Pagina

DE ONTWIKKELING V/H STILLEVEN IX DE HÜLL. SCHILDERKUNST. 359
leven-schildering, waarvan we dus hier reeds
het wezen bespeurden, verborgen onder
uiterlijkheden van tijdgeest en traditie. Dit
is, wat de diepste eigenheid der Hollandsche
Schilderkunst mag heeten, die zich nooit
verloochenen kan. Zelfs in een geheel ver-
vlaamscht kunstenaar, als Dirk Bouts ( l 1420
—1475), geboren te Haarlem, maar ver-
moedelijk reeds vroeg naar Brussel getrokken,
waar hij misschien de leerling was van Ro-
gier van der Wey-
den, later tot aan
zijn dood in Leu-
ven, *) zelfs in
dezen blijft die hol-
landsche eigenschap
volkomen bewaard,
ondanks den waar-
neembaren invloed
van Rogier. En dit
niet alleen: Bouts'
invloed op zijn tijd-
genoot Memlinc, op
(ierard David en de
verdere Ylaamsche
school is onweerleg-
baar en van niet ge-
ringe beteckenis. f)
In een werk als zijn
..Laatste Avond-
maal", in de St.
Pieters-kerk te Leu-
ven, vinden we de-
zelfde afwezigheid
van alle sterk-bewo-
gen handeling, als bij de andere Hollandsche
schilders, eenzelfde rustige, als peinzende toe-
stand. Niets van Rogiers pathos, van Mem-
lincs zachtere verrukking. En toch welke
stemming heeft de kunstenaar bereikt. Hel-
der deint door de zaal de klank der godde-
lijke stem: ,.Neemt en eet. dit is mijn
lichaam" (Matth. XXVI. 26). Vol edele rust
DIRK BOUTS. LAATSTE AVONDMAAL. LEUVEN.
*) A. 1 W a ut e r s : I.a 1'einturt.' Flamande: Paris,
s. (1. pag. 7S-84.
t) A mol J Coffin: Thiéry limits, Hruxellos, 1907,
].a«. 23. 45—47-
gaat zijn zegenend gebaar en het is als een
voorgevoelen van de groote tragedie, die gaat
beginnen, wat hier om de aanzittenden wa-
demt, eene bevangenheid van plechtigen wee-
moed. Laat ik hier de beschrijving geven van
Arnold Gofhn in zijn werk over Dirk Boiits. *)
,,()n dirait qu'ils écoutent en eux-mêmes
Ie retentissement du verbe divin; les uns
Tont accueilli dans une grande effusion de
foi et d'espoir; d'autres, tel celui qni est
assis a la gauche
de St. Jean, en
méditent les signi-
fications profondes;
Ie même et intense
saisissement se re-
ilète, en traits di-
vers, sur les visages
des assistants. Le
seul Judas, Ie dos
tourné au specta-
teur, la main gau-
che sur la hanche,
pandt jeter uu re-
gard incrédule et
nar(]Tiois sur ses
compagnons et res-
te inch Herent, si non
hostile, a Femotion
unaniinc. Immobi-
les aussi, les per-
sonnages, étran-
gers au drame. in-
troduits par Bouts
dans sa composi-
tion: Ie serviteur, les yeux baisses, renipli de
recueillemcnt, (|ui stationne derriére Ie ( hrist
et celui, debout auprès d'une credence, en
houj)])elande bleue bordée de fourrure brune
et bonnet rouge, qui. de mème que les deux
individus dont les faces se montrent a un
guichet, a droite de la cheminée, a la sem-
blance moins d'un dévöt que d'un curicux".
Wel juist is dat gezegd: ,,ils écoutent en
eux-mèmes". — Ook in dit werk dus — ge-
*) A. (loffin: Tliiéry limits •. pag. 67.