Colloque international : tourisme et

COLLOQUE INTERNATIONAL
"TOURISME ET DÉVELOPPEMENT DURABLE"
Oujda, 9 - 10 mai 2007
Premier Appel à Communication

A
A l l’ ’a au ub be e d du u t tr ro oi is si iè èm me e m mi il ll lé én na ai ir re e, , l le e t to ou ur ri is sm me e, , u un n s se ec ct te eu ur r à à f fo or rt te e c cr ro oi is ss sa an nc ce e é éc co on no om mi iq qu ue e c co on nc ce er rn ne e f fo or rt te em me en nt t d de e
n
no om mb br re eu ux x p pa ay ys s. .
S
Su ur r l le e p pl la an n m mo on nd di ia al l, , l le e s se ec ct te eu ur r t to ou ur ri is st ti iq qu ue e e es st t u un n g gé én né ér ra at te eu ur r e ef ff fe ec ct ti if f d de e r ri ic ch he es ss se es s. . S Se el lo on n l l’ ’O OM MT T ( (O Or rg ga an ni is sa at ti io on n
M
Mo on nd di ia al le e d du u T To ou ur ri is sm me e) ), , i il l r re ep pr ré és se en nt te e d di ir re ec ct te em me en nt t o ou u i in nd di ir re ec ct te em me en nt t 1 11 1, ,5 5% % d du u P Pr ro od du ui it t I In nt té ér ri ie eu ur r B Br ru ut t m mo on nd di ia al l e et t
o
oc cc cu up pe e 8 8% % d de e l la a p po op pu ul la at ti io on n a ac ct ti iv ve e m mo on nd di ia al le e. . S Se es s r re ec ce et tt te es s d dé ép pa as ss se en nt t l la ar rg ge em me en nt t c ce el ll le es s d de es s e ex xp po or rt ta at ti io on ns s m mo on nd di ia al le es s
d
de e p pé ét tr ro ol le e. . E El ll le es s o on nt t c co on nn nu u u un ne e p pr ro og gr re es ss si io on n d de e p pl lu us s d de e 4 47 70 00 0 % % e en nt tr re e 1 19 96 60 0 e et t 1 19 99 94 4 e et t d de ev vr ra ai ie en nt t ê êt tr re e m mu ul lt ti ip pl li ié ée es s
p
pa ar r p pl lu us s d de e 5 5 e en nt tr re e 1 19 99 90 0 e et t 2 20 01 10 0, , s so oi it t p pl lu us s d de e 3 3, ,5 5 m mi il ll li ia ar rd ds s d de e U US SD D d dé ép pe en ns sé és s c ch ha aq qu ue e j jo ou ur r. . S Si i a au u c co ou ur rs s d de e l l’ ’a an n
2
20 00 00 0 l l’ ’O OM MT T a a e es st ti im mé é l le e n no om mb br re e d d’ ’a ar rr ri iv vé ée es s t to ou ur ri is st ti iq qu ue es s à à 7 70 00 0 M Mi il ll li io on ns s, , e el ll le e p pr ré év vo oi it t p pr rè ès s d d’ ’u un n m mi il ll li ia ar rd d d d’ ’a ar rr ri iv vé ée es s
e
en n 2 20 01 10 0. . L Le e t to ou ur ri is sm me e p po ou ur rr ra ai it t m mê êm me e d de ev ve en ni ir r à à l l’ ’h ho or ri iz zo on n 2 20 01 15 5 l la a p pr re em mi iè èr re e a ac ct ti iv vi it té é é éc co on no om mi iq qu ue e à à l l’ ’é éc ch he el ll le e
m
mo on nd di ia al le e. .
