Best of Slates 4

publicité
BEST oF SlATES
VolUME 4
BEST OF SLATES
VOLUME 4
Redactie en lay-out Rédaction et mise en pages
Gudrun Krämer,
Karl Krämer Verlag Stuttgart
Hertekening van de plannen Adaptation des plans
Andrea Arnold
Karl Krämer Verlag Stuttgart
Vertaling Traduction
AFT Mechels Vertaalbureau bvba, Begijnendijk
Printing Impression
CLAES printing, St-Pieters-Leeuw
© Karl Krämer Verlag Stuttgart 2014
All rights reserved. Alle rechten voorbehouden. Tous droits réservés
Printed in Belgium. Gedrukt in België. Imprimé en Belgique
ISBN 978-3-7828-0534-6
INHOUDSOPGAVE
SOMMAIRE
28
EENGEZINSWONING IN MARENNE
56
WOON- EN HANDELSPAND IN TESSENDERLO
MAISON UNIFAMILIALE À MARENNE
COMPLEXE À USAGE MIXTE RÉSIDENTIEL ET
Pierre Poncelet architecture
COMMERCIAL À TESSENDERLO
Architectenburo Bart Coenen
30
EENGEZINSWONING IN NIJLEN
MAISON UNIFAMILIALE À NIJLEN
58
Bellemans Architecten bvba
APPARTEMENTSGEBOUW MET HANDELSZAKEN IN ZEDELGEM
IMMEUBLE À APPARTEMENTS ET COMMERCES
32
4
ADMINISTRATIEF CENTRUM IN ANTOING
À ZEDELGEM
INLEIDING
CENTRE ADMINISTRATIF D‘ANTOING
Toon Breyne bvba
INTRODUCTION
Pierre Petit + Luc Moulin
60
6
WOONZORGCENTRUM IN MIDDELKERKE
34
HABITATION PASSIVE À MERELBEKE
CENTRE RÉSIDENTIEL DE SOINS À
ACADÉMIE ET CENTRE CULTUREL À RENAIX
Ignace Dustoulin – Dominique Van Cauwenberghe
MIDDELKERKE
evr-Architecten
Vandenbussche-Dejonghe bvba
62
36
8
PASSIEFWONING IN MERELBEKE
SCHOOL EN CULTUURCENTRUM IN RONSE
KLEUTERSCHOOL IN MAINZ
SENIORENWONINGEN IN EEKLO
JARDIN D‘ENFANTS À MAINZ
WELLNESSCENTRUM IN MAINVAULT
HABITATIONS POUR PERSONNES DU
Hille Architekten + Stadtplaner
CENTRE DE BIEN-ÊTRE À MAINVAULT
TROISÈME ÂGE À EEKLO
H & V Architecture
AMV Architecten
64
ZORGCENTRUM IN ‘S-HEER ARENDSKERKE
CENTRE RÉSIDENTIELDE SOINS À
10
WONING MET ATELIER EN STUDIO IN LUBBEEK
38
APPARTEMENTSGEBOUW IN RUMBEKE
‘S-HEER ARENDSKERKE
HABITATION / ATELIER ET STUDIO À LUBBEEK
APPARTEMENTS À RUMBEKE
Domen Architecten
Peter Kint Architecten
Fien Vandenberghe
66
12
14
WOONHUIS IN MALMEDY
SENIORENWONINGEN IN DUBLIN
EENGEZINSWONING IN LUXEMBOURG
RÉSIDENCES POUR LE TROISIÈME ÂGE À
HABITATION À MALMEDY
MAISON INDIVIDUELLE À LUXEMBOURG
DUBLIN
Bastin & Becker
Christian Bauer Associés
City Architects Division of Dublin City Council
EENGEZINSWONING IN MECHERNICH
40
42
MAISON UNIFAMILIALE À MECHERNICH
VRAGEN AAN QUESTIONS À
68
Sala Makumbundu
VRAGEN AAN QUESTIONS À
Jeremy Wales
Architekt Michael Danke
46
16
UITBREIDING FUNERARIUM VAN STABROEK
72
WONINGEN IN DUNDALK
DORPSHUIS IN BRUNEHAUT
EXTENSION DU FUNERARIUM DE STABROEK
HABITATIONS À DUNDALK
MAISON DE VILLAGE À BRUNEHAUT
Mertens-Architecten
McNamee Ltd.
Atelier d‘architecture Barbara Noirhomme
48
18
EENGEZINSWONING IN SEILLES
EENGEZINSWONING IN BURGKUNSTADT
MAISON UNIFAMILIALE À SEILLES
MAISON UNIFAMILIALE À BURGKUNSTADT
Grégory Milquet
74
HABITATIONS POUR PERSONNES ÂGÉES
H2M Architekten + Stadtplaner
À OAKLAND VILLAGE
50
20
EENGEZINSWONING IN HARCHIES
EENGEZINSWONING IN NAMEN
MAISON UNIFAMILIALE À HARCHIES
MAISON UNIFAMILIALE À NAMUR
AUDE Architectes
Glancy Nicholls architects
76
AND‘ROL architecture
26
SOCIALE HUURWONINGEN IN
CONCHES-SUR-GONDOIRE
52
22
WOONCOMPLEX VOOR SENIOREN IN
OAKLAND VILLAGE
EENGEZINSWONING IN ROCHEFORT
LOGEMENTS SOCIAUX LOCATIFS
VRAGEN AAN QUESTIONS À
MAISON UNIFAMILIALE À ROCHEFORT
À CONCHES-SUR-GONDOIRE
Annvéronike Roland + Georg Schmidthals
Maurice Schoofs
Chartier-Dalix architectes
SOCIALE HUURWONINGEN IN MOLENBEEK
54
WONING HALFOPEN BEBOUWING IN TEMSE
78
WOONTOREN IN HAARLEM
HABITATIONS SOCIALES À MOLENBEEK
MAISON MITOYENNE À TEMSE
IMMEUBLE À APPARTEMENTS À HARLEM
Cipolat_Architecture
Bas Wauman architectenbureau bvba
CASA architecten
INLEIDING
INTRODUCTION
Hoe veelzijdig vezelcementleien in de architectuur gebruikt kunnen
worden, blijkt duidelijk uit de verschillende voorbeelden die in het
vierde nummer van ‘Best of Slates’ worden voorgesteld. Of het nu om
een- of meergezinswoningen, appartementsgebouwen, senioren- of
verzorgingscentra, kantoor- of industriële gebouwen, vrijetijdsconstructies of onderwijsinstellingen en kleuterscholen gaat, het materiaal vezelcement is zodanig universeel dat het voor alle bouwplannen
gebruikt kan worden en desondanks telkens voor een autonoom en
modern effect zorgt. Door het ruime aanbod aan diverse formaten en
kleuren laten creatieve ideeën en aantrekkelijke materiaalcombinaties zich bovendien probleemloos omzetten. Tegelijkertijd zijn vezelcementleien als geen ander bouwmateriaal geschikt om aansluiting
te vinden bij regionale bouw- en materiaaltradities en er een moderne
interpretatie aan te geven.
La versatilité de l’ardoise en fibres-ciment et la multitude de ses
applications architecturales sont, une fois de plus, illustrées de façon
convaincante dans ce Volume 4 de ‘Best of Slates’. Qu’il s’agisse de
maisons uni- ou plurifamiliales, d’immeubles à appartements, de
résidences gériatriques, de bâtiments pour commerces ou bureaux,
de centres récréatifs, d’écoles ou de jardins d’enfants, le fibresciment est un matériau universel au point de satisfaire aux exigences
constructives les plus variées tout en procurant un aspect original
et contemporain aux réalisations pratiques, quelles qu’elles soient.
Le large éventail de couleurs et de formats proposés s’adapte avec
aise et élégance aux idées architecturales les plus créatives. En outre,
l’ardoise en fibres-ciment est, plus que tout autre matériau, capable
de reprendre certaines traditions constructives locales ou régionales
et de les transposer en un langage de formes résolument moderne.
De eisen die aan de gebouwschil worden gesteld, worden intussen
almaar strenger. Zo moet de bekleding van gevels en daken tegenwoordig niet alleen voor dichtheid en comfort zorgen, ze moet daarnaast ook energie-efficiënt, duurzaam en recycleerbaar zijn. Door
hun meerlagige opbouw uit isolatie, dampscherm, draagconstructie
en bedaking of gevelbekleding zijn constructies met vezelcementleien dan ook uitgegroeid tot een hoogwaardig bouwelement dat probleemloos aan deze ecologische eisen tegemoet kan komen.
Les exigences posées aux enveloppes constructives se font plus
rigoureuses de jour en jour. Non seulement les revêtements de façade
et de toiture doivent-ils garantir étanchéité et confort, on attend
également d’eux qu’ils soient durables, recyclables et efficaces du
point de vue énergétique. Avec leur structure multicouches haut rendement – isolation, film d’étanchéité, structure porteuse et revêtement de toiture ou bardage de façade d’après le cas – les enveloppes
constructives à base d’ardoises en fibres-ciment sont devenues des
éléments incontournables dans l’accomplissement des normes environnementales actuelles.
Dat geldt echter eveneens in architectonisch opzicht: met haast
geen enkel ander bouwmateriaal kunnen gevel- en dakvormen scherper worden vormgegeven dan met vezelcementleien. De kleinformaat
leien passen zich immers perfect aan kanten en bogen, overstekken
en insprongen aan. Bij enkele voorbeelden die in dit nummer zijn
opgenomen, bestaat zelfs de volledige gebouwschil uit vezelcementleien. Ze doen op die manier een sculpturaal volume ontstaan en verlenen zelfs traditionele bouwvormen een moderne aanblik.
Wij hopen dat de hier getoonde internationale voorbeelden uit
België, Nederland, Ierland, Groot-Brittannië, Luxemburg, Frankrijk en
Duitsland als inspiratiebron kunnen dienen. Verschillende voorbeelden in dit boek werden ten slotte voorzien van een detailtekening op
schaal 1:10. Dit zijn echter principiële tekeningen. Vormen, afmetingen, patronen en constructies kunnen van regio tot regio van de hier
getoonde voorbeelden verschillen. Wanneer u concrete plannen hebt,
doet u er dus altijd goed aan om rechtstreeks contact op te nemen
met de fabrikant.
4
Peu de matériaux créent autant de possibilités architecturales
que le fibres-ciment dès qu’il s’agit de mettre en valeur une toiture
ou façade. Le format réduit des ardoises en fibres-ciment permet à
l’architecte inventif de négocier courbes, arêtes, projections et renfoncements de façade sans le moindre problème. Dans quelques
exemples montrés ici, l’enveloppe constructive complète se compose
d’ardoises en fibres-ciment. Ces revêtements uniformes, réalisés
d’un trait, ont un effet sculptural indéniable et confèrent un aspect
résolument contemporain, même aux constructions les plus traditionnelles.
Nous osons espérer que les nombreux exemples internationaux
rassemblés ici – Belgique, Pays-Bas, Irlande, Grande-Bretagne,
Luxembourg, France et Allemagne – retiendront toute votre attention et vous procureront le plaisir qu’on associe couramment à la vue
des belles choses. De nombreux exemples repris dans cette brochure
sont agrémentés de dessins à l’échelle 1:10. Il ne s’agit néanmoins
pas de plans architecturaux au sens propre mais bien d’exemples
schématiques de solutions individualisées, adaptées aux contingences locales des différents pays. Formes, formats, motifs de pose
et techniques de construction peuvent en effet varier d’un endroit à
l’autre. Pour votre planification concrète, nous vous conseillons de
prendre contact avec le fabricant.
5
WOONZORGCENTRUM HAERLEBOUT IN MIDDELKERKE
CENTRE RÉSIDENTIEL DE SOINS HAERLEBOUT À MIDDELKERKE
LOCATIE ADRESSE
Middelkerke, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Architectenbureau VandenbusscheDejonghe bvba, Oostkamp, en et
MSDN architecten, Brugge
PROJECTGROOTTE
4 129 m2 vloeroppervlakte
SUPERFICIE
4129 m² de superficie au sol
DRAAGSTRUCTUUR
Massiefbouw in cellenbeton
STRUCTURE PORTEUSE
Construction massive en béton cellulaire
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrementdouble
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
Gevel, onderste deel | verticale doorsnede
Façade, partie basse | coupe verticale
6
1 : 10
De drie delen van het woonzorgcentrum onderscheiden zich qua vormen en mate-
Les trois entités majeures de ce nouveau centre résidentiel de soins se distinguent
rialen. De serviceflats zijn in een ringvormig volume uit zandkleurige baksteen
l’une de l’autre par les formes et les matériaux. Les unités d’habitation assistée
ondergebracht, dat naar de kleur en de textuur van het vroegere duinlandschap
sont regroupées dans un volume de forme annulaire, réalisé en briques couleur
verwijst. De woonzorgkamers bevinden zich in vier korte, naar het toegangsplein en
sable, qui rappelle la texture et les formes des anciens paysages de dunes littorales.
het aangrenzende park gerichte gebouwvleugels. Hun met donkere vezelcement-
Les chambres individuelles de séjour/soins se trouvent dans une deuxième entité
leien beklede gevels verlenen deze eenheid een meer stedelijke uitstraling. Beide
comprenant quatre ailes de longueur réduite, orientées en direction de l’espace
delen zijn via een balkvormig volume met elkaar verbonden, dat door het samenspel
d’accès et du parc avoisinant. Les bardages d’ardoises foncées en fibres-ciment
tussen de gordijngevels in glas en de gordijnen met kleurrijke panden een transpa-
leur confèrent, en contraste, une allure plus citadine. Ces deux entités architec-
rante, vrolijke uitstraling krijgt. In dit verbindingsgedeelte bevinden zich woonver-
turales sont reliées par une troisième, un volume parallélépipédique qui, par le jeu
trekken, de polyvalente ruimte en de kantoren.
subtil des façades-rideau en verre et des jalousies en lamelles multicolores, donne
une impression de transparence et d’enjouement. Ce volume de liaison abrite des
chambres de séjour, une salle polyvalente et des bureaux.
