Agentsbiologiques L’augmentationdelaconcentrationatmosphériqueendioxydedecarbone
pourraitmodifierlepouvoirallergisantdupollen
NicolasVISEZ
Anses•Bulletindeveillescientifiquen°27•Santé/Environnement/Travail•Septembre2015
e56e
ellepermetd’étudierleseffetsdespolluantssurl’intégralité
dusystèmeplante‐pollen.
Lesexpositionssimultanéesàdeuxpolluantssontassezpeu
documentéesdansledomainepollen‐pollution.Cetteétude
illustreparfaitementleseffetsantagonistesentrel’ozone,
inhibiteurdelaproductiond’allergènes,etleCO2,
stimulateurdelacroissancevégétaleetdelaproduction
d’allergènes(suiteàl’augmentationdunombredegrainsde
pollenproduits).
Lesauteursmettentenavantlacomplexitédusystème
étudié:lespolluantspeuventagirsurlesplantes,surle
pollen,maiségalementsurlapersonneallergique.Ils
concluentsuruneaugmentationprévisibledel’exposition
entre165et202 %,maisenpostulantunnombredeplantes
identiquesdenosjoursà2100.L’incidenceduchangement
climatiquesurlarépartitiondePhleumPratenseest
égalementàprendreencompte.
Ilauraitétéintéressantdecomparerlesduréesde
croissancejusqu’àladéhiscenceafindecomparerleseffets
destraitementsauxpolluantssurlaplante.Enfin,ces
résultatsontétéobtenusavecunevariétécommercialede
PhleumPratense,ilestlégitimedesequestionnersur
l’extrapolationdesconclusionsdel’articleauxautres
variétésdecetteplante.
EffetsduCO2surlafertilité,lecontenu
protéinique,lespropriétésallergisantesetles
carbohydratesdupollend’Acernegundo
SilvaM,RibeiroH,AbreuI,CruzA,EstevesdaSilvaJCG.Effects
ofCO2onAcernegundoPollenFertility,ProteinContent,
AllergenicProperties,andCarbohydrates.EnvironmentalScience
andPollutionResearch2014;DOI10.1007/s11356‐014‐3896‐2
iRésuméi
Dupollend’érablenegundoaétécollectédirectementà
partirdesanthères4puisexposéinvitroàdesniveauxdeCO2
de500,1000et3000ppmpendantdesduréesde6et24h.
CetteexpositionapourbutdesimulerleseffetsduCO2sur
legraindepollenlorsdutransportatmosphériquedurantla
périodedepollinisation.L’expositionauCO2aentraînéune
diminutiondelaviabilitédupollenetdesontauxde
germination.Unediminutiondelateneurenfructoseaété
observéeavecl’augmentationdelaconcentrationenCO2et
celledeladuréed’exposition.Aucunetendancesignificative
n’apuêtredégagéequantàl’évolutiondesteneursen
glucoseetsucrose.Lecontenutotalenprotéinessolubles
n’aétémodifiéqu’aveclaplusforteconcentration(3000
ppm)etuniquementpoursixheuresd’exposition.Aucun
changementn’atoutefoisétédétectésurleprofil
protéiniqueparSDS‐PAGE5.LaréactivitéIgE6obtenueà
partirdesérumdepatientsallergiquesaaugmentéavecla
dosedeCO2subieparlepollen.
Lesauteursconcluentquel’augmentationdes
concentrationsatmosphériquesenCO2pourraitentraîner
deseffetssurlepollendel’érablenegundoenmodifiantles
capacitésdereproductiondel’espèceetenaggravantles
allergiesrespiratoiresliéesàcepollen.
iCommentairei
Lesauteursutilisentundispositiftrèspertinentpour
l’expositiondupollenauCO2:unechambreexpérimentale
avecunsystèmedemiseensuspensiondupollenparunflux
d’air.LaconcentrationenCO2sembletoutefoisnepasêtre
stableàl’intérieurdudispositif,surtoutpourlesvaleurs
élevéesd’exposition(2502±926ppm).LeCO2étantinjecté
périodiquement,lepollenestsansdoutesoumisàdespics
deconcentrationendioxydedecarbone.
Ilauraitétépertinentdecomparerleseffetsdel’exposition
auCO2àdupollenplacédanslachambredanslesmêmes
conditionsmaissansdioxydedecarbone.Ladifférence
d’expositionentre6hà500ppmet24hà3000ppmestd’un
facteur24;lesdifférencesobservéesentrecestraitements
nesontpourtantpastrèsmarquéespourlestestsIgEetsont
difficilesàexpliquerpourlesprotéinestotales
(augmentationà6hpuisdécroissanceà24hpourlaplus
forteconcentration).
Ilestsurprenantdeconstaterqu’untraitementauCO2
pendant6hàseulement1000ppmpeutengendrerdes
modificationssurlegraindepollenparrapportàun
traitementde6hà500ppm(baissedufructosede12 %,
augmentationdelaréactivitéIgE,diminutiondeprèsde
20 %delagermination).Ceseffetsmontrentuneréelle
sensibilitédupollenàcegaz,mêmes’ilestdifficilede
conclurequantàlafutureévolutiondel’allergieaupollen
avecl’augmentationdelaconcentrationatmosphériqueen
dioxydedecarbonesurlabasedecesseulsrésultats.