A
An nn né ée es s
1
19 96 60 0
1
19 98 80 0
1
19 99 90 0
2
20 00 00 0
2
20 01 10 0
R
Re ec ce et tt te es s e en n
M
Mi il ll li ia ar rd ds s
U
US SD D
7
7
1
10 03 3
2
26 60 0
5
58 85 5
1
13 35 50 0
L
L’ ’i im mp pa ac ct t h hu um ma ai in n, , é éc co on no om mi iq qu ue e e et t t te er rr ri it to or ri ia al l d du u t to ou ur ri is sm me e à à l l’ ’é éc ch he el ll le e n na at ti io on na al le e e et t p pl la an né ét ta ai ir re e j ju us st ti if fi ie e l l’ ’i in nt té ér rê êt t
p
pa ar rt ti ic cu ul li ie er r q qu ue e l lu ui i p po or rt te en nt t l le es s c co on nc ce er rn né és s ( (i in ns st ti it tu ut ti io on nn ne el ls s, , p pr ro of fe es ss si io on nn ne el ls s, , t to ou ur ri is st te es s e et t p po op pu ul la at ti io on ns s d de es s t te er rr ri it to oi ir re es s
d
d’ ’a ac cc cu ue ei il l) ). .
P
Pr ro og gr re es ss si iv ve em me en nt t, , l le e t to ou ur ri is sm me e, , q qu ui i n n’ ’e es st t f fi in na al le em me en nt t q qu ue e l le e « « p po oi id ds s l lo ou ur rd d » » d de es s a ac ct ti iv vi it té és s d de e l lo oi is si ir rs s e es st t d de ev ve en nu u u un n
s
sy ys st tè èm me e c co om mp pl le ex xe e, , m mu ul lt ti if fa ac ct to or ri ie el l, , d de e d di im me en ns si io on n m mu ul lt ti id di is sc ci ip pl li in na ai ir re e. . L La a d dy yn na am mi iq qu ue e c co on nt te em mp po or ra ai in ne e d du u s se ec ct te eu ur r
t
to ou ur ri is st ti iq qu ue e, , s se es s e ef ff fe et ts s s su ur r l l’ ’é éc co on no om mi ie e e et t l le es s m mu ul lt ti ip pl le es s f fo or rm me es s q qu ue e p pr re en nn ne en nt t l le es s a ac ct ti iv vi it té és s t to ou ur ri is st ti iq qu ue es s i im mp pl li iq qu ue en nt t
u
un ne e a ap pp pr ro oc ch he e p po ol li it ti iq qu ue e, , s st tr ra at té ég gi iq qu ue e e et t o op pé ér ra at ti io on nn ne el ll le e q qu ui i m mê êl le e l le es s d di im me en ns si io on ns s d de e m ma ar rc ch hé é, , d d’ ’o or rg ga an ni is sa at ti io on n d de es s
s
sy ys st tè èm me es s p pr ro od du uc ct ti if fs s e et t d de es s e es sp pa ac ce es s, , d de e c co om mp pr ré éh he en ns si io on n e et t d de e m ma aî ît tr ri is se e d de es s e en nv vi ir ro on nn ne em me en nt t h hu um ma ai in ns s, , s so oc ci ia au ux x, ,
é
éc co on no om mi iq qu ue es s e et t c cu ul lt tu ur re el ls s. .
Tourisme et Développement Durable :
L
Le e d dé év ve el lo op pp pe em me en nt t e es st t d de ev ve en nu u l l’ ’u un ne e d de es s p pr ré éo oc cc cu up pa at ti io on ns s m ma aj je eu ur re es s d de e n no ot tr re e t te em mp ps s. . L Le e t to ou ur ri is sm me e, , d do on nt t l le e c ca ar ra ac ct tè èr re e
t
tr ra an ns sv ve er rs sa al l m me et t e en n j je eu u l le es s t te er rr ri it to oi ir re es s, , l le e p pa at tr ri im mo oi in ne e n na at tu ur re el l e et t h hu um ma ai in n, , e es st t c co on nt tr ra ai in nt t d de e p pr re en nd dr re e e en n c co on ns si id dé ér ra at ti io on n
c
ce er rt ta ai in ns s p pr ri in nc ci ip pe es s r ré ég gi is ss sa an nt t s so on n p pr ro op pr re e d dé év ve el lo op pp pe em me en nt t. .