7
WELLNESSCENTRUM IN MAINVAULT
CENTRE DE BIEN-ÊTRE À MAINVAULT
LOCATIE ADRESSE
Bulle de Détente, Mainvault, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
H & V Architecture, ATH, B
PROJECTGROOTTE
397 m2
SUPERFICIE
397 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Metselwerk/gewapend beton/
metalen skelet
STRUCTURE PORTEUSE
Maçonnerie / béton armé/ charpente
métallique
LEIEN
Alterna 60 x 32
dubbele dekking
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
8
Het wellnesscentrum ligt in de dalkom bij het binnenrijden van de gemeente Main-
Le centre de bien-être se trouve dans le fond d’un val, à l’entrée du village de Main-
vault. Het sobere, minimalistische gebouw herinnert in zijn omtreklijnen aan de
vault. Ce bâtiment sobre aux lignes minimalistes rappelle, par sa forme générale,
landbouwschuur die we vroeger op deze plek aantroffen. Zijn duidelijke contouren
l’ancienne grange de ferme qui se trouvait en cet endroit. La netteté des contours -
zonder uitstekend dakgedeelte wordt door de buitenschil uit slechts één materiaal
sans saillies de toiture - est encore accentuée par l’enveloppe constructive réalisée
– vezelcementleien – nog extra benadrukt. Onderbroken wordt de uniforme bui-
à l’aide d’un seul matériau : l’ardoise en fibres-ciment. Çà et là, quelques subtiles
tenschil alleen door enkele houten elementen die de toegangszone en een aantal
touches de bois rompent l’unité du revêtement, entre autres autour de l’entrée et
vensteropeningen kenmerken. Een voetgangersbrug uit hout en metaal kruist de
de quelques fenêtres. Un pont pour piétons, réalisé en bois et métal, enjambe le
Vériomplanque en leidt naar de hoofdingang van het wellnesscentrum. De sculp-
ruisseau de Vériomplanque et mène directement à l’entrée principale du centre.
turale werking verleent het gebouw tot slot nog een signaalfunctie die strookt met
L’effet sculptural confère au bâtiment une fonction de signalisation qui correspond
zijn openbaar gebruik.
bien à son emploi public.
9
WONING MET ATELIER EN STUDIO IN LUBBEEK
HABITATION AVEC ATELIER ET STUDIO À LUBBEEK
LOCATIE ADRESSE
Lubbeek, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Peter Kint Architecten, Pellenberg, B
Medewerkers Collaborateurs
A. Sterck, F. Demoitié, P. Coeckaerts
PROJECTGROOTTE
235 m2
SUPERFICIE
235 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Dragend metselwerk in snelbouw
STRUCTURE PORTEUSE
Maçonnerie porteuse en blocs de
construction rapide
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
Gevel, vensteraansluiting, klauwstuk | verticale doorsnede
Façade, raccord de fenêtre, acrotère | coupe verticale
10
1 : 10
Het perceel voor de woning met atelier bevindt zich op de overgang tussen de lan-
La parcelle de cette maison avec atelier se trouve dans une zone de transition
delijke omgeving en de bebouwde kom van het dorp. De omliggende gebouwen zijn
entre l’agglomération villageoise et la campagne environnante. Les bâtiments voi-
behoorlijk heterogeen en verschillen ook van grootte, een context die hernomen
sins sont de formes et de dimensions fort disparates. Ce contexte architectural
werd in het hoogteverschil tussen beide delen van de constructie. Het dubbel zo
spécifique se reflète dans l’habitation, dont les deux parties principales ont une
hoge, dwars geplaatste volume omvat een studio en de slaapvertrekken. In het
hauteur différente. Le volume transversal à étage abrite un studio et les chambres
lange, lage gedeelte bevinden zich de woonruimte op de gelijkvloerse en het atelier
à coucher. Dans l’aile longue à niveau unique se trouve le séjour et, dans la cave,
op de kelderverdieping. Verder werden de vensteropeningen zodanig geplaatst dat
l’atelier. Les fenêtres sont disposées de façon à ménager d’agréables vues sur les
ze een uitzicht bieden op de historische gebouwen van de gemeente en de rand van
bâtiments historiques du village et la lisière boisée proche. Les bardages foncés
het bos. De donkere vezelcementleien tegen de gevels doen beide delen ten slotte
d’ardoises en fibres-ciment fondent les deux volumes architecturaux en un en-
tot één geheel versmelten.
semble homogène.
11
WOONHUIS IN MALMEDY
HABITATION À MALMEDY
LOCATIE ADRESSE
Malmedy, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Bastin & Becker
DRAAGSTRUCTUUR
Houtskeletbouw
STRUCTURE PORTEUSE
Construction à ossature en bois
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
12
Op dit smalle perceel met een breedte van 3,80 m en een grondoppervlakte van
Sur cette parcelle étroite – elle ne fait pas plus de 3,80 mètres de large – et d’une
slechts 31 vierkante meter bevond zich vroeger een kleine werkplaats. Deze con-
superficie de 31 m² mètres carrés à peine, se trouvait un ancien atelier. Il a été rem-
structie werd afgebroken en vervangen door een bijzonder woonhuis dat qua vorm
placé par une habitation hors du commun qui, par ses formes générales, s’intègre
weliswaar in de huizenrij past, maar dat tegelijk toch ook een duidelijk contrapunt
bien dans la rangée des maisons avoisinantes tout en s’en démarquant visuelle-
vormt door de zuivere, uniforme buitenschil voor gevels en dak uit donkere vezel-
ment par son enveloppe constructive aux lignes nettes et consistantes, regroupant
cementleien. Om de bewoners te beschermen tegen de nieuwsgierige blikken van
toiture et façades sous un même revêtement d’ardoises en fibres-ciment foncées.
voorbijgangers in deze drukke straat, werden er voor de grote glaspartijen onder-
Pour protéger les habitants des regards indiscrets dans cette rue très fréquentée,
broken houten latten geplaatst. Binnenin is de woning licht met veel invallend zon-
les grandes baies vitrées ont été pourvues d’un lattis en claire-voie. L’intérieur de
licht. Door de grote open ruimtes achteraan de woning komen ook het groen langs
la maison, très clair, est inondé de lumière. Le vaste terrain dégagé situé à l’arrière
de oever en het uitzicht over het dal volledig tot hun recht.
permet l’accès au rivage verdoyants du cours d’eau et procure une vue panoramique sur la vallée.
13
EENGEZINSWONING IN MECHERNICH
MAISON UNIFAMILIALE À MECHERNICH
LOCATIE ADRESSE
Mechernich-Gehn, Nordeifel, D
ARCHITECT ARCHITECTE
Michael Danke, Aachen
DRAAGSTRUCTUUR
Houten woning in massiefbouw
STRUCTURE PORTEUSE
Habitation passive-massive en bois
LEIEN
Ruitleien Caliza 40 x 40
ARDOISES
Losanges Caliza 40 x 40
KLEUR
Natuurgrijs
COULEUR
Gris naturel
Gevel, klauwstuk | verticale doorsnede
Façade, acrotère | coupe verticale
14
1 : 10
Deze bijzonder duurzame woning werd als houten huis uit één stuk in massiefbouw
Cette habitation particulièrement écologique et durable a été réalisée selon les
uit 22 ton zilverden opgetrokken en met beukenhouten pinnen vastgezet. Door
principes de la construction passive-massive à partir de quelque 22 tonnes de
het verschil in uitzetting tussen beide houtsoorten komen de pinnen stevig vast te
sapin blanc, assemblé à l’aide de chevilles en hêtre. Les dilatations thermiques
zitten en zorgen ze zo voor een verankering van de houten planken van de muur-,
différentes de ces deux essences garantissent un serrage parfait des chevilles
plafond- en vloerelementen. Voor de winddichtheid werd het volledige gebouw
et, partant, la stabilité des parois, plafonds et planchers en bois. Pour en assurer
met zachte vezelplaat omhuld en met vezelcementleien in ruitpatroon bekleed
l’étanchéité au vent, la construction a été intégralement enveloppée de panneaux
als bescherming tegen de regen. Een zorgvuldige planning maakte een precieze
isolants légers et recouverte d’ardoises en fibres-ciment à pose en losange classi-
prefabricage, een probleemloze montage en dus een korte bouwtijd mogelijk. De
que. La planification rigoureuse des travaux a permis une préfabrication efficace
massiefhouten binnenruimte verspreidt een aangenaam klimaat en is bouwfysisch
des éléments, leur montage aisé sur chantier et par conséquent une sensible ré-
gesproken vochtregulerend. Daarmee in contrast staat de beoogde streng- en zui-
duction des délais. L’espace intérieur, entièrement en bois, respire une atmosphère
verheid van de architectuur.
des plus conviviales et assure une parfaite régulation du taux d’humidité. En net
contraste avec ceci, les lignes architecturales donnent une impression de sobriété,
voire même de sévérité.
15
DORPSHUIS DE LAPLAIGNE IN BRUNEHAUT
MAISON DE VILLAGE DE LAPLAIGNE À BRUNEHAUT
LOCATIE ADRESSE
Brunehaut, B
ARCHITECT ARCHITECTE
Atelier d‘architecture Barbara Noirhomme,
Brunehaut, B
DRAAGSTRUCTUUR
Houtskeletstructuur en gemengde muren;
parement in hout (lork) en baksteen
STRUCTURE PORTEUSE
Construction à ossature bois et murs
mixtes ; parement en bois (mélèze) et en
briques de terre cuite
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
16
Dit dorpshuis wordt voornamelijk door plaatselijke verenigingen gebruikt. Door zijn
La maison de village sert principalement de lieu de rencontre aux associations lo-
traditionele woningvorm met zadeldak past het wonderwel in de omgeving, terwijl
cales. Son apparence traditionnelle, avec toiture en bâtière, s’intègre parfaitement
de materiaalkeuze en vormgeving van de gevel de constructie een moderne toets
dans le paysage. Le choix des matériaux et l’agencement de la façade confèrent
bezorgen. Vooral de ongewoon geordende vensteropeningen in verschillende for-
néanmoins à cette maison un caractère contemporain. En particulier la disposition
maten maken duidelijk dat het hier om een bijzonder gebouw gaat. Delen van de
inhabituelle des fenêtres et leurs dimensions variées à l’extrême signalent aux pas-
gevel en het dak bestaan uit antracietkleurige vezelcementleien die een mooi con-
sants qu’il s’agit ici d’un bâtiment à vocation particulière. Une partie des façades et
trast vormen met het elders gebruikte hout. Het met vezelcementleien bedekte dak
la toiture sont couvertes d’ardoises en fibres-ciment de couleur anthracite, con-
is tegelijkertijd ook bedoeld als verwijzing naar de dorpskerk van Laplaigne, waarvan
trastant ainsi avec les teints chauds des boiseries de parement. En même temps,
het dak met leien bedekt is. Het dorpshuis is ten slotte als passiefgebouw opgevat
la toiture d’ardoises en fibres-ciment fait subtilement référence à l’église du vil-
en bij de keuze van de gebruikte materialen werd eveneens veel belang gehecht aan
lage de Laplaigne, dont le clocher est couvert d’ardoises lui aussi. Cette maison de
milieuvriendelijkheid.
village, bâtie selon le concept des habitations passives, témoigne également de
respect pour l’environnement par le choix réfléchi des matériaux de construction.
17
EENGEZINSWONING IN BURGKUNSTADT
MAISON UNIFAMILIALE À BURGKUNSTADT
LOCATIE ADRESSE
Burgkunstadt, D
ARCHITECTEN ARCHITECTES
H2M Architekten + Stadtplaner GmbH,
Kulmbach, D
www.h2m-architekten.de
PROJECTGROOTTE
268 m2 bruto oppervlakte
SUPERFICIE
268 m2 de surface brute
DRAAGSTRUCTUUR
Houtskeletbouw
STRUCTURE PORTEUSE
Construction à ossature en bois
LEIEN
Eternit dak- en gevelplaten 32 x 60
dubbele dekking
ARDOISES
Ardoises de façade et de toiture Eternit
32 x 60
en pose à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
Detailschnitt Fenster I 1:10
18
Dak, dakvenster | verticale doorsnede
Detailschnitt Dachfenster I 1:10
Toit, lucarne | coupe verticale
1 : 10
Deze eengezinswoning ligt aan de rand van de gemeente, in een vrije bouwzone. In
Cette maison unifamiliale se situe dans une zone à lotissements en bordure de vil-
deze omgeving zorgt de constructie voor een aangenaam contrast met haar nieuwe
lage. Dans cet environnement, elle affirme sa personnalité par rapport aux maisons
buren door haar duidelijke contouren en uniforme buitenschil uit donkere vezelce-
voisines en affichant des lignes claires et nettes, ainsi qu’un revêtement uniforme
mentleien. Het maakt dat het pand aandoet als een markante, autonome afsluiting
d’ardoises foncées en fibres-ciment. Elle forme aussi une transition marquée entre
op de overgang naar een meer open landschap. Het huis staat ook los op het perceel
l’agglomération villageoise et les campagnes environnantes. La construction, de
en wisselt open en gesloten gevels af met verwijzingen naar de natuurlijke ruimte.
type dégagé, joue habilement avec l’alternance des façades ouvertes et fermées,
Door de compacte vorm van het gebouw, het gebruik van milieuvriendelijke mate-
interagissant ainsi avec les espaces libres qui l’entourent. La compacité des volu-
rialen en een uitgekiend energieconcept kon tot slot ook aan de lage-energienorm
mes architecturaux, l’emploi de matériaux écologiques et le concept énergétique
voldaan worden.
raffiné ont permis de réaliser ici une construction ‘basse énergie’.
