.000sontmortsenFrancedanslescamps
d'internement.Surles75.000JuifsfrançaisetétrangersdéportésverslaP olognedansl'undes75convois,seuls2.600ontsurvécu.
Sourcescomplémentaires:
Sources
AD77,M5437,EnfantsIsraélitesvenantd'Allemagne.HébergésauchâteaudelaGuetteàVilleneuve-Saint-Denis(colonieRothschild).
AD77,SC 50957,Applicationdelacirculairedu7sept1942portantsurl'aryanisationéconomique:recensementdesimmeublesetentreprisesisraélitesetréclamationsdiverses.
AD77,M4334à4343,Sous-préfecturedeMeaux,Dossiersconcernantlespersécutionsantisémites.
AD77,M4142,Sous-préfecturedeMeaux,ApplicationdesloiscontrelesIsraëlites:instructions,1940-1944
AD77,M4144à4148,Sous-préfecturedeMeaux,Israëlitesétrangers,ordresderéquisition,déclarationsdecommerceetdepropriété,spoliations,recensement,instructions,1940-1945.
AD77,M4149-1à2,Sous-préfecturedeMeaux,InsignesspéciauxenétoffejauneportésparlesIsraélites(étoilesjaunes),1942
AD77,SC 25825,Sous-préfecturedeP rovins,Israëlites,1941-1947.
Image:Modèled'insignespécialenétoffejauneportéparlesJuifsàpartirdemai1942,ditétoilejaune,collectéparlesservicesdelasous-P réfecturedeMeauxentre1942et1944,Tissuimprimé,
18x15,AD77,M4149-1.
Références:
AA.,VV.,éd.,39-45enSeine-et-Marnedeslieux,deshommes& ,Melun,C onseilgénéraldeSeine-et-Marne,2005,71p.
FREDJ,Jacques,L'internementdesJuifssousVichy,P aris,C entrededocumentationjuivecontemporaine,1996,167p.
FREDJ,Jacques,LesJuifsdeFrancedanslaShoah,P aris,Gallimard,2011,223p.
GRYNBERG,Anne,Lescampsdelahonte.Lesinternésjuifsdescampsfrançais,1939-1944,P aris,LaDécouverte,1991,399p.
KLARSFELD,Serge,MémorialdeladéportationdesJuifsdeFrance,P aris,LesfilsetfillesdesdéportésJuifsdeFrance,2008,436p.
P ESC HANSKI,Denis,LaFrancedescamps:l'internement,1938-1946,P aris,Gallimard,2002,549p.
P OZNANSKI,Renée,LesJuifsenFrancependantlaSecondeGuerremondiale,P aris,P luriel,1997,712p.
VIEY,Frédéric,HistoiredesJuifsenSeine-et-Marne.DuMoyenâgeànosjours,LeMée-sur-Seine,LysÉditionsAmatteis,2005,223p.
VIEYFrédéric,LelivremémorialdesJuifsdeSeine-et-MarnedurantlaSecondeguerremondiale,1940-1945,Bussy-Saint-Georges,ÉditionslaP lumeetl'écran,2008,347p.
Mots-clés
Géolocalisation Dammarie-les-Lys(Seine-et-Marne,France)
Téléchargement