P
Pe er rs sp pe ec ct ti iv ve es s
S
So ou ur rc ce e : : O Ob bs se er rv va at to oi ir re e n na at ti io on na al l d du u t to ou ur ri is sm me e

A
Au uc cu un n a ac ct te eu ur r o ou u r re es sp po on ns sa ab bl le e, , t ta an nt t a au u n ni iv ve ea au u i in nd di iv vi id du ue el l q qu ue e c co ol ll le ec ct ti if f, , n ne e p pe eu ut t e en nv vi is sa ag ge er r u un ne e q qu ue el lc co on nq qu ue e s st tr ra at té ég gi ie e
s
sa an ns s f fa ai ir re e r ré éf fé ér re en nc ce e à à s sa a « « d du ur ra ab bi il li it té é » ». . L Le e d dé év ve el lo op pp pe em me en nt t d du ur ra ab bl le e e es st t a au u c cœ œu ur r d de e t to ou us s l le es s d di is sc co ou ur rs s o of ff fi ic ci ie el ls s e et t, ,
c
ch ha aq qu ue e j jo ou ur r, , d de es s e ex xp pe er rt ts s, , t to ou ut te es s d di is sc ci ip pl li in ne es s c co on nf fo on nd du ue es s, , s se e r ré éu un ni is ss se en nt t p po ou ur r e en n d dé éb ba at tt tr re e. . O On n p pe eu ut t d do on nc c
l
lé ég gi it ti im me em me en nt t s s’ ’i in nt te er rr ro og ge er r s su ur r l la a p pl la ac ce e e et t l le e r rô ôl le e d du u t to ou ur ri is sm me e d da an ns s l le e d dé év ve el lo op pp pe em me en nt t d du ur ra ab bl le e, , e en n p pr re en na an nt t c co om mm me e
e
ex xe em mp pl le e l le e M Ma ar ro oc c e et t p pl lu us s s sp pé éc ci ia al le em me en nt t l la a r ré ég gi io on n d de e l l’ ’O Or ri ie en nt ta al l. . E En n e ef ff fe et t, , e en n c ce e d dé éb bu ut t d de e X XX XI Iè
èm me e
s si iè èc cl le e, , i il l s se em mb bl le e
p
po os ss si ib bl le e d de e c co on nt tr ri ib bu ue er r à à l l’ ’i id de en nt ti if fi ic ca at ti io on n d d’ ’u un n o op pt ti im mu um m c ca ap pa ab bl le e d de e r ré ép po on nd dr re e a au u c co on nc ce ep pt t d de e « « t to ou ur ri is sm me e d du ur ra ab bl le e » » : :
u
un n t to ou ur ri is sm me e s so ou uc ci ie eu ux x d de e r re es sp pe ec ct te er r l l’ ’e en nv vi ir ro on nn ne em me en nt t, , r ré ép po on nd da an nt t a au ux x b be es so oi in ns s d de es s l lo oi is si ir rs s h hu um ma ai in ns s, , t to ou ut t e en n
p
pr ro ot té ég ge ea an nt t e et t e en n c co on ns se er rv va an nt t l le es s m mi il li ie eu ux x d d’ ’a ac cc cu ue ei il l, , s sa an ns s n né ég gl li ig ge er r p po ou ur r a au ut ta an nt t l le es s n né éc ce es ss si it té és s é éc co on no om mi iq qu ue es s e et t
s
so oc ci io oc cu ul lt tu ur re el ll le es s d de e t to ou us s l le es s a ac ct te eu ur rs s c co on nc ce er rn né és s p pa ar r l le es s a ac ct ti iv vi it té és s t to ou ur ri is st ti iq qu ue es s. .