19
EENGEZINSWONING IN NAMEN
MAISON UNIFAMILIALE À NAMUR
LOCATIE ADRESSE
Namen Namur, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
AND‘ROL architecture, Namen Namur, B
Annvéronike Roland, Georg Schmidthals
PROJECTGROOTTE
138 m2
SUPERFICIE
138 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Traditioneel metselwerk in baksteen,
holle betonelementen
STRUCTURE PORTEUSE
Maçonnerie traditionnelle en terre cuite,
hourdis en béton
LEIEN
Ruitleien Alterna 40 x 40 x 10
dambordpatroon
ARDOISES
Losange Alterna 40 x 40 x 10
pose à damiers
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
20
Het erg lange, maar niet bijzonder brede grondstuk waarop deze lage-energiewo-
La proximité d’un ravin impressionnant et les dimensions inhabituelles – une lon-
ning werd opgetrokken, wordt gekenmerkt door de beangstigende nabijheid van
gueur extrême pour une largeur assez réduite – caractérisent la parcelle sur la-
een ravijn en zijn buitengewone afmetingen. Het compacte, eenvoudige volume van
quelle a été érigée cette maison. Le volume net et compact du séjour, orienté côté
de naar de tuin gerichte woonruimte leunt aan tegen een ringmuur die zich over
jardin, s’appuie contre un mur d’enceinte qui fait toute la longueur du terrain. Un
de hele lengte van het perceel uitstrekt. Een tweede bouwvolume dat als bureau of
deuxième volume de construction, pouvant servir de bureau ou de débarras, se
opslagruimte gebruikt kan worden, bevindt zich eveneens achter de muur en lijkt
trouve également derrière ce mur, dont il forme une saillie prononcée. Le mur
er wel een uitbouw van te vormen. De ringmuur bestaat uit prefab betondorpels
d’enceinte, composé de linteaux en béton superposés, fait figure d’interprétation
als moderne interpretatie van de versterkingsmuur die in dezelfde straat te vinden
contemporaine d’un ancien mur de fortification, toujours visible dans la même rue.
is. De ruwe externe aanblik staat daarbij in schril contrast met het gladde opper-
Son appareil grossier contraste fortement avec les surfaces lisses des ardoises en
vlak van de ruitvormig geplaatste vezelcementleien waarmee de gevel van het huis
fibres-ciment posées en losange sur toutes les façades de la maison.
bekleed is.
21
VRAGEN AAN QUESTIONS À
ANNVÉRONIKE ROLAND + GEORG SCHMIDTHALS
Uw bureau AND’ROL is een jong bureau. Sinds wanneer bestaat het? En
welke zijn de specificiteiten van uw werk?
Het bureau AND’ROL werd opgericht in 2011 door Annvéronike Roland
en Georg Schmidthals. Ons werk spitst zich voornamelijk toe op ruimtelijke problemen die vooral van de binnenkant uitgaan. Zo proberen we
gevoelige afmetingen in al hun vormen te verwerken om zin te geven aan
onze tussenkomsten.
Votre bureau AND‘ROL est un jeune bureau. Depuis quand existe-t-il ? Et
quelles sont les spécificités de votre travail ?
Le bureau AND’ROL a été créé en 2011 par Annvéronike Roland et
Georg Schmidthals. Notre travail se concentre essentiellement sur des
problématiques spatiales qui partent de l’intérieur avant tout. Nous
essayons de traiter les dimensions sensibles dans toutes leurs formes
afin de conférer du sens à nos interventions.
Is het WALL HOUSE in Namen één van uw ‘individuele woning’-projecten? En welke elementen of argumenten hebben de opdrachtgever
overtuigd om dit project aan u toe te vertrouwen?
Het WALL HOUSE is één van de eerste ‘individuele woning’-projecten
van het bureau AND’ROL en het is ook onze eigen woning.
Est-ce que le WALL HOUSE à Namur est un de vos premiers projets de
„maison individuelle“ ? Et quels éléments ou arguments ont convaincu
le maître d‘ouvrage à vous confier ce projet ?
Le WALL HOUSE est un des premiers projets de maison individuelle du
bureau AND’ROL. Il s’agit de notre propre maison.
Zou u ons het architecturale concept kunnen beschrijven, waaraan het
project beantwoordt?
De wijk waarin het project zich situeert, is een hoger gelegen buurt die
uitsteekt boven la Corbeille van de stad Namen. De wijk wordt afgebakend
door oude steengroeven en er zijn ook historische aanwijzingen die ons
doen vermoeden dat hier vroeger een fort moet hebben gestaan. De nog
altijd in de straat aanwezige oude vestingmuren vormen een stille getuige
van dit verleden. Het is in die geest van een herbezocht verleden dat het
verhaal achter het project ontstaan is. Zo hebben we enerzijds de aanwezigheid van deze vestingmuren geherinterpreteerd door een ringmuur
te creëren rond het hele perceel, als gevel en onderbouw van de woning.
En anderzijds speelt het project ook met de vrije uitzichten op het
omliggende groen en de citadel van Namen, doordat alle gevels werden
opengewerkt met verschillende formaten van vensters. Hierdoor bieden
alle vertrekken bijzondere en onverwachte uitzichten op de omgeving en
het landschap. De locatiekeuze van de openingen weerspiegelt dan weer
de interne organisatie van het huis in halve verdiepingen. Het asymmetrische dak werd daarnaast nog voorzien van een grote, achteruitgeplaatste
opening, waardoor een omkaderd balkon ontstond, dat uitkijkt op de verschillende heuvels achter Namen en dat een bijzonder plek vormt om zich
neer te vleien en van het uitzicht te genieten.
Pouvez-vous décrire le concept architectural auquel répond ce projet ?
Le quartier dans lequel se trouve le projet est un quartier en hauteur
qui surplombe la corbeille de la ville de Namur. Le quartier est délimité par
d’anciennes carrières et dont l’histoire nous indique qu’un ancien fort y
avait été implanté. La présence d’anciens murs de fortification dans la
rue nous révèle encore aujourd’hui l’histoire du lieu. C’est dans cet esprit
d’un passé revisité que l’histoire du projet a vu le jour. Nous avons d’une
part réinterprété la présence de ces murs de fortification en créant un
mur d’enceinte tout le long de la parcelle, devenant façade et assise de
l’habitation.
Le projet joue avec les vues imprenables sur les alentours verdoyants
et la citadelle de Namur s’ouvrant sur toutes les façades à travers des
fenêtres de différentes tailles, offrant à chaque pièce des vues particulières et inattendues sur les alentours et le paysage. L’agencement des
percements reflète l’organisation interne de la maison en demi-niveaux.
La toiture asymétrique intègre une large ouverture en retrait, formant
ainsi un balcon encadré, se dirigeant vers les collines au-delà de Namur et
formant un endroit particulier pour se percher et profiter de la vue.
22
Hebt u de vorm van het gebouw van binnen naar buiten toe ontwikkeld of is
de vorm het resultaat van de omliggende of stedenbouwkundige context?
De drie tegelijk. De vorm van het gebouw vloeit niet alleen voort uit een
permanente band van de binnen- met de buitenkant en omgekeerd, maar
ook uit een nauwe band met de nabije en de verre omgeving. Deze woning
begeleidt onze verplaatsingen, oriënteert onze blikken en geeft uit op het
omliggende landschap.
De eerste tekening voor deze woning was trouwens een doorsnede.
Gezien de aard van het hellende terrein, zijn gebrek aan diepte en een
beperkt budget, zagen we ons ook genoodzaakt om de constructie te
optimaliseren en iets compacts op te trekken, dat zich zo goed mogelijk
aan de bestaande context zou aanpassen.
Het huis telt verder tal van verschoven vloeroppervlakken (halve verdiepingen) die het licht tussen de niveaus doorlaten en die uitkijken op de
Avez-vous développé la forme du bâtiment de l‘intérieur vers l‘extérieur
ou est-il le résultat du contexte environnemental ou urbanistique ?
Les trois à la fois. La forme du bâtiment découle d’une relation permanente de l’intérieur vers l’extérieur et vice versa, mais également d’une
relation étroite avec l’environnement direct et lointain. Cette habitation
accompagne nos déplacements, oriente nos regards et s’ouvre sur le
paysage environnant.
Le premier dessin pour cette habitation fût une coupe. Vu la nature du
terrain en pente, son manque de profondeur et un budget restreint, il nous
a fallu optimiser la construction et réaliser une construction compacte
qui s’adapte au mieux au contexte existant.
La maison joue avec des surfaces décalées de plancher (demi
niveaux) qui laissent passer la lumière entre les niveaux et ouvrent des
vues sur le contexte environnant tout en préservant des qualités d’espace
23
omliggende context zonder te raken aan de kwaliteiten van de verschillende ruimtes. Daarbij werd er gespeeld met transparantie en een vlotte
overgang tussen de niveaus om het gevoel van ruimte aan te wakkeren.
De eenheid is bovendien georganiseerd rond de trap die we als een soort
van ruggengraat kunnen beschouwen.
Qua bouwvolume strekt het silhouet van de woning zich ten slotte
zachtjes uit naar de hemel, terwijl het zich tegelijk harmonieus integreert
in het bebouwde landschap dankzij de vestingmuur die de woning verankert in het verleden van de wijk.
Waarom koos u voor ruitvormige leien voor de gevel en het dak?
Als tegengewicht voor de horizontaliteit van de vestingmuur en de
westelijke gevel die in geprefabriceerde betondorpels werd uitgevoerd,
opteerden we voor ruitvormige leien om te spelen met de tegenstelling
tussen beide formaten: de in dambordpatroon geplaatste leien met
hun lichte tekening van diagonalen die een gladde huid vormen, zorgen
immers voor een mooi contrast met het reliëf van de uitstekende voegen
van het ruwe beton. Op die manier wilden we voor variaties in materialen
zorgen en verschillende lichteffecten creëren. Dit compositiewerk begeleidt ook onze denkoefening over de gevoelige dimensie van materiaal.
Bovendien laten de leien ons toe om een erg energie-efficiënte woning
te realiseren door het gebruik van aanzienlijke isolatiediktes, aangevuld
met een dunne en lichte afwerkingslaag – de leien – zonder dat de totale
dikte van de buitenmuren daardoor hoeft toe te nemen. Het gemakkelijke
onderhoud en de duurzaamheid van dit materiaal hadden ons van bij het
begin al overtuigd.
Spelen milieu en duurzaamheid een belangrijke rol in uw werk en/of uw
keuzes van materialen?
Vandaag kunnen architectenbureaus niet anders dan rekening
houden met ecologische overwegingen. Zo merken we dat zelfs de ‘kleinste’ private opdrachtgevers steeds meer oog blijken te hebben voor het
ecologische aspect, wanneer ze bouwen en de te gebruiken materialen
moeten kiezen. Voor zover mogelijk, houden we ook rekening met zulke
overwegingen vanaf de ontwerpfase. De materiaalkeuze is dan weer iets
dat deel uitmaakt van ons werk, net zoals de ruimte: het materiaal wordt
met zorg uitgekozen, omwille van zijn aanblik die uitnodigt tot aanraken of
een bepaald visueel contact, en dat in elke fase van het project. Voor ons
beperkt duurzaamheid zich echter niet tot het kiezen van de te benutten
materialen, noch tot de technische aspecten van een goed geïsoleerd en
van een mechanische ventilatie voorzien huis: een project moet namelijk
absoluut ingepast worden in de geschiedenis van zijn eigen context, moet
aangepast worden aan een vaak erg beperkt budget en moet de gewoonten van de bewoners (opnieuw) onder de loep nemen om vernieuwende,
moduleerbare en duurzame oplossingen te kunnen voorstellen. Ook dat
maakt allemaal deel uit van een globaal duurzaamheidsconcept.
24
différentes. Nous jouons sur la transparence et la fluidité entre les niveaux
afin d’exalter la sensation d’espace. L’unité s’articule autour de l’escalier
comme colonne vertébrale.
Au niveau d’un gabarit, la silhouette de la maison s’élance doucement
dans le ciel tout en s’insérant en harmonie dans le paysage construit,
grâce au mur d’enceinte qui vient ancrer l’habitation dans l’histoire du
quartier.
Pour quelle raison avez-vous utilisé des ardoises losanges pour la
façade et pour la toiture?
Afin de contrarier l’horizontalité du mur d’enceinte et de la façade
ouest, réalisés en prélinteaux en béton, nous avons opté pour des ardoises losanges, jouant ainsi de l’opposition entre ces deux formats : Les
ardoises posées en damier avec leur léger dessin de diagonales forment
une peau lisse qui contraste avec le relief des joints dépassants du béton
brut. Nous voulions ainsi créer des variations de matière et des jeux de
lumière différenciés. Ce travail de composition accompagne notre réflexion sur la dimension sensible de la matière.
De plus, les ardoises nous permettent de réaliser une maison très
performante au niveau énergétique en posant des épaisseurs d’isolant
importantes et en rajoutant juste une finition mince et légère - les ardoises - sans pour autant devoir augmenter l’épaisseur totale des murs
extérieurs. L’entretien facile et la durabilité de ce matériau nous avaient
convaincus dès le départ.
