Belgian Surgical Week – ‘Volume and quality in surgical outcome’ Donderdag 7 mei 2015, Het Pand in Gent Goedemiddag dames en heren, Waarde collega’s, Het onderwerp van deze zestiende editie van de Belgian Surgical Week is erg actueel: ‘volume en kwaliteit bij chirurgische outcome’. Zoals jullie ongetwijfeld weten, wil ik onze ziekenhuisfinanciering en het volledige ziekenhuislandschap grondig hervormen. Dat is nodig om de patiënten een kwalitatieve, betaalbare en toegankelijke gezondheidszorg te kunnen blijven garanderen. Vorige week heb ik een plan van aanpak voor die hervorming voorgelegd aan de Commissie Volksgezondheid. En daarin zijn kwaliteit, waardegedreven en patiëntgerichte zorg belangrijke krachtlijnen. Il ressort de la littérature que chaque système de financement présente des avantages et des inconvénients. Par exemple, notre système actuel (fee-for-service) stimule les soins axés sur l’offre. Quelles sont les conséquences? + le système récompense l’activité (nos médecins travaillent dur); + il permet la mesure et le suivi de l’activité (mesurer pour connaître); - d’autre part, fee-for-service peut impliquer une surconsommation ou une surproduction … 1 - … et n’implique pas toujours les soins les plus adéquats (p.ex. surutilisation ou sous-utilisation de certains examens/actes, examens/actes inadéquats…) La qualité des soins dans notre pays prouve que ce système comprend de nombreux éléments positifs. L’objectif n’est donc absolument pas de changer complètement de cap. Par contre, nous aimerions le compléter par un volet pay for quality/performance, basé sur des données validées. Daarvoor is een analyse van de kosteneffectiviteit nodig. We moeten dit geleidelijk invoeren, via pilootprojecten. Nieuwe projecten dienen als aanvulling op bestaande kwaliteitsinitiatieven. Ondersteuning via investeringen in informaticasystemen. o bijv. een ‘intelligent’ patiëntendossier, waaruit vlot proces- en kwaliteitsindicatoren getrokken kunnen worden De relatie tussen volume en outcome blijft voor de nodige controverse zorgen. Er is al veel onderzoek naar gevoerd, maar de conclusies zijn vaak tegenstrijdig. verder onderzoek nodig ‘volume’ blijft belangrijk voor complexe hoogrisico-ingrepen (nood aan routineuze equipes die goed op elkaar zijn ingespeeld) 2 Internationaal zien we sowieso een tendens naar waardegedreven zorg of value-based care. Verschuiving van nadruk op volume naar de nadruk op ‘value’. Bij waardegedreven zorg streeft men drie doelstellingen na. (In het Engels spreekt men daarom over Triple Aim): 1. de volksgezondheid verbeteren (perspectief van bevolking) 2. de kost van gezondheidszorg per capita verminderen 3. en last but not least: de zorgervaring van de patiënt verbeteren (perspectief van individu) patiënten zijn vaak in andere aspecten geïnteresseerd dan zorgverstrekkers. Bijv. functioneel herstel na interventie, tijd tot herstel, mogelijkheid om opnieuw te gaan sporten, … Als we meer rekening willen houden met die wensen van de patiënten, zullen we dus onder meer ons model van indicatoren moeten herbekijken. Dans ce contexte, j’aimerais aussi souligner l’importance du shared decision making: le patient doit être au centre du processus de prise de décision clinique. Pourquoi? Si les patients peuvent co-décider en matière de soins, leur respect de la thérapie/leur autogestion (compliance & self-management) s’améliorera. 3 Comme je l’ai déjà dit: les patients (a fortiori les patients âgés, multimorbides et/ou chroniques) n’ont pas toujours le même but que les prestataires de soins. Nous devons d’ailleurs être attentif aux patient-centered outcomes, comme la qualité de vie, l’activation des patients, la satisfaction des soins fournis… Nous devons considérer les patients comme des partenaires dans le cadre des soins. Ils en veulent plus que simplement « être informés ». En les impliquant davantage, ils pourront dans de nombreux cas déjà gérer eux-mêmes leurs soins à un stade précoce. Dames en heren, Beste aanwezigen, Een ander belangrijk thema waar we ons de komende jaren moeten over buigen in het kader van de hervorming van de ziekenhuiswereld, is de organisatie van het ziekenhuislandschap. Naar meer samenwerking, o tussen ziekenhuizen onderling o met eerste lijn (huisartsen, thuisverpleging, …) 4 o met medisch-ondersteunende diensten (labo, apotheek, centrale sterilisatie, …) o met logistieke diensten (voor tarificatie en facturatie, milieu & preventie, samenaankoop, ict, …) maar tegelijkertijd moet er voldoende ruimte blijven voor gezonde onderlinge competitie. Outre les formes de collaboration qui existent déjà