La problématique du Tourisme et du Développement Durable au Maroc: Le cas de la région de
l'Oriental
A
Au u M Ma ar ro oc c e et t d de ep pu ui is s l le es s a an nn né ée es s 1 19 96 60 0, , l l’ ’É Ét ta at t s s’ ’e es st t e en ng ga ag gé é d da an ns s l le e s se ec ct te eu ur r d du u T To ou ur ri is sm me e m mo oy ye en nn na an nt t u un ne e
l
li ib bé ér ra al li is sa at ti io on n c co on nd di it ti io on nn né ée e. . O Or r, , c ce e s se ec ct te eu ur r n n’ ’a a a ac cq qu ui is s u un ne e l li ib bé ér ra al li is sa at ti io on n é ét te en nd du ue e q qu u’ ’a av ve ec c l le e d dé éb bu ut t d du u 2 21 1è
èm me e
s si iè èc cl le e, ,
n
no ot ta am mm me en nt t à à t tr ra av ve er rs s l le e l la an nc ce em me en nt t d de e g gr ra an nd ds s c ch ha an nt ti ie er rs s a af fi in n d de e R Ré éa al li is se er r l la a v vi is si io on n 2 20 01 10 0 ( (1 10 0 M Mi il ll li io on ns s d de e t to ou ur ri is st te es s) ). .
E
En n e ef ff fe et t, , l le e M Ma ar ro oc c e es st t p pa ar rm mi i l le es s p pa ay ys s q qu ui i o on nt t i in ns sc cr ri it t l le e s se ec ct te eu ur r t to ou ur ri is st ti iq qu ue e c co om mm me e u un ne e p pr ri io or ri it té é. . L Le e p pa ay ys s r re eg go or rg ge e
d
de e p po ot te en nt ti ia al li it té és s n na at tu ur re el ll le es s e et t h hu um ma ai in ne es s e et t r re ep pr re en nd d s so on n r ry yt th hm me e d de e c cr ro oi is ss sa an nc ce e d da an ns s c ce e d do om ma ai in ne e. . B Bi ie en n q qu ue e c ce e
s
se ec ct te eu ur r s so oi it t a as ss se ez z d dé év ve el lo op pp pé é d da an ns s p pl lu us si ie eu ur rs s r ré ég gi io on ns s, , i il l e es st t t to ou ut t j ju us st te e e em mb br ry yo on nn na ai ir re e d da an ns s l la a r ré ég gi io on n d de e l l’ ’O Or ri ie en nt ta al l
m
ma al lg gr ré é u un n p po ot te en nt ti ie el l i in nd dé én ni ia ab bl le e. .
E
En n c co on ns sé éq qu ue en nc ce e, , c ce e s se ec ct te eu ur r p pr ro om me et tt te eu ur r, , v vé ér ri it ta ab bl le e m mo ot te eu ur r d de e l l’ ’é éc co on no om mi ie e m ma ar ro oc ca ai in ne e n né éc ce es ss si it te e p pl lu us s q qu ue e j ja am ma ai is s l la a
m
mi is se e e en n p pl la ac ce e d d’ ’u un ne e s st tr ra at té ég gi ie e d de e d dé év ve el lo op pp pe em me en nt t v vo ol lo on nt ta ar ri is st te e s su us sc ce ep pt ti ib bl le e d de e d dé éc cl le en nc ch he er r u un ne e d dy yn na am mi iq qu ue e d de e
d
dé év ve el lo op pp pe em me en nt t d du ur ra ab bl le e e et t i in nt té ég gr ré é, , i in nc cl lu ua an nt t t to ou ut te es s l le es s r ré ég gi io on ns s d du u t te er rr ri it to oi ir re e m ma ar ro oc ca ai in n, , n no ot ta am mm me en nt t l le es s r ré ég gi io on ns s
l
lo on ng gt te em mp ps s m ma ar rg gi in na al li is sé ée es s, , c c’ ’e es st t l la a c ca as s p pa ar r e ex xe em mp pl le e d de e l la a r ré ég gi io on n d de e l l’ ’O Or ri ie en nt ta al l. .