Est-ce que l‘environnement et la durabilité jouent un rôle important
dans votre travail et / ou dans le choix des matériaux ?
A l’heure actuelle, les bureaux d’architecture ne peuvent faire
l’impasse des considérations écologiques. Nous remarquons que même
les « petits » maîtres d’ouvrages privés sont de plus en plus attentifs à
l’aspect écologique dans la construction et dans le choix de matériaux.
Nous intégrons ces considérations dès la conception, dans la mesure du
possible. Quant au choix des matériaux, cela fait partie de notre travail,
au même titre que l’espace : la matière est choisie avec soin, pour son
aspect qui invite le contact tactile ou visuel, et ce, à toute les échelles
du projet. Mais pour nous, la durabilité ne se limite pas qu’au choix des
matériaux ni aux aspects techniques d’une maison bien isolée et fournie
d’une ventilation mécanique : Il est indispensable d’inscrire un projet dans
l’histoire de son contexte, de l’adapter à un budget souvent très restreint
et de (re)questionner les habitus des habitants afin de proposer des solutions innovantes, modulables et durables. Tout cela fait également partie
d’une conception globale de durabilité.
Comment voyez-vous l‘avenir pour un jeune bureau d‘architecture en
Belgique ?
Commençons par le présent, un jeune bureau doit faire preuve de
flexibilité et doit être capable de s’adapter face à de nouvelles données :
Les architectes sont confrontés aujourd’hui à une profession en pleine
Hoe ziet u de toekomst voor een jong architectenbureau in België?
Laat ons beginnen met het heden. Een jong bureau moet blijk geven
van flexibiliteit en moet zich kunnen aanpassen aan nieuwe gegevens:
architecten zien zich vandaag de dag geconfronteerd met een beroep dat
volop aan het veranderen is, met een diversificatie en technische specialisatie van de klassieke taken van een allround architect. Bovendien domineert de moeilijke economische context al enkele jaren het discours van
de architecten. Naar onze mening heeft een architect een sociale plicht
die tegenwoordig al te snel terzijde wordt geschoven ten gunste van een
esthetiek die al te vaak de trends van het moment volgt. En volgens ons
komt het er bovenal op aan om tussenkomsten vanuit en ten dienste van
de mens te creëren, m.a.w. om voor een relationele esthetiek te zorgen.
Hebt u soms de mogelijkheid om aan architectuurwedstrijden mee te
doen? En hoe groot acht u de kans dat een jong bureau dergelijke wedstrijden kan winnen?
Ja, we nemen deel aan architectuurwedstrijden. Daartoe werken we
op dit ogenblik echter wel vaak samen met andere bureaus om zienswijzen met elkaar te vergelijken en kennis uit te wisselen.
Voor jonge bureaus wordt het ook almaar belangrijker om met al
gevestigde bureaus samen te werken, gelet op de steeds strengere voorwaarden die in de bestekken worden opgenomen met betrekking tot de
verplichte referenties van reeds gerealiseerde gebouwen.
En hoe ziet u de architectenopleiding? Vindt u dat jonge architecten
voldoende voorbereid zijn op hun taak?
Aangezien we in Duitsland en Oostenrijk gestudeerd en gewerkt hebben, kunnen we onze respectieve opleidingen gemakkelijk vergelijken. In
deze twee landen gaan studenten tijdens hun studies bijvoorbeeld meedraaien in architectenbureaus om er stages te doen, waarvan de duur van
6 maanden tot meerdere jaren kan variëren. Deze studenten komen hierdoor weliswaar later op de arbeidsmarkt terecht, maar wel met veel meer
bagage dan in België.
Omdat we ook les geven, is het onze plicht om jongvolwassenen op
te leiden in een geest van flexibiliteit en openheid in plaats van ervoor te
zorgen dat ze onmiddellijk ‘inzetbaar’ zijn in eender welk bureau. Het is
dan ook onmogelijk om ‘gebruiksklare’ architecten op te leiden. Gelukkig
stopt de opleiding niet na 5 jaar studies.
transformation avec une diversification et une spécialisation technique
des tâches classiques d’un architecte généraliste. De plus, le contexte
économique difficile domine les discours des architectes depuis plusieurs années. Nous pensons que l’architecte a un devoir social qu’on a
tendance actuellement à mettre de côté au profit d’une esthétique qui
suit trop souvent les tendances du moment, et qu’il s’agit avant tout de
créer des interventions à partir de l’Homme et au service de celui-ci, soit
une esthétique relationnelle.
Avez-vous parfois la possibilité de participer à des concours
d‘architecture ? Et quelles sont, d‘après vous les chances de l‘emporter
pour un jeune bureau ?
Oui, nous participons à des concours d’architecture. Pour l’instant,
nous nous associons souvent à d’autres bureaux afin de croiser les
regards et de favoriser les échanges de savoir.
Pour des jeunes bureaux, il est de plus en plus important de s’associer
avec des bureaux déjà établis vu les conditions de plus en plus strictes
dans les cahiers des charges par rapport aux références obligatoires de
bâtiments déjà réalisés.
Comment voyez-vous la formation des architectes ? Pensez-vous que
les jeunes architectes sont suffisamment préparés à leur tâche ?
Ayant étudié et travaillé en Allemagne et en Autriche, nous pouvons
aisément comparer nos formations respectives. Par exemple, dans ces
deux pays, les étudiants intègrent des bureaux d’architecture pendant
leurs études pour y réaliser des stages variant d’une période allant de 6
mois à plusieurs années. Ces étudiants sont sur le marché du travail plus
tard, mais avec un bagage plus important qu’en Belgique.
Etant également enseignants, il est de notre devoir de former des jeunes adultes dans un esprit de flexibilité et d’ouverture plutôt que d’être
directement «utilisable» dans n’importe quel bureau. Il est impossible de
former des « architectes prêts à l’emploi » ; heureusement, la formation
ne s’arrête pas au terme des 5 années d’études.
Quel projet et pour qui aimeriez-vous concevoir un jour ?
Nous aimerions réaliser le pied-à-terre de Rem Koolhaas en Belgique.
Welk project zou u tot slot graag op een dag ontwerpen en voor wie?
We zouden graag het pied-à-terre van Rem Koolhaas in België willen
realiseren.
25
SOCIALE HUURWONINGEN IN SINT-JANS-MOLENBEEK
HABITATIONS SOCIALES LOCATIVES À MOLENBEEK-SAINT-JEAN
LOCATIE ADRESSE
Sint-Jans-Molenbeek
Molenbeek-Saint-Jean, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Cipolat_Architecture SPRL, Brussel
Bruxelles, B
PROJECTGROOTTE
600 m2
SUPERFICIE
600 m2
LEIEN, PLATEN
Boronda 40 x 27
halfsteensverband
EQUITONE [tectiva]
ARDOISES, PANNEAUX
Boronda 40 x 27
en pose horizontale à recouvrement double
EQUITONE [tectiva]
KLEUR
Zinkgrijs
COULEUR
Gris zinc
26
Met zijn eigenzinnige gevel en markante ingang vormt dit gebouw een opvallende
Avec sa façade individualiste et son entrée hors du commun, cet immeuble compte
realisatie in deze wijk van Molenbeek. Langs de straatkant vertoont de met don-
remplir une fonction-phare dans le quartier de Molenbeek où il est implanté. Côté
kere vezelcementleien beklede gevel een soort van L-vorm boven het achteruit-
rue, la façade aux nombreuses encoignures revêtues d’ardoises foncées en fibres-
geplaatste toegangsportaal. Via dit portaal beland je op het binnenterrein van het
ciment adopte une forme générale en L au-dessus du portail d’entrée bâti en retrait.
huizenblok waar publiekelijk toegankelijke moestuintjes werden aangelegd. Langs
Ce passage donne accès à la cour intérieure du bloc à appartements dans laquelle
de kant van ditzelfde binnenterrein zijn de uitstekende gebouwdelen eveneens met
ont été aménagés de petits potagers citadins, accessibles au public. Côté cour
donkere vezelcementleien bekleed, waardoor ze voor een duidelijk contrasterend
aussi, les principaux éléments de façade ont été recouverts d’ardoises en fibres-
effect zorgen. In dit als passiefgebouw opgevat pand bevinden zich vier woningen
ciment de couleur foncée, en contraste marqué avec la végétation. L’immeuble,
met een licht van elkaar verschillende indeling als gevolg van de schuine hoeken van
construit selon les principes de passivité énergétique, abrite quatre habitations
de gebouwvorm.
dont les aménagements intérieurs, dictés par les angles obliques de la façade, différent tous légèrement entre eux.
27
EENGEZINSWONING IN MARENNE
MAISON UNIFAMILIALE À MARENNE
LOCATIE ADRESSE
Marenne, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Pierre Poncelet architecture,
Marche-en-Famenne, B
PROJECTGROOTTE
105 m2
SUPERFICIE
105 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Cellenbeton
STRUCTURE PORTEUSE
Béton cellulaire
LEIEN
Dak: Boronda 45 x 32
dubbele dekking
gevel: Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Toit : Boronda 45 x 32
en pose à recouvrement double
façade : Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
28
Deze als lage-energieconstructie opgevatte eengezinswoning ligt aan de rand van
Conçue d’origine comme une construction ‘basse énergie’, cette maison unifami-
het grondgebied van de gemeente Marenne. Vanaf deze plek heeft men een prach-
liale est située en bordure du village de Marenne. Elle offre de jolies échappées sur
tig uitzicht op het platteland en het aanpalende bos. De uniforme bekleding van
la campagne et la forêt avoisinantes. Le revêtement uniforme d’ardoises foncées
dak en gevels met donkere vezelcementleien benadrukt de klassieke vorm van de
en fibres-ciment sur les façades et la toiture accentue à souhait les formes ar-
woning met puntgevel en zadeldak. Het dak steekt echter nergens uit en er zijn ook
chitecturales classiques à toit en bâtière. En absence de saillies de toiture et de
nergens dakgoten te bespeuren. Alleen de verschillende formaten van venster en de
chéneaux visibles, les seuls éléments à enjoliver les façades sont les formats variés
twee uitbouwen verlevendigen de gevels. Binnenin domineren dan weer de zoveel
des fenêtres et les deux annexes aux murs clairs et contrastants. L’intérieur se ca-
mogelijk onbehandeld gelaten materialen.
ractérise par l’emploi généralisé de matériaux à l’état naturel.
29
EENGEZINSWONING IN NIJLEN
MAISON UNIFAMILIALE À NIJLEN
LOCATIE ADRESSE
Nijlen, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Bellemans Architecten bvba, Herentals, B
Tijs Bellemans
PROJECTGROOTTE
Totale oppervlakte 260 m²,
bewoonbare oppervlakte 144 m²
SUPERFICIE
Totale 260 m², habitable 144 m²
DRAAGSTRUCTUUR
Traditioneel bouwwerk in baksteen met
betonvloeren, constructie in hout voor het
dak, in staal voor de bijgebouwen
STRUCTURE PORTEUSE
Maçonnerie traditionnelle à hourdis en
béton, charpente de toit en bois, structures
en acier pour les annexes
LEIEN
Alterna 60 x 32
dubbele dekking
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
Dak, dakgoot | verticale doorsnede
Toit, chêneau | coupe verticale
30
1 : 10
Dit compacte woonhuis bestaat uit een eenvoudig volume met scherpe hoeken uit
Un volume architectural aux lignes sobres et nettes revêtu de briques de parement
lichtgrijze gevelsteen, een klassiek volume met zadeldak dat met vezelcementleien
gris clair, une toiture traditionnelle en bâtière couverte d’ardoises en fibres-ciment
bedekt is en de stalen constructie van de carport en het terras. De lichte gevels in
et des structures en acier pour la terrasse et l’abri-garage définissent le caractère
baksteen contrasteren met de donkere bekleding in hout op de gelijkvloerse verdie-
de cette habitation unifamiliale. La clarté des façades en brique contraste agréab-
ping, de antracietkleurige dakleien en het donker gelakt staal. De naar het noorden
lement avec la tonalité chaude des bardages en bois du rez-de-chaussée, avec la
toe gesloten gevel opent zich naar het zuiden en zorgt met zijn grote openingen
couleur anthracite des ardoises de toiture et avec la peinture noire des construc-
voor een goede energiebalans. Details, zoals verzonken afvoerpijpen, ingewerkte
tions métalliques. Fermée au nord, la maison s’ouvre généreusement au midi et
dakgoten en de geïntegreerde stalen constructie, benadrukken de duidelijke,
contribue ainsi à établir un bilan énergétique positif. De savants détails de réalisa-
strakke aanblik.
tion tels que les tuyaux de décharge encastrés, les chéneaux invisibles et les structures métalliques habilement intégrées accentuent encore la sobriété du concept
général.