juridiquement (groupement, fusion et association), nous devons évoluer vers un nouveau concept: la formation de réseaux entre établissements, soutenue par des accords sur la répartition des tâches. De bedoeling is dat we zo komen tot een geïntegreerd zorgnetwerk waarbij patiënten steeds op een efficiënte, betaalbare manier toegang hebben tot de best beschikbare expertise. Bepaalde zorgen zullen we in de toekomst meer geconcentreerd moeten aanbieden (bijv. voor bepaalde complexe hoogrisico-ingrepen). Dat kan enkel na ‘n grondige analyse op basis van verschillende factoren: prevalentie en incidentie van aandoeningen; beschikbare technologieën; nood aan continuïteit; verhouding volume-outcome; … 5 Dit soort concentratievormen mogen de toegankelijkheid van de zorg evenwel niet in de weg staan. Het is niet de bedoeling dat we nieuwe technologieën en behandelingen en/of complexe zorg voorbehouden aan de happy few. Daarom blijf ik voorstander van een gezonde onderlinge competitie tussen zorginstellingen. Mesdames, Messieurs, Chers collègues, Il est inutile de vous dire que la qualité des soins dépend non seulement de l’organisation des formes de soins, mais aussi et peut-être surtout de la qualité des prestataires de soins. Sans professionnels de la santé individuels bien formés, une équipe de soins multidisciplinaire ne sera pas en mesure de fournir des soins efficaces et de qualité. Van artsen wordt meer verwacht dan adequate vakkennis en de toepassing van EBM. Artsen moeten ook goed kunnen: communiceren samenwerken organiseren ethisch denken en handelen … 6 Zie ook de CanMEDS: 7 rollen1 die artsen moeten beheersen volgens the Royal College of Physicians and Surgeons of Canada; ondertussen ook ingebouwd in onze ManaMa-opleidingen. Heureusement, la qualité de notre corps médical est bonne, même très bonne. Les médecins belges jouissent d’une réputation internationale. Nos formations universitaires sont de bonne qualité. Chaque année, nous investissons environ 260 millions dans l’accréditation, afin d’assurer la formation continuée des médecins. Et nous voulons bien sûr continuer dans cette voie. La formation professionnelle des médecins en début de carrière est une phase essentielle dans le développement des médecins. Etant donné que la médecine évolue constamment, nous devons évaluer cette formation continuellement. Le Conseil supérieur des médecins spécialistes et des médecins généralistes travaille actuellement à l’élaboration de critères d’agrément actualisés pour certaines spécialités (en phase avec les évolutions internationales et avec les besoins du patient en matière de soins). 1 1. Medical expert/clinical decision maker; 2. Communicator; 3. Collaborator; 4. Scholar; 5. Health advocate; 6. Manager; 7. Professional. 7 In die context is het ook hoog tijd dat we de heelkundige beroepstitels actualiseren. Er moet dringend een consensus gevonden worden over de ‘truncus communis’ en een set van passende beroepstitels in de diverse heelkundige deeldisciplines. In de truncus communis moeten de nodige gemeenschappelijke vaardigheden voor een groep heelkundedisciplines verworven worden. Bij het omschrijven van de verschillende subdisciplines moeten we wel opletten voor een overdreven fragmentatie/onnodige versnippering: dit leidt tot problemen bij het invullen van de wachtdiensten en kan het carrièreperspectief van de artsen beperken. Dames en heren, Geachte leden van de Koninklijke Belgische Vereniging voor Chirurgie, Ook jullie vereniging heeft hier een rol bij te spelen. Wetenschappelijke verenigingen zijn bijvoorbeeld perfect geplaatst om beleidsmakers tijdig: te wijzen op nieuwe evoluties, risico’s en opportuniteiten te adviseren over kwaliteitsindicatoren … 8 Dankzij de wijsheid en de expertise van wetenschappelijke verenigingen kunnen beleidsmakers de meest geschikte aanpak uitwerken. Als minister van Volksgezondheid kan ik immers onmogelijk alle technologische ontwikkelingen en veranderende medische concepten gedetailleerd opvolgen. Maar dankzij jullie informatie, expertise en wijsheid kan ik voldoende rekening houden met de ervaringen van het werkveld. En die input maakt het verschil tussen een reactief en een proactief beleid. Que les choses soient claires: je ne demande pas seulement que les prestataires et les établissements de soins collaborent davantage, je tends également la main à tous les acteurs de soins. Nous pourrons uniquement mettre en œuvre une réforme de qualité du paysage hospitalier en nous concertant dans l’ouverture et la confiance. Et nous le devons à tous nos patients. Ik dank jullie voor jullie aandacht. 9