L'oriental: un potentiel touristique sous exploité
L
L’ ’O Or ri ie en nt ta al l e es st t u un ne e r ré ég gi io on n " "c ca ar rr re ef fo ou ur r" " e en nt tr re e l le e d dé és se er rt t e et t l la a M Mé éd di it te er rr ra an né ée e, , e en nt tr re e l l' 'A Al lg gé ér ri ie e e et t l le e r re es st te e d du u M Ma ar ro oc c ; ; e et t
a
au u- -d de el là à, , e el ll le e s s’ ’o ou uv vr re e s su ur r t to ou ut t l le e M Ma ag gh hr re eb b e et t l le e S Su ud d d de e l l' 'E Eu ur ro op pe e. . A Ai in ns si i, , s sa a p po os si it ti io on n s st tr ra at té ég gi iq qu ue e, , l la a d di iv ve er rs si it té é e et t l la a
r
ri ic ch he es ss se e d de e s so on n p pa at tr ri im mo oi in ne e n na at tu ur re el l c co on ns st ti it tu ue en nt t l la a c cl lé é d de e v vo oû ût te e d de e t to ou ut te es s l le es s é ét tu ud de es s e et t r re ec ch he er rc ch he es s s su ur r d de es s p po ot te en nt ti ie el ls s
t
to ou ur ri is st ti iq qu ue es s c co om mp pl lé ém me en nt ta ai ir re es s : : l la a m me er r a au u n no or rd d, , l le es s m mo on nt ta ag gn ne es s a au u c ce en nt tr re e e et t l le e d dé és se er rt t e et t l le es s o oa as si is s a au u s su ud d. .

S
Se el lo on n l la a D Dé él lé ég ga at ti io on n R Ré ég gi io on na al le e d du u T To ou ur ri is sm me e d de e l l’ ’O Or ri ie en nt ta al l, , l l’ ’a ac ct ti iv vi it té é t to ou ur ri is st ti iq qu ue e d da an ns s c ce et tt te e r ré ég gi io on n s so ou uf ff fr re e d d’ ’u un ne e
c
cr ri is se e p pr ro of fo on nd de e. . P Pl lu us si ie eu ur rs s f fa ac ct te eu ur rs s s so on nt t à à l l’ ’o or ri ig gi in ne e d de e c ce e m ma ar ra as sm me e : : f fa ai ib bl le es ss se e d de es s i in nf fr ra as st tr ru uc ct tu ur re es s d d’ ’a ac cc cu ue ei il l, ,
i
in ns su uf ff fi is sa an nc ce e d de e l l’ ’o of ff fr re e e en n t te er rm me e d d’ ’a an ni im ma at ti io on n e et t d de e l lo oi is si ir rs s, , a ab bs se en nc ce e d d’ ’e es sp pa ac ce es s r ré és se er rv vé és s à à l l’ ’i in nv ve es st ti is ss se em me en nt t
t
to ou ur ri is st ti iq qu ue e e et t s so ou us s e ex xp pl lo oi it ta at ti io on n d du u p po ot te en nt ti ie el l t to ou ur ri is st ti iq qu ue e d de e l la a r ré ég gi io on n : : p pl la ag ge es s, , m mo on nt ta ag gn ne es s, , f fo or rê êt ts s, , d dé és se er rt t, , t to ou ur ri is sm me e
r
ru ur ra al l, , t to ou ur ri is sm me e é éc co ol lo og gi iq qu ue e e et t b bi io ol lo og gi iq qu ue e. .