31
ADMINISTRATIEF CENTRUM VAN DE STAD ANTOING
CENTRE ADMINISTRATIF DE LA VILLE D‘ANTOING
LOCATIE ADRESSE
Antoing, Pays Blanc, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Association Momentanée
Pierre Petit, Doornik Tournai, B
Luc Moulin, Doornik Tournai, B
PROJECTGROOTTE
2430 m²
SUPERFICIE
2430 m²
DRAAGSTRUCTUUR
Betonstructuur/constructie van het
industriële type
STRUCTURE PORTEUSE
Structure en béton / construction de type
industriel
LEIEN
Activa 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Activa 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Natuurgrijs
COULEUR
Gris naturel
32
Het nieuw administratief centrum van de stad Antoing wordt gekenmerkt door
Les matériaux à tonalité prédominante claire, les formes rectangulaires bien tran-
overwegend lichte materialen, een duidelijke, rechthoekige vorm en variërende
chées et la grande variété de fenêtres font la personnalité spécifique du nouveau
vensterformaten. De lichtgrijze vezelcementleien die voor de gevels werden ge-
centre administratif de la ville d’Antoing. Les bardages d’ardoises en fibres-ciment
bruikt, verwijzen naar de geschiedenis van de stad Antoing als hoofdstad van
gris clair font référence à l’histoire d’Antoing, en sa qualité de chef-lieu du Pays
het Pays Blanc. Het was echter niet alleen de associatie met kalk en cement die
Blanc. Pourtant, l’association avec des produits comme la chaux et le ciment ne
als doorslaggevend gold bij de keuze voor Activa-leien als gevelbekleding van de
fut pas le seul élément à avoir joué un rôle dans le choix de l’ardoise Activa pour les
boven-verdieping, maar ook het feit dat ze met hun titaniumcoating door een spe-
revêtements de façade de l’étage supérieur. Le fait que, grâce à leur composition
ciaal chemisch procedé bijdragen tot de zuivering van de lucht. Ook binnenin treffen
à base de titane, elles contribuent à une purification efficace de l’air a certaine-
we ten slotte stenen muren en bekledingen uit minerale materialen aan, die steeds
ment aidé à convaincre le maître d’œuvre. Dans la cour intérieure aussi, la présence
opnieuw refereren naar deze landschappelijke ruimte.
de murs en maçonnerie et de bardages minéraux ne cesse de rappeler le contexte
géographique de ce projet.
33
SCHOOL EN CULTUURCENTRUM IN RONSE
ACADÉMIE ET CENTRE CULTUREL À RENAIX
LOCATIE ADRESSE
Cultuurcentrum De Ververij /
kunstacademie Vlaamse Ardennen
Ronse Renaix, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
evr- Architecten, Gent, B
Medewerkers Collaborateurs
Bart Verstappen, Anneleen Dhondt, Dimitri
Duysburgh, Wart Thys, Manu Heytens
PROJECTGROOTTE
7000 m2 oppervlakte
SUPERFICIE
7000 m2
LEIEN
Alterna 60 x 32
open voeg
ARDOISES
Alterna 60 x 32
Pose à claire-voie
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
1 : 10
Gevel, vensteraansluiting | verticale doorsnede
Façade, raccord de fenêtre | coupe verticale
34
Dit gebouwencomplex maakt deel uit van de vierde fase van het stadsvernieuwings-
Ce complexe de bâtiments fait partie de la quatrième phase du projet de rénovation
project ‘De Ververij’ in Ronse en omvat een muziekacademie, diverse lokalen voor
urbaine ‘De Ververij’ à Renaix et comprend une académie de musique, des espaces
beeldende kunsten, een dansstudio en een tentoonstellingsruimte. De nieuwe mu-
pour l’enseignement artistique, un studio de danse et une salle d’exposition. La
ziekacademie kwam er op de plaats van de ruïnes van de voormalige textielfabriek
nouvelle académie de musique est flanquée par ce qui reste des anciens bâtiments
De Nieuwe die tot in de grond werd gerenoveerd. Een belangrijke ontwerpdoelstel-
de l’usine textile ‘De Nieuwe’, rénovés de fond en comble. Une des idées maîtres-
ling was het verzekeren van de duurzaamheid, wat tot de compacte gebouwvorm,
ses du projet est la durabilité et celle-ci s’exprime à souhait dans la compacité des
de beantwoording aan de lage-energienorm, de zorgvuldig uitgekozen materialen
bâtiments, dans les principes ‘basse énergie’ adoptés, dans le choix réfléchi des
en een flexibele ruimte-indeling leidde. De gevel van de gelijkvloerse verdieping
matériaux et dans la polyvalence des agencements intérieurs. Les façades du rez-
werd in baksteen uitgevoerd en de gevel van de bovenverdiepingen werd met don-
de-chaussée sont réalisées en brique et celles des étages bardées d’ardoises fon-
kere vezelcementleien bekleed, waardoor oud en nieuw tot één geheel verbonden
cées en fibres-ciment, ce qui réunit l’ancien et le neuf dans un concept général bien
werden. Het ongewone plaatsingspatroon van de vezelcementleien bezorgt de ge-
équilibré. La pose inhabituelle des ardoises en fibres-ciment donne au complexe un
vel ten slotte een fraaie structuur.
aspect attrayant.
35
SENIORENWONINGEN IN EEKLO
HABITATIONS POUR PERSONNES DU TROISIÈME ÂGE À EEKLO
LOCATIE ADRESSE
Eeklo, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
AMV Architecten, Wetterem, B
PROJECTGROOTTE
4118 m2
SUPERFICIE
4118 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Gelijkvloerse verdieping metselwerk,
bovenverdieping hout
STRUCTURE PORTEUSE
Rez-de-chaussée en maçonnerie, étage à
ossature en bois
LEIEN
Alterna 40 x 27
dubbele dekking
ARDOISES
Alterna 40 x 27
en pose recouvrement double
KLEUR
Dak: avondroze
Gevel: lood, parelgrijs, avondroze
COULEUR
Toiture : rose nuit
Façades : plomb, gris perle, rose nuit
Gevel, venster | verticale doorsnede
Façade, fenêtre | coupe verticale
36
1 : 10
Deze duurzaam opgetrokken uitbreiding van een woon- en verzorgingscomplex
Cette extension d’un home et centre de soins pour le troisième âge – réalisée selon
voor senioren vormt de eerste bouwfase van het masterplan 2020. De constructie
les principes de durabilité – constitue la première phase de construction du Plan Di-
was nodig geworden om de bewoners hetzelfde niveau van verzorging te kunnen
recteur 2020. Les travaux d’agrandissement étaient indispensables pour garantir à
blijven bieden. Op de gelijkvloerse verdieping bevinden zich 36 appartementen,
terme le respect des normes en matière de soins. Au rez-de-chaussée se trouvent
onderverdeeld in drie woongroepen voor dementerende ouderen. Op de bovenver-
36 appartements, répartis sur trois groupes d’habitation et spécialement réservés
dieping zijn er 20 serviceflats ingericht. De gevelbekleding uit vezelcementleien in
aux personnes souffrant de démence. L’étage, lui, compte 20 unités d’habitation
drie verschillende kleuren bezorgt het gebouw een sympathieke, levendige aanblik
assistée. Les revêtements de façade à base d’ardoises en fibres-ciment en trois
en doet het kleiner lijken dan het in werkelijkheid is. De leien zelf werden geplaatst
couleurs différentes donnent au bâtiment son aspect sympathique et convivial, et
volgens een gelijkmatig, terugkerend patroon, waarin de drie gebruikte tinten elk
le font en même temps paraître plus petit qu’il n’est en réalité. La pose des ardoises
een gelijk aandeel toegedicht kregen. Ook het hellende dak is met vezelcementleien
s’est faite selon un patron récurrent et à part égale pour chacune des trois couleurs.
bekleed, zij het dan in één kleur.
Le toit incliné, par contre, est revêtu d’ardoises d’une seule teinte.
37
APPARTEMENTSGEBOUW IN RUMBEKE
APPARTEMENTS À RUMBEKE
LOCATIE ADRESSE
Rumbeke, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Fien Vandenberghe, Ieper, B
www.fien-v.be
PROJECTGROOTTE
1990 m2 , verspreid over vier verdiepingen
SUPERFICIE
1990 m² répartis sur quatre niveaux
DRAAGSTRUCTUUR
Volle constructie, beton en staal
STRUCTURE PORTEUSE
Construction massive, béton et acier
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Betongrijs, parelgrijs, grijsbruin
COULEUR
Gris béton, gris perle, gris brun
Gevel, klauwstuk | verticale doorsnede
Façade, acrotère | coupe verticale
38
1 : 10
De gedeeltelijke bekleding van de attiekverdieping met onregelmatig geplaatste
C’est le revêtement partiel de l’étage sous toit à l’aide d’ardoises en fibres-ciment
vezelcementleien in de drie kleuren betongrijs, parelgrijs en grijsbruin verleent het
de trois couleurs différentes – gris béton, gris perle et gris brun – et à pose irrégu-
appartementsgebouw een ongewone, bekoorlijke afwerking. Het bouwwerk, dat
lière qui donne au bâtiment son aspect inhabituel, bien que séduisant. L’immeuble,
voor het overige uit een volle constructie in staal en beton bestaat en van grote
une construction massive en béton et acier, est généreusement vitré et abrite neuf
glaspartijen werd voorzien, omvat negen appartementen met één tot vier kamers.
appartements avec de une à quatre chambres à coucher. En réalité, ces apparte-
De woningen zijn over twee verschillende gebouwen verdeeld, die twee straten met
ments sont répartis sur deux bâtiments distincts, qui joignent deux rues contiguës.
elkaar verbinden. De gelijkvloerse verdieping van beide woningen is voor winkels en
Les rez-de-chaussée respectifs sont aménagés pour des commerces et des bu-
kantoren bestemd.
reaux.
39
EENGEZINSWONING IN LUXEMBOURG
MAISON INDIVIDUELLE À LUXEMBOURG
LOCATIE ADRESSE
Luxemburg Luxembourg
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Christian Bauer Associés, Luxembourg
PROJECTGROOTTE
Woonoppervlakte 235 m2 ,
naburig stuk 115 m2
SUPERFICIE
Surface habitable 235 m2 ,
pièce de service 115 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Beton 20 cm, houtskelet met isolatie
STRUCTURE PORTEUSE
Béton 20 cm, ossature bois avec isolation
thermique
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Betongrijs en zinkgrijs
COULEUR
Gris béton et gris zinc
40
Deze eengezinswoning vormt de markante afsluiting van een rij woonhuizen in een
Cette maison unifamiliale clôture de façon remarquable - et remarquée - un rang
historisch gegroeid woongebied. Daarbij lagen de grootte van het gebouw en de tot
d’habitations dans un quartier résidentiel d’origine historique. Les dimensions
in de nok gemeten hoogte van het pand al op voorhand vast. Wat uit deze premissen
générales et la hauteur de faîte découlent des règles urbanistiques en vigueur
is ontstaan, is echter verre van een traditionele woning met twee verdiepingen en
mais la construction ne ressemble, pour le reste, en rien à une habitation tradi-
een zadeldak. Om het grote dakvolume optisch te verkleinen, werd het met dezelfde
tionnelle à deux étages et toit en bâtière. Pour que le volume de toiture soit moins
lichte vezelcementleien bekleed als de gevel. Op die manier lijkt het dak een vol-
dominant, il a été couvert des mêmes ardoises claires en fibres-ciment que les
gende verdieping en lijkt het huis hoger en slanker. De her en der verspreide don-
façades. Cet artifice optique donne l’impression que le toit est un étage supplé-
kere vezelcementleien versterken deze uniformiteit nog en geven de constructie
mentaire et fait aussi paraître la maison plus haute et plus élancée qu’elle n’est en
een levendige en moderne aanblik. Hun donkere kleur gaat ten slotte harmonieus
réalité. Les quelques ardoises foncées, habilement réparties ça et là, renforcent
samen met de duidelijk uit de gevel uitstekende dagstukken voor de vensterbanden
encore l’impression d’homogénéité et ajoutent une touche ludique au concept.
en toegangsdeuren.
Leur couleur sombre s’harmonise d’ailleurs avec celle des intrados de fenêtre et
de l’encadrement d’entrée, tous éléments en nette projection par rapport aux plans
des façades.
41
VRAGEN AAN QUESTIONS À
SALA MAKUMBUNDU
CHRISTIAN BAUER ASSOCIÉS
Waren er bepaalde richtlijnen waarmee u bij het ontwerp en de bouw
van de eengezinswoning in Luxemburg rekening moest houden – bv.
langs de kant van de opdrachtgever, vanuit de context of omwille van
speciale bouwvoorschriften?
Het perceel waarop de eengezinswoning werd opgetrokken, was voor
een rijwoning voorzien. De lengte, breedte en hoogte van het gebouw, de
hoogte van de overgang van gevel naar dak en de precieze locatie op het
perceel waren van tevoren door het bestemmingsplan bepaald. Uit deze
premissen vloeide voort dat het dakvolume enigszins dominant werkte.
De opdrachtgevers stonden open voor onze voorstellen; voor hen was
het alleen erg belangrijk dat het gebouw geen inblik van buitenaf bood in
hun privéruimten.
Het bestemmingsplan had ons bovendien de vorm van een traditioneel woonhuis opgelegd, een vorm die in dit historisch gegroeid woongebied gebruikelijk was. Het perceel ligt ook net in de overgangszone tussen
de historische bebouwing en het nieuwbouwgebied. Door de bekleding
met vezelcementleien konden we het gebouw echter zeer goed in de context tussen oud en nieuw inpassen.
Kunt u ons het ontwerpidee beschrijven, dat aan de basis van het
gebouw ligt?
De bedoeling was om een eenvoudig bouwvolume te creëren, dat niet
in gevel en dak was onderverdeeld, maar een eenheid lijkt. De toegang tot
de woning werd ook op de lange zijde voorzien om het gebouw een zekere
autonomie te geven.
Welke rol speelden de vezelcementleien in twee kleuren waarmee gevel
en dak bekleed zijn?
Door gebruik te maken van hetzelfde materiaal, konden we voor een
samenhang tussen gevel en dakvlak zorgen en de naast elkaar geplaatste
vensters enigszins in het geheel doen opgaan. En door het gebruik van de
twee kleuren doet het gebouw ondanks zijn traditionele vormen toch erg
levendig aan.
42
Deviez-vous tenir compte de directives particulières lors du concept
de cette maison unifamiliale à Luxembourg, en particulier de la part du
maître d’ouvrage ou de l’urbanisme ?
La parcelle était prévue pour une maison en fin de rang. Profondeur, largeur et hauteur de construction étaient prescrites par les règles
d’urbanisme, ainsi que la hauteur de chéneau et l’implantation exacte de
la maison sur la parcelle. Malheureusement, toutes ces directives risquaient de donner à la toiture une part trop dominante dans le concept
général.
Les maîtres d’ouvrage se déclarèrent ouverts à nos suggestions. Pour
eux, il importait surtout de limiter les regards indiscrets de l’extérieur,
préjudiciables à leur vie privée.
Les règles d’urbanisme nous imposaient les formes générales d’une
habitation classique, comme de rigueur dans cette zone résidentielle
d’origine ancienne. La parcelle se situe d’ailleurs à la limite entre le centre
historique et les nouveaux quartiers. Le revêtement d’ardoises en fibresciment nous a permis de concilier l’ancien et le neuf.
Pourriez-vous nous écrire le concept qui fut à la base du projet ?
Nous voulions un volume architectural simple et net, sans distinction
marquée entre façades et toiture, bref un concept qui donne une impression d’unité. L’entrée se trouve sur le côté, ce qui affirme le caractère
dégagé et indépendant de la construction.
Quel rôle jouent les ardoises en fibres-ciment de deux couleurs, employées aussi bien en toiture que sur les façades ?
En employant partout le même matériau, nous sommes parvenus
à unifier visuellement la toiture et les façades et à réduire quelque peu
l’impact des grandes travées de fenêtres. Le jeu des couleurs ajoute aussi
une dimension gaie et ludique au concept traditionnel de la construction.
Wat naast de ongewone vorm en de buitenschil van het gebouw opvalt,
is de grote zorgvuldigheid waarmee bepaalde details werden uitgevoerd
– zoals de garagepoort, die met dezelfde vezelcementleien in twee kleuren als de gevel bekleed werd en daardoor in gesloten toestand amper
te zien is; of de vensterkozijnen. Hoe belangrijk waren voor u dergelijke
details bij de planning en uitvoering?
Het gebouw moest als compact geheel op zich staan en er mochten
geen individuele elementen benadrukt worden. Een zichtbare garagepoort voor de dubbele garage zou de gevel te sterk gedomineerd hebben.
De vensterelementen moesten dan weer als harmonieuze banden werken, die geen verschil toonden tussen het technisch noodzakelijke element van de vensterbank en de kozijnen.
Welk belang hecht u aan bouwmaterialen in uw ontwerpen? Spelen
duurzaamheid en milieuvriendelijkheid een grote rol bij de materiaalkeuze?
We proberen altijd rekening te houden met energie- en milieuaspecten. Onze stijl van architectuur wordt gekenmerkt door het feit dat we
openstaan voor materialen en dat we proberen om aspecten die elkaar op
het eerste gezicht lijken tegen te spreken, zodanig met elkaar te verbinden dat het project toch een eenheid vormt.
Ce que l’on remarque aussi, mis à part la forme et l’enveloppe extérieure
du bâtiment, c’est le soin accordé à certains détails de construction
tels que la porte de garage – recouverte des mêmes ardoises en fibresciment que la façade et à peine visible lorsqu’elle est fermée – ainsi que
les intrados de fenêtre. Quelle importance ces détails ont-ils eu pour
vous lors de la réalisation ?
Il était prévu d’origine que le bâtiment puisse s’affirmer comme une
entité compacte, sans pour autant favoriser tel ou tel élément de structure. Une porte visible pour le double garage aurait certainement déparé
la façade de rue. Et nous voulions d’autre part que les encadrements de
fenêtre soient d’un aspect harmonieux sans que l’on ne remarque de
transition entre les composants indispensables du point de vue technique, tels qu’intrados et appuis.
Quelle est l’importance des matériaux de construction dans vos projets ? Laissez-vous vous guider dans ce choix par des aspects comme la
durabilité et l’écologie ?
Mon désir est toujours de pouvoir prendre en considération les aspects
énergétiques et écologiques du métier. Notre style d’architecture, qui est
ouvert à tous les types de matériaux, se caractérise par le fait qu’il réussit à concilier des aspects contradictoires à première vue pour les réunir
ensuite dans un concept unitaire.
43
Hoelang bestaat het bureau Christian Bauer Associés al en is er een ontwerpfilosofie die aan de basis ligt van het werk dat uw bureau doet?
Het architectenbureau Christian Bauer Associé bestaat al sinds 1975
en het is onze ontwerpfilosofie om contextueel te bouwen in plaats van
gebouwen te plannen die contrasteren met hun omgeving. Onze ontwerpen zijn verder ook innovatief zonder traditionele aspecten te loochenen.
We zijn ervan overtuigd dat onze manier van werken niet alleen tot een
meerwaarde voor de gebruiker leidt, maar ook een meerwaarde betekent
voor de omgeving waarin de constructie in kwestie wordt ingepast. Of
het nu om een privé- of openbaar gebouw gaat, het is immers ook in alle
openbaarheid voor iedereen zichtbaar.
Quand le bureau Christian Bauer Associés a-t-il été fondé et se caractérise-t-il par une philosophie de travail particulière ?
Le bureau d’architectes Christian Bauer Associés existe depuis 1975
déjà. Notre philosophie consiste à bâtir de façon contextuelle, plutôt
que de concevoir des bâtiments qui se démarquent trop de leur environnement. Nos concepts témoignent toujours d’un esprit d’innovation,
sans pour autant renier la tradition. Nous avons la conviction que cette
méthode de travail représente une plus-value non seulement pour les
utilisateurs finaux de notre architecture, mais aussi pour son environnement immédiat. Qu’un bâtiment soit privé ou public, il restera toujours
visible de l’extérieur, pour tous.
Hoe ontstaan uw ontwerpideeën en hoe verloopt het proces van het
eerste idee tot het uiteindelijke ontwerp?
Alles begint met de fase van de locatieanalyse die voor ons erg
belangrijk is. De ontwerpfase vatten we dan vervolgens bijzonder rationeel aan zonder het kostenplaatje voor de opdrachtgever uit het oog te
verliezen. Het is ons emotioneel verlangen om de toekomstige gebruikers
een optimale leefruimte te bieden.
Comment vos idées prennent-elles forme et comment se déroule le
trajet qui mène de l’idée de base à la réalisation finale ?
Ce trajet commence toujours par une analyse des lieux, qui compte
beaucoup pour nous. La phase conceptuelle se déroule ensuite de façon
très rigoureuse, sans perde jamais de vue les aspects économiques du
projet qui, eux, restent d’une grande importance pour le maître d’ouvrage.
Tout projet a aussi sa dimension émotionnelle : notre désir profond est, en
effet, de pouvoir procurer au client un espace vital qui correspond à ses
attentes personnelles.
Hoe krijgt uw bureau opdrachten binnen? Neemt u deel aan architectuurwedstrijden of ontvangt u in de eerste plaats rechtstreekse
opdrachten?
Wij nemen erg veel deel aan architectuurwedstrijden en andere
selectieprocedures. Qua directe opdrachten krijgen we vooral opdrachten
voor de bouw van eengezinswoningen binnen.
Zijn de zwaartepunten bij bouwopdrachten of de inhoud van uw werk de
voorbije jaren veranderd?
Ook in Luxemburg is er die permanente verdere ontwikkeling van de
energienorm. Verder realiseert ons bureau al jaren de meest uiteenlopende projecten.
Welke wensen hebt u voor de toekomst – op architecturaal vlak?
Een van onze wensen is dat, gelet op alle energieaspecten en andere
voorschriften waarmee rekening gehouden moet worden, de kwaliteit van
de architectuur naar de toekomst toe niet verloren gaat.
44
Comment votre bureau s’attire-t-il des projets ? Participez-vous à des
concours d’architecture ou les obtenez-vous de première main ?
Nous participons très régulièrement à des concours d’architecture
ou autres appels d’offre. Nos projets de ‘première main’ concernent principalement des maisons unifamiliales.
Remarquez-vous, les dernières années, des changements marqués
dans les règles d’urbanisme ou dans les exigences éco-énergétiques ?
Au Luxembourg aussi, les normes éco-énergétiques sont en constante évolution. Depuis de nombreuses années déjà, notre bureau ne
cesse d’adapter ses projets à un vaste éventail de règles d’urbanisme.
Dans quel sens aimeriez-vous voir l’architecture évoluer à l’avenir ?
J’aimerais avant tout que les nombreuses règles techniques, urbanistiques et autres ne puissent mener à une perte de qualité intrinsèque de
l’architecture.
45
UITBREIDING VAN HET FUNERARIUM VAN STABROEK
EXTENSION DU FUNERARIUM DE STABROEK
LOCATIE ADRESSE
Stabroek, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Mertens-Architecten, Stabroek, B
PROJECTGROOTTE
324 m2
SUPERFICIE
324 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Betonnen sokkel
STRUCTURE PORTEUSE
Socle en béton
LEIEN
Alterna 60 x 32
dubbele dekking
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
46
De bestaande rouwkamer van de begraafplaats Vossenveld in Stabroek werd ge-
Le funérarium du cimetière ‘Vossenveld’ de Stabroek a été rénové et complété par
renoveerd en uitgebreid met een aula voor afscheidsceremonies die plaats biedt
l’adjonction d’un nouvel auditoire pour cérémonies d’adieu pouvant accueillir 120
aan 120 personen. De nieuwbouwconstructie werd als autonoom volume naast het
personnes. La construction neuve, implantée à côté de l’ancien funérarium, forme
bestaande gebouw opgetrokken, zodat er niet in het bestaande gebouw ingegrepen
une entité indépendante et n’a donc pas nécessité de transformations au bâtiment
hoefde te worden. De aula, een eenvoudige, omsloten ruimte, geeft achteraan uit op
existant. L’auditoire, un espace à l’agencement très simple, s’ouvre d’un côté sur un
een wand uit architecturaal beton, die voor een scheiding met het daarachter ge-
mur de béton architectural qui délimite le cimetière proprement dit, situé derrière.
legen kerkhof zorgt. De gevels van de uitbreiding werden – net zoals het bestaande
Les façades de l’extension – ainsi que celles du bâtiment existant – sont bardées
volume – met donkere vezelcementleien bekleed. Met zijn eenvoud, helderheid en
d’ardoises gris foncé en fibres-ciment. Avec ses lignes sobres, sa tonalité foncée et
transparantie straalt het donkere volume van de aula rust en sereniteit uit.
sa transparence, le nouvel auditoire funéraire respire une atmosphère de quiétude
et de sérénité.
47
EENGEZINSWONING IN SEILLES
MAISON UNIFAMILIALE À SEILLES
LOCATIE ADRESSE
Seilles, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Grégory Milquet, Architecture et Nature,
Temploux (Namen/Namur), B
DRAAGSTRUCTUUR
Houten skelet
STRUCTURE PORTEUSE
Ossature en bois
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
Gevel, klauwstuk | verticale doorsnede
Façade, acrotère | coupe verticale
48
1 : 10
Het perceel waarop deze lage-energiewoning voor vier personen werd opgetrokken,
Cette maison basse énergie pour quatre personnes a été construite sur une haut-
bevindt zich op een hoogvlakte, op een naar het zuiden gerichte flank. Omdat het wel
eur, la parcelle étant en pente et orientée au midi. Comme elle bénéficie, pour ainsi
lijkt alsof het op een klein eiland gelegen is, kwam het erop aan het mooie uitzicht
dire, d’une situation isolée en îlot, il fallait à la fois sauvegarder la vue imprenable
over het dal te bewaren en het huis tegen nieuwsgierige blikken vanuit nabij gelegen
sur la vallée et protéger les habitants des regards indiscrets des voisins. Les pièces
constructies te beschermen. De overdag gebruikte vertrekken werden daarom naar
occupées de jour sont toutes orientées au midi pour profiter au maximum de la
het zuiden toe opengewerkt, kwestie van de invallende zon te benutten en van het
vue et de l’insolation. Les chambres à coucher, par contre, se trouvent au niveau
uitzicht te profiteren. De daaronder gelegen nachtelijke vertrekken werden ingewerkt
inférieur dans un sous-sol orienté à l’ouest, et donc protégé des regards. Cette dis-
in een inzinking en zijn naar het westen georiënteerd, waardoor ze van enige inkijk
position particulière a mené à la création de deux terrasses distinctes, une pour les
gevrijwaard blijven. Dit samenspel van twee volumes leidde verder ook tot twee ver-
beaux jours et une autre protégeant de la pluie. La couleur gris foncé des bardages
schillende terrassen, waarvan het ene bedoeld is om gebruikt te worden op zonnige
d’ardoises en fibres-ciment crée un contraste ‘doux’ avec les parements en bois.
dagen, terwijl het andere de nodige beschutting biedt bij regenweer. De donkergrijze
kleur van de vezelcementleien tegen de gevels zorgt ten slotte voor een ‘zacht’ contrast met de houten bekleding.