S
S’ ’i il l e es st t v vr ra ai i q qu ue e l le e p pa at tr ri im mo oi in ne e q qu ue e r re ep pr ré és se en nt te en nt t l le es s d di iv ve er rs s c ce en nt tr re es s u ur rb ba ai in ns s o of ff fr re e u un ne e i in nf fr ra as st tr ru uc ct tu ur re e d d’ ’a ac cc cu ue ei il l
l
li im mi it té ée e, , i il l n n’ ’e en n d de em me eu ur re e p pa as s m mo oi in ns s q qu ue e l la a d di iv ve er rs si it té é d de es s p pa ay ys sa ag ge es s e et t d de es s a am mb bi ia an nc ce es s c co on ns st ti it tu ue en nt t u un n a at to ou ut t
t
to ou ur ri is st ti iq qu ue e i in nc co on nt te es st ta ab bl le e : : d do ou uc ce eu ur r d du u c cl li im ma at t, , r ri ic ch he es ss se e d de es s d do om ma ai in ne es s f fo or re es st ti ie er rs s, , m mo on nt ta ag gn na ar rd ds s e et t s st te ep pp pi iq qu ue es s, , s si it te es s
a
ar rc ch hé éo ol lo og gi iq qu ue es s, , s st ta at ti io on ns s t th he er rm ma al le es s, , o oa as si is s, , e et tc c. . T To ou ut t c ce el la a a a a am me en né é l le es s p po ou uv vo oi ir rs s p pu ub bl li ic cs s à à e en nc co ou ur ra ag ge er r u un n c ce er rt ta ai in n
n
no om mb br re e d de e p pr ro oj je et ts s é éc co on no om mi iq qu ue es s à à t ti it tr re e p pr ri io or ri it ta ai ir re e d do on nt t l le e p pr ri in nc ci ip pa al l e es st t l le e p pr ro oj je et t M ME ED DI IT TE ER RR RA AN NE EA A S SA AÏ ÏD DI IA A. .
B
Bi ie en n d d’ ’a au ut tr re es s i in ni it ti ia at ti iv ve es s é ém me er rg ge en nt t s su ur r l le e p pl la an n d du u d dé év ve el lo op pp pe em me en nt t t to ou ur ri is st ti iq qu ue e, , e en n l l’ ’o oc cc cu ur rr re en nc ce e d d’ ’a au ut tr re es s f fo or rm me es s
d
d’ ’a ac ct ti iv vi it té és s d de e l lo oi is si ir rs s e et t d de e d dé éc co ou uv ve er rt te es s. . I Il l s s’ ’a ag gi it t d de e f fo or rm mu ul le es s p pl lu us s o ou u m mo oi in ns s r ré éc ce en nt te es s d de e t to ou ur ri is sm me e d di it t é éc co ol lo og gi iq qu ue e, ,
v
ve er rt t, , d do ou ux x, , r ru ur ra al l, , c cu ul lt tu ur re el l, , é éq qu ui it ta ab bl le e, , é ét th hi iq qu ue e, , r re es sp po on ns sa ab bl le e, , d de e n na at tu ur re e, , s so ol li id da ai ir re e, , e en n s so om mm me e d du ur ra ab bl le e. .
C
Ce es s f fo or rm mu ul le es s n no ou uv ve el ll le es s c co on ns st ti it tu ue en nt t- -e el ll le es s u un n g ga ag ge e d de e r ré éu us ss si it te e d du u c ch ha al ll le en ng ge e t to ou ur ri is st ti iq qu ue e ? ?
S
So on nt t- -e el ll le es s u un ne e a al lt te er rn na at ti iv ve e o ou u u un n c co om mp pl lé ém me en nt t p po ot te en nt ti ie el l p po ou ur r l le e t to ou ur ri is sm me e c cl la as ss si iq qu ue e d di it t d de e m ma as ss se e, , i in nd du us st tr ri ie el l, , l lo ou ur rd d, ,
i
ir rr re es sp po on ns sa ab bl le e, , p po ol ll lu ue eu ur r… …? ?
C
Co om mm me en nt t l la a R Ré ég gi io on n d de e l l’ ’O Or ri ie en nt ta al l, , d da an ns s u un ne e o op pt ti iq qu ue e d de e d dé év ve el lo op pp pe em me en nt t l lo oc ca al l e et t r ré ég gi io on na al l, , p po ou ur rr ra a- -t t- -e el ll le e c co on nc ci il li ie er r
e
en nt tr re e l le es s d de eu ux x f fo or rm mu ul le es s d de e t to ou ur ri is sm me e? ?