49
EENGEZINSWONING IN HARCHIES
MAISON UNIFAMILIALE À HARCHIES
LOCATIE ADRESSE
Harchies, B
ARCHITECT ARCHITECTE
AUDE Architectes sprl, Doornik Tournai, B
PROJECTGROOTTE
Gelijkvloerse verdieping 129 m²,
garage 47 m², eerste verdieping 66 m²
SUPERFICIE
Rez-de-chaussée 129 m2 , garage 47 m2 ,
1er étage 66 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Nieuwe muren in terracotta blokken,
bestaande muren in breuksteen van
zandsteen en baksteen
STRUCTURE PORTEUSE
Nouveaux murs en blocs de terre cuite,
murs existants en moellons de grès et
briques
LEIEN
Alterna 60 x 32
Halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
50
Bij dit project werd er vertrokken vanuit een onbeduidende, kleine constructie die
Le point de départ de ce projet était une construction ancienne sans aucun intérêt,
noch van architectonisch, noch van historisch belang was. Het doel was om voor
ni architectural ni historique. Objectif final: optimiser son rendement énergétique
een energetische optimalisering van het gebouw en een uitbreiding met een woon-
et ajouter une pièce d’habitation. La façade d’origine, constituée de matériaux
ruimte te zorgen. De oorspronkelijke, uit diverse materialen bestaande gevels wer-
disparates, a été isolée et revêtue d’ardoises en fibres-ciment de couleur foncée.
den geïsoleerd en met donkere vezelcementleien bekleed. Deze uniforme buiten-
Ce bardage uniforme confère à l’ensemble son aspect monolithique, résolument
schil geeft het huis een moderne, monolithische aanblik. Het asymmetrische profiel
moderne. Le profil asymétrique de l’ancien bâtiment a été conservé, voire même
van de constructie bleef verder behouden en wordt door de verlenging van het dak
accentué par une prolongation du toit à l’arrière. Cette même projection de toiture
langs de achterkant nog sterker benadrukt. Daardoor kon er ook extra ruimte wor-
a permis d’aménager de l’espace habitable supplémentaire. Deux structures en
den gecreëerd. Twee houten elementen contrasteren ten slotte met de donkere
bois forment un contraste intéressant avec l’enveloppe constructive à dominante
buitenschil: de garage en het element met de ingang en de grote vensteropening
foncée: d’une part le garage et, d’autre part, l’élément architectural comprenant la
voor het appartement op de bovenverdieping met vouwbare houten vensterluiken.
porte d’entrée et les grandes fenêtres de l’appartement en étage avec leurs volets
repliables, en bois également.
51
EENGEZINSWONING IN ROCHEFORT
MAISON UNIFAMILIALE À ROCHEFORT
LOCATIE ADRESSE
Rochefort, B
ARCHITECT ARCHITECTE
Maurice Schoofs, burg. ing. architect,
Ing. civil, architecte, Rochefort, B
PROJECTGROOTTE
156,40 m2
SUPERFICIE
156,40 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Funderingen in bekistingsblokken, muren
van de gelijkvloerse en de bovenverdieping
in massief hout, MHM van 16 cm
STRUCTURE PORTEUSE
Fondations en blocs coffrants, parois rezde-chaussée et étage en bois massif,
MHM de 16 cm
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
52
Dit woonhuis werd op een erg smal en sterk hellend perceel met een onstabiele
La maison a été bâtie sur une parcelle en pente très étroite, en terrain instable
bodem (door de aanwezigheid van holtes, aangezien we ons hier in karstgebied
(région karstique à grottes) et à proximité immédiate du centre historique de Ro-
bevinden) in de buurt van de oude stad Rochefort opgetrokken. Het door de op-
chefort. Le programme de construction, très étendu, imposé par le maître d’œuvre
drachtgever gewenste programma was groots opgevat en omvatte zo goed als het
accapare la quasi-totalité de la superficie disponible, ce qui explique la forme par-
volledige beschikbare bouwoppervlak. Dat verklaart ook de bijzondere vorm van
ticulière du rez-de-chaussée et l’absence totale d’ouvertures dans le mur mitoyen
de gelijkvloerse verdieping en de noodzaak van de blinde gevels aan de linkerzijde.
de gauche. En outre, les règles d’urbanisme à respecter étaient très restrictives. Les
Bovendien waren er strenge stedenbouwkundige voorschriften, waar rekening mee
façades et la toiture ont été pourvues d’une couche isolante extérieure et, après,
gehouden moest worden. Gevels en dak werden langs buiten geïsoleerd en met
d’un revêtement d’ardoises en fibres-ciment foncées ce qui confère à la construc-
donkere vezelcementleien bekleed. Deze verlenen het gebouw een moderne aanblik
tion son aspect contemporain et sa parfaite étanchéité aux intempéries. Ce n’est
en zorgen voor een hoge dichtheid. Alleen achteraan werd de homogene gevelbe-
qu’à l’arrière de la maison que le bardage homogène cède la place à un revêtement
kleding boven het terras met cederhout onderbroken.
en bois de cèdre.
53
WONING HALFOPEN BEBOUWING IN TEMSE
MAISON MITOYENNE À TEMSE
LOCATIE ADRESSE
Hollebeek, Temse, B
ARCHITECT ARCHITECTE
Bas Wauman architectenbureau bvba,
Tielrode, B
Bas Wauman architect | Nele Vercauteren
interieurarchitecte
PROJECTGROOTTE
222 m2 vloeroppervlakte
SUPERFICIE
222 m2 de superficie au sol
DRAAGSTRUCTUUR
Massiefbouw: dragende muren in snelbouw steen, betonplaten
Aan buitenzijde bekleed met leien, hout en
pleisterwerk
STRUCTURE PORTEUSE
Construction massive : murs porteurs en
parpaings, plaques de béton
Revêtements extérieurs en ardoises, bois
et stuc
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Avondroze
COULEUR
Rose nuit
Dak, dakgoot, gevel | verticale doorsnede
Toit, chêneau, façade | coupe verticale
54
1 : 10
Bij het optrekken van deze nieuwe tweewoonst was het zaak om zowel de klassieke
Lors de la construction de cette maison jumelée, il a fallu concilier les règles ur-
stedenbouwkundige voorschriften in aanmerking te nemen, als tegemoet te ko-
banistiques traditionnelles avec la nécessité d’aménager, sous le même toit, une
men aan de indelingseisen van een eengezinswoning met fysiotherapiepraktijk.
maison unifamiliale et un cabinet de kinésithérapie. Pour pouvoir, malgré toutes
Om desondanks toch een autonome constructievorm te kunnen realiseren, wer-
ces restrictions, donner un cachet original au concept, le bâtiment principal et
den hoofd- en bijgebouwen visueel van elkaar gescheiden. De zijdelingse gevel-
l’annexe ont été visuellement séparés l’un de l’autre. La façade à pignon latérale a
muur werd daarbij opengebroken en van extra, naar het zuiden gerichte vensters
été rompue et pourvue de fenêtres supplémentaires orientées au midi. Elles inon-
voorzien. Deze zorgen voor veel licht binnenin én een fraaie ruimtelijke indruk in het
dent l’intérieur de lumière et accentuent aussi l’originalité de la construction par
woongedeelte. Gevels en dak werden verder met donkere vezelcementleien bekleed,
rapport aux maisons avoisinantes. Façades et toitures sont couvertes d’ardoises
die met hun gladde oppervlak als een huid aandoen en in combinatie met de weinige
foncées en fibres-ciment. Avec leurs surfaces parfaitement lisses, elles forment
bijkomende materialen het concept van het gebouw onderstrepen.
comme une peau autour de la maison. En combinaison avec l’assortiment réduit
d’autres matériaux de construction, ces mêmes ardoises soulignent la sobriété inhérente du concept architectural.
55
WOON- EN HANDELSPAND IN TESSENDERLO
COMPLEXE À USAGE MIXTE RÉSIDENTIEL ET COMMERCIAL
À TESSENDERLO
LOCATIE ADRESSE
Tessenderlo, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Architectenburo Bart Coenen bvba,
Antwerpen, B
DRAAGSTRUCTUUR
Massiefbouw met beton en metselwerk
in baksteen
STRUCTURE PORTEUSE
Construction massive en béton et
maçonnerie en brique
LEIEN
Alterna 60 x 32
dubbele dekking
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
56
Boven de supermarkt bevinden zich twee bijkomende verdiepingen met acht appar-
Le supermarché en rez-de-chaussée porte encore deux étages qui abritent huit ap-
tementen en vier dakappartementen die elk over ruime terrassen beschikken. Het
partements et quatre penthouses, tous pourvus de généreuses terrasses. L’étage
aldus op de bovenverdiepingen gerealiseerde en drie meter achteruit geplaatste
supérieur bâti en retrait de quelque trois mètres allège optiquement le volume gé-
bouwvolume wordt hierdoor optisch verkleind. Ontsloten worden de woningen langs
néral de la construction. Les habitations sont accessibles par le côté opposé à la
de van de straatzijde afgewende kant via langs buiten geplaatste trappen of een lift.
rue, via des escaliers extérieurs et un ascenseur. Les deux volumes architecturaux
Samengevoegd in twee groepen van zes ontstond verder tussen de woningen een
comptant chacun six habitations sont séparés par espace libre, aménagé en toit
vrije ruimte die als groendak werd aangelegd. De met de donkere vezelcementleien
vert. Les toitures et murs d’étage latéraux, tous couverts d’ardoises foncées en
bedekte daken en nokgevels van de bovenverdieping vormen ten slotte een sterk
fibres-ciment forment un contraste marqué avec le stuc clair qui orne les murs du
contrast met de wit bepleisterde buitenmuur van de supermarkt. Met hun punt-
supermarché. Avec leur alignement sur des pignons en retrait, les toits ajoutent une
gevelrijontwerp doen de daken speels en elegant aan en wekken ze de indruk dat het
dimension de légèreté à l’ensemble et font penser à une rangée de maisons uni-
om individuele woningen gaat, waardoor het complex goed in de eigen omgeving
familiales. Raison de plus qui justifie l’intégration réussie de ce complexe à usage
past.
mixte dans le voisinage.
57
APPARTEMENTSGEBOUW MET HANDELSZAKEN IN ZEDELGEM
IMMEUBLE À APPARTEMENTS ET COMMERCES À ZEDELGEM
LOCATIE ADRESSE
Zedelgem, B
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Toon Breyne bvba, ingenieurs-architecten,
Ieper, B ; Ruben Delahaye
PROJECTGROOTTE
ca. 1180 m2 woonoppervlakte
ca. 260 m2 oppervlakte handelszaken
SUPERFICIE
env. 1180 m² de surface habitable
env. 260 m² de surface commerciale
DRAAGSTRUCTUUR
Massiefbouw met snelbouwsteen,
breedvloer platen en welfsels en een dakconstructie uit hout
STRUCTURE PORTEUSE
Construction massive à base de parpaings,
prédalles et hourdis ; charpentes de toiture
en bois
LEIEN
Dak: Boronda 60 x 32
maaskantdekking met afgeschuinde zijde
bovenaan
Gevel: Boronda 40 x 27
halfsteensverband
ARDOISES
Toiture : Boronda 60 x 32
pose à recouvrement double, face biseautée vers le haut
Façade : Boronda 40 x 27
pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
58
Gevel, venster | horizontale snede
Façade, fenêtre | coupe horizontale
1 : 10
Dit gebouw werd in het centrum van Zedelgem opgetrokken, op de plek waar zich
L’immeuble, érigé en plein centre de Zedelgem sur l’emplacement d’un ancien
vroeger een supermarkt bevond, en omvat 14 appartementen en 2 handelsruimten.
supermarché, abrite 14 appartements et 2 commerces. Une large bande de crépi
De witte afwerkingspleister van de gevels werd in een haast kronkelende beweging
blanc, qui serpente sur les deux façades de rue, en dynamise l’apparence. Ce mou-
rond het gebouw doorgetrokken. Een beweging die benadrukt wordt door de don-
vement est encore accentué par le contraste avec les ardoises en fibres-ciment
kere vezelcementleien waarmee de daken en enkele geveldelen bekleed werden. Om
gris foncé qui recouvrent d’autres parties des façades ainsi que toute la toiture.
hetzelfde optische effect te verkrijgen bij de loodrechte en schuine vlakken, werden
Afin d’obtenir le même effet visuel pour les surfaces perpendiculaires autant
er leien in twee verschillende formaten en patronen gebruikt. Het hierdoor ontstane
qu’inclinées, l’architecte a opté pour des ardoises de poses et de formats différents.
monolithische karakter wordt verder nog versterkt door de aluminium vensters in
L’aspect monolithique ainsi généré se voit renforcé par les châssis de fenêtre en
dezelfde donkere kleur. Zorgvuldig geplande aansluitingselementen en details dra-
aluminium, de couleur foncée également. Les raccords et détails architecturaux
gen ten slotte bij tot de sobere, elegante uitstraling van het gebouw.
réalisés avec le plus grand soin ajoutent au caractère sobre mais raffiné du projet.