E
Ex xi is st te e- -t t- -i il l u un ne e p po os ss si ib bi il li it té é d d’ ’i in nt té ég gr re er r l l’ ’u un ne e o ou u l l’ ’a au ut tr re e f fo or rm me e d de e t to ou ur ri is sm me e d da an ns s l l’ ’é éq qu ua at ti io on n d de e d du ur ra ab bi il li it té é ? ?
L
Le e p pr ré és se en nt t c co ol ll lo oq qu ue e, , p pa ar r d de es s t th hé ém ma at ti iq qu ue es s p pe er rt ti in ne en nt te es s e et t d de es s a ax xe es s d de e t tr ra av va ai il l p pr ré éc ci is s, , s se e f fi ix xe e p po ou ur r o ob bj je ec ct ti if f d d’ ’o of ff fr ri ir r
a
au ux x d di if ff fé ér re en nt ts s i in nt te er rv ve en na an nt ts s u un ne e a ai ir re e d de e r ré éf fl le ex xi io on n e et t u un n t te er rr ra ai in n d d’ ’é éc ch ha an ng ge e s su ur r l la a q qu ue es st ti io on n d du u t to ou ur ri is sm me e e en n t ta an nt t q qu ue e
f
fa ac ct te eu ur r d de e d dé év ve el lo op pp pe em me en nt t d du ur ra ab bl le e. . I Il l c co on ns st ti it tu ue e s sa an ns s n nu ul l d do ou ut te e l l’ ’o op pp po or rt tu un ni it té é d d' 'e en nr ri ic ch hi ir r n no os s a ac cq qu ui is s e et t e ex xp pé ér ri ie en nc ce es s
e
en n m ma at ti iè èr re e d de e t to ou ur ri is sm me e, , e et t c ce e, , a af fi in n d de e c co on nt tr ri ib bu ue er r à à l la a r ré éu us ss si it te e d du u d dé éf fi i d de e l l’ ’O Or ri ie en nt ta al l e en n t ta an nt t q qu ue e p pô ôl le e t to ou ur ri is st ti iq qu ue e. .
A
Ai in ns si i, , à à d dé éf fa au ut t d d’ ’a ap pp po or rt te er r d de es s r ré ép po on ns se es s a ar rr rê êt té ée es s a au ux x p pr ro ob bl lè èm me es s q qu ue e c co on nn na aî ît t c ce e s se ec ct te eu ur r, , i il l e es sp pè èr re e p po os se er r l le es s b bo on nn ne es s
q
qu ue es st ti io on ns s e et t m me et tt tr re e e en n e ex xe er rg gu ue e t to ou ut te es s l le es s p po ot te en nt ti ia al li it té és s d de e l la a r ré ég gi io on n p po ou ur r d dy yn na am mi is se er r c ce e s se ec ct te eu ur r é ém me er rg ge ea an nt t, , m ma ai is s
l
lo on ng gt te em mp ps s n né ég gl li ig gé é d da an ns s l la a r ré ég gi io on n o or ri ie en nt ta al le e. .

Thématiques abordées (liste non exhaustive) :
-
- A As sp pe ec ct ts s s so oc ci ia au ux x, , c cu ul lt tu ur re el ls s e et t é ét th hi iq qu ue es s d du u t to ou ur ri is sm me e
-
- A As sp pe ec ct ts s é éc co on no om mi iq qu ue es s d du u t to ou ur ri is sm me e
-
- T To ou ur ri is sm me e e et t u ur rb ba an ni is sa at ti io on n
-
- T To ou ur ri is sm me e e et t e en nv vi ir ro on nn ne em me en nt t
Profils des participants:
C
Co ol ll le ec ct ti iv vi it té és s l lo oc ca al le es s, , C Co on ns se ei il ls s r ré ég gi io on na au ux x, , M Ma ai ir ri ie es s, , A As ss so oc ci ia at ti io on ns s, , C Ch ha am mb br re es s P Pr ro of fe es ss si io on nn ne el ll le es s, , U Un ni iv ve er rs si it té és s, ,
A
Ad dm mi in ni is st tr ra at ti io on ns s P Pu ub bl li iq qu ue es s, , E En nt tr re ep pr ri is se es s, , O ON NG G, , P PN NU UD D
Langues:
A
Ar ra ab be e, , E Es sp pa ag gn no ol l, , F Fr ra an nç ça ai is s
O
Or rg ga an ni is sa at te eu ur rs s : :
W Wi il la ay ya a d de e l la a R Ré ég gi io on n O Or ri ie en nt ta al le e
A Ag ge en nc ce e p po ou ur r l la a P Pr ro om mo ot ti io on n e et t l le e D Dé év ve el lo op pp pe em me en nt t d de es s P Pr ro ov vi in nc ce es s d de e l la a r ré ég gi io on n d de e l l’ ’O Or ri ie en nt ta al l
P Pr ré és si id de en nc ce e d de e l l’ ’U Un ni iv ve er rs si it té é M Mo oh ha am mm me ed d I I
É Éc co ol le e S Su up pé ér ri ie eu ur re e d de e T Te ec ch hn no ol lo og gi ie e d d’ ’O Ou uj jd da a ( (E ES ST TO O) )
C Ce en nt tr re e R Ré ég gi io on na al l d d’ ’I In nv ve es st ti is ss se em me en nt t ( (C CR RI I) )
P PN NU UD D ( (P Pr ro og gr ra am mm me e G GO OL LD D M Ma ar ro oc c) )
C Co on ns se ei il l d de es s O Ou ul lé ém ma as s O Ou uj jd da a
C Co on ns se ei il l R Ré ég gi io on na al l d du u T To ou ur ri is sm me e ( (C CR RT T) )
C Ch ha am mb br re e d du u C Co om mm me er rc ce e e et t d d’ ’I In nd du us st tr ri ie e d de e l l’ ’O Or ri ie en nt ta al l
U Un ni iv ve er rs si it té é d de e G Gr re en na ad de e - -E Es sp pa ag gn ne e
COMITE SCIENTIFIQUE (provisoire)
M
M. . R Ra ah hh ha al l M MA AA AR RO OU UF F
I
In ns sp pe ec ct te eu ur r R Ré ég gi io on na al l ( (I IR RA AT TE EE E) ) O Ou uj jd da a
M
Mm me e S Sa am mi ia a A AD DJ JA AL LI I D Di ir re ec ct tr ri ic ce e C CN NA AM M F Fr ra an nc ce e a au u M MA AR RO OC C
M
Mm me e M Me er ry ye em m A AO OU UA AM M P Pr ro of fe es ss se eu ur r à à F FS SJ JE ES S, , O Ou uj jd da a
M
M. . H Hr ro ou u A AZ ZZ ZI I P Pr ro of fe es ss se eu ur r à à F FL LS SH H, , O Ou uj jd da a
M
M. . E El l H Ho oc ce ei in n B BE EL L H HA AS SS SA AN NI I V Vi ic ce e P Pr ré és si id de en nt t d de e l l’ ’U Un ni iv ve er rs si it té é M Mo oh ha am me ed d 1 1e
er r
M
M. . M Mo oh ha am me ed d B BE EL LO OU UC CH HI I P Pr ro of fe es ss se eu ur r à à F FS SJ JE ES S, , O Ou uj jd da a
M
M. . M Mo oh ha am mm me ed d B BE EN NA AB BI ID D P Pr ro of fe es ss se eu ur r à à F FS SJ JE ES S, , O Ou uj jd da a
M
Mm me e V Va al lé ér ri ie e B BR RU UN N ( (U Un ni iv ve er rs si it té é A Ai ix x- -M Ma ar rs se ei il ll le e) )