59
PASSIEFWONING IN MERELBEKE
HABITATION PASSIVE À MERELBEKE
LOCATIE ADRESSE
Gent, Merelbeke, B
ARCHITECT ARCHITECTE
bvba arch_ID architectenvennootschap
Ignace Dustoulin – Dominique Van Cauwenberghe, Deinze, B
PROJECTGROOTTE
Gelijkvloerse verdieping 72 m²,
eerste verdieping 72 m²,
dakverdieping 57 m²
SUPERFICIE
Rez-de-chaussée 72 m², étage 72 m²,
étage sous toit 57 m²
DRAAGSTRUCTUUR
Houtskeletbouw
STRUCTURE PORTEUSE
Construction à ossature en bois
LEIEN
Boronda 45 x 32
dubbele dekking
ARDOISES
Boronda 45 x 32
en pose à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
60
Het perceel is klein, maar diep en is gelegen in een licht aflopende straat aan de
La parcelle, étroite mais d’autant plus profonde, est située sur un terrain légère-
rand van Gent. De indeling van de woning voldoet aan de eisen van een eengezins-
ment en pente dans la grande banlieue gantoise. L’agencement intérieur corre-
woning voor een gezin met twee kinderen: keuken, eethoek, zithoek, polyvalent
spond à la typologie traditionnelle d’une habitation unifamiliale pour un couple à
vertrek, slaapkamer voor de ouders, twee kinderkamers, badkamer, een kleine op-
deux enfants : cuisine, coin-repas, coin-salon, séjour multifonctionnel, chambre à
bergruimte en een technische ruimte. Ongewoon is daarentegen de uiterlijke ver-
coucher principale, deux chambres pour enfants, salle de bains, petit débarras et
schijningsvorm van het huis. De uniforme buitenschil uit donkere vezelcementleien
espace technique. L’extérieur, par contre, sort des sentiers battus. L’effet sculptural
verleent de constructie namelijk een sculpturaal effect en zet de smalle, compacte
du revêtement uniforme d’ardoises sombres en fibres-ciment accentue les formes
gebouwvorm nog extra in de verf. Verder zijn er geen overstekende dakelementen
compactes et élancées de la construction. Il n’y a pas de saillies de toiture et les
en de vier rechte buitenmuren vertonen geen enkele inham of uitsprong. De vens-
quatre façades, dépourvues de projections ou de renfoncements, forment un par-
ters zijn ten slotte voorzien van driedubbel glas en houten kaders die langs buiten
allélépipède parfaitement régulier. Les fenêtres à triple vitrage ont des châssis en
bekleed werden met zwart aluminium.
bois revêtu d’aluminium à l’extérieur.
61
KLEUTERSCHOOL IN MAINZ
JARDIN D’ENFANTS À MAINZ
LOCATIE ADRESSE
Mainz-Gonsenheim, D
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Dipl.-Ing. Marcus Hille, Hille Architekten +
Stadtplaner, Ingelheim, D
Medewerkers Collaborateurs
Tobias von Pastau, Thorsten Braun
LEIEN
Eternit dak- en gevelplaten 60 x 30
dubbele dekking (dak)
Quaderdekking (gevel)
ARDOISES
Ardoises de façade et de toiture Eternit
60 x 30
en pose à recouvrement double (toit)
ou en pose horizontale à recouvrement
double (façades)
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
Dak, dakgoot, gevel | verticale doorsnede
Toit, chêneau, façade | coupe verticale
62
1 : 10
De kleuterschool bestaat uit drie aparte, twee verdiepingen tellende bouwlichamen
Le jardin d’enfants se compose de trois entités architecturales indépendantes à
die normconform geïntegreerd werden in de omgeving en het parochiecentrum
double étage qui s’intègrent parfaitement dans leur contexte et en particulier dans
waartoe de kleuterschool behoort. Tegelijkertijd zorgen de drie achter elkaar lig-
le centre paroissial dont ils font partie. D’autre part, les toitures en pupitre postées
gende schuine daken en de donkere, met vezelcementleien beklede gevel voor een
l’une à la suite de l’autre, ainsi que les bardages d’ardoises foncées en fibres-ci-
moderne aanblik en een duidelijke afscheiding van het aanpalende gemeente-
ment sur les façades donnent à l’ensemble un caractère résolument moderne qui le
centrum. Binnenin baden de groepslokalen van de kleuterschool ten slotte in het
distingue du centre communautaire voisin. Les généreuses baies vitrées donnant
daglicht dankzij de grote beglazing die uitgeeft op de tuin en een naar het zuiden
sur le jardin et les bandes de lanterneau orientées au midi inondent l’intérieur de
gerichte strook bovenvensters.
lumière.
63
ZORGCENTRUM IN ‘S-HEER ARENDSKERKE
CENTRE RÉSIDENTIEL DE SOINS À ‘S-HEER ARENDSKERKE
LOCATIE ADRESSE
BK ‘s-Heer Arendskerke, NL
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Oomen Architecten, Breda, NL
Ernst Joosten
PROJECTGROOTTE
7063 m2 bruto vloeroppervlakte
SUPERFICIE
7063 m² de superficie au sol brute
DRAAGSTRUCTUUR
Houtskeletbouw / stapelbouw
STRUCTURE PORTEUSE
Ossature en bois/construction à éléments
modulaires
LEIEN
Alterna 60 x 32
halfsteensverband
ARDOISES
Alterna 60 x 32
en pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Keramisch rood
COULEUR
Rouge terre cuite
Gevel, dakgoot, dak | verticale doorsnede
Façade, chêneau, toit | coupe verticale
64
1 : 10
Op de locatie van het huidige zorgcentrum Poelwijck wordt in twee fasen een nieuw
Sur le site de l’ancien complexe ‘Poelwijck’, deux phases de construction ont permis
woon- en zorgcentrum opgetrokken. Daarbij werd eerst een ruim opgezet complex
de réaliser un tout nouveau centre de soins résidentiels. La première phase a vu la
van woningen met een aanbod aan verzorgings- en wellnessdiensten gerealiseerd.
mise en place d’un imposant complexe d’habitations et d’infrastructures de soin et
De verschillend vormgegeven gebouwen van deze fase werden tot een eenheid ver-
de bien-être. Les bâtiments, bien que de formes et de dimensions variées, consti-
bonden door het gebruik van keramisch rode vezelcementleien voor gevels en dak.
tuent un ensemble cohérent grâce au revêtement uniforme d’ardoises en fibres-ci-
Het complex zelf bestaat uit 16 appartementen, 4 groepswoningen en 21 service-
ment de couleur rouge terre cuite sur les façades et toitures. On compte pas moins
flats voor senioren, die zowel te koop als te huur worden aangeboden. Verder zijn er
de 16 appartements traditionnels, 4 habitations communes et 21 appartements
verschillende gemeenschappelijke lokalen, vertrekken voor het verstrekken van de
spéciaux pour personnes âgées nécessitant des soins, le tout étant proposé aussi
diverse vormen van verzorging, een kinderdagverblijf en praktijkruimten voorzien.
bien en propriété qu’en location. Il y a en outre plusieurs espaces à usage commun,
Na voltooiing van de eerste bouwfase werd vervolgens het oude zorgcentrum af-
des bureaux pour le personnel soignant, une crèche de jour pour enfants et des
gebroken om plaats te maken voor de tweede fase bestaande uit 31 gelijkvloerse
cabinets médicaux. Une fois la première phase clôturée, l’ancien centre a été dé-
woningen in een waaier aan types.
moli pour faire place à un ensemble de 31 habitations de types très variés et toutes
bâties de plein pied.
65
SENIORENWONINGEN IN DUBLIN
RÉSIDENCES POUR LE TROISIÈME ÂGE À DUBLIN
LOCATIE ADRESSE
McKee Park, Dublin, Ierland Irlande
ARCHITECTEN ARCHITECTES
City Architects Division of Dublin City
Council
Ali Grehan, Kieran Gallagher, Matthew
Carroll, Jeremy Wales, Peter Martin
PROJECTGROOTTE
2200 m² bruto vloeroppervlakte
32 eenpersoonskamers van 48 m²,
4 eenpersoonskamers van 50 à 60 m²,
2 tweekamerwoningen van 68 m²
plus een gemeenschappelijke ruimte
SUPERFICIE
2200 m² de superficie au sol brute
32 chambres individuelles de 48 m²,
4 chambres individuelles de 50-60 m²,
2 habitations de 68 m² avec 2 chambres à
coucher, plus un espace à usage commun
DRAAGSTRUCTUUR
Traditionele spouwmuur
STRUCTURE PORTEUSE
Murs traditionnels en voile mince
LEIEN
Thrutone slates 60 x 30
dubbele dekking
ARDOISES
Thrutone slates 60 x 30
en pose à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
66
Terwijl dit wooncomplex langs de straatkant erg stedelijk aandoet, straalt het langs
Côté rue, ces résidences spéciales pour le troisième âge affirment fièrement leur
de binnenplaats achteraan veeleer een intieme sfeer uit. Alle appartementen wer-
caractère urbain. A l’arrière pourtant, la cour-jardin intérieure respire une at-
den als modulaire eenheden met een T-vormige plattegrond en een driezijdig uit-
mosphère d’intimité. Tous les logements, de conception modulaire, ont une pro-
zicht opgevat. Ze worden vanuit de binnenplaats ook rechtstreeks ontsloten, zonder
jection au sol en forme de T similaire qui dégage la vue de trois côtés. Ils sont ac-
gangen of trappenhuizen. Het strakke ritme van de terugkerende lessenaarsdaken
cessibles de plein pied à partir de la cour-jardin intérieure. Le rythme rigoureux créé
die met vezelcementleien bedekt zijn, is een verwijzing naar de dakvormen van
par la succession de toits en appentis, tous couverts d’ardoises en fibres-ciment,
de naburige McKee kazerne. Bij de keuze van materialen stond ten slotte een zo
fait référence aux toitures de la caserne McKee voisine. Le choix des matériaux a
gering mogelijk onderhoud op de voorgrond: zo werden de muren in baksteen en
été guidé par l’exigence d’un entretien aussi réduit que possible. Les murs sont en
zelfkleurende pleister uitgevoerd, zijn de stalen elementen gegalvaniseerd en niet-
brique et crépi coloré dans la masse. Les éléments en acier galvanisés sont lais-
geschilderd en werden de vensters uit hout gemaakt en langs buiten met een alu-
sés sans peinture et les châssis de fenêtre en bois ont un revêtement extérieur en
miniumlaag bedekt.
aluminium.
67
VRAGEN AAN QUESTIONS À
JEREMY WALES
Senior Executive Architect, City Architects Division, Dublin City Council, Ierland
Senior Executive Architect, City Architects Division, Municipalité de Dublin, Irlande
Het ontwerp van het ‘McKee Court Senior Citizens Housing’-project
heeft verschillende prijzen gewonnen. Hoe belangrijk zijn deze prijzen
voor uw werk en voor de architectuur in het algemeen?
De prijzen betekenen erkenning van een onafhankelijke instantie voor
een bepaald ontwerp en zorgen voor publiciteit. Ze belichten ook goede
ontwerppraktijken in architecturaal en stedelijk ontwerp, constructiedetaillering, gebouwtypologie, enz., die een nuttig hulpmiddel kunnen vormen voor andere beoefenaars van het beroep. Verder onderstrepen ze de
intentie van het stadsbestuur om de stad en haar burgers te voorzien van
gebouwen van de hoogste kwaliteit.
Volgens welke principes werd het ‘McKee Court Senior Citizens
Housing’-project ontworpen?
Belangrijke overwegingen waren dat het ontwerp inclusief en
toegankelijk, stabiel, duurzaam en milieuvriendelijk moest zijn en dat er
geopteerd zou worden voor een constructie van hoge kwaliteit die weinig
onderhoud zou vergen.
Het creëren van een gevoel van plaats, gemeenschap en toebehoren gold verder eveneens als sleutelaspect bij het uittekenen van de
plannen, zowel voor de bewoners van het project als voor de omwonende
plaatselijke gemeenschap. Zo werden de bewoners ertoe aangemoedigd
om zich de ontwikkeling ervan toe te eigenen en zelf voor de openbare/
semi-openbare ruimtes te zorgen. Voor zover mogelijk, was het daarnaast tevens de bedoeling dat het ontwerp verwelkomend en genereus
zou overkomen en dat het een plek zou vormen, die de bewoners hun thuis
zouden kunnen noemen.
Gelet op de demografische evolutie, zal het bouwen voor senioren
almaar belangrijker worden. Over welke eigenschappen dienen dergelijke gebouwen te beschikken?
De ontwerpen moeten eenvoudig, intuïtief en voor alle gebruikers
gemakkelijk navigeerbaar zijn. De gebouwen moeten aanpasbaar zijn en
de nodige flexibiliteit bieden voor de variërende behoeften van de eind68
Le concept de votre complexe d’habitations pour le troisième âge
McKee Court a déjà remporté plusieurs prix d’architecture. Quelle est
l’importance de ces prix pour votre travail et pour le métier en général ?
Ces prix sont une reconnaissance de la valeur intrinsèque du projet par des jurys indépendants et ils nous valent une certaine publicité.
Ils mettent également en exergue l’importance des ‘bonnes pratiques’
conceptuelles en matière d’architecture, d’urbanisme, de typologie
constructive, etc., ce qui peut se révéler une source d’inspiration pour
d’autres professionnels aussi. Et, finalement, ils témoignent de la volonté
de l’Administration Municipale de gratifier la ville de Dublin et ses citoyens
d’une architecture de qualité.
Quels principes conceptuels sont à la base du complexe McKee Court ?
Les idées maîtresses du concept furent d’emblée : inclusion, accessibilité, sécurité, durabilité, valeur écologique, qualité des matériaux et finalement - entretien réduit.
Le fait aussi de pouvoir créer un sentiment d’espace, de communauté et d’implication personnelle a été un élément important dans
l’élaboration du concept, non seulement pour les habitants du complexe même mais aussi pour les riverains. Les habitants ont d’ailleurs été
encouragés à s’établir dans ce complexe d’habitation en tant que propriétaires et à prendre soin eux-mêmes des espaces publics et semi-publics.
Dans toute la mesure du possible, notre concept a voulu être accueillant
et généreux, donc un endroit où les habitants peuvent réellement se sentir chez eux.
Vu l’évolution démographique, les projets spécifiques pour personnes
du troisième âge prennent de plus en plus d’importance. Quelles sont,
d’après vous, les caractéristiques principales que ces constructions
devraient présenter ?
L’architecture doit rester simple, intuitive et permettre une circulation interne aisée à tous les occupants. Il importe aussi que les bâtiments
témoignent d’adaptabilité et de flexibilité vis-à-vis des besoins évolu-
Team McKee Court , from left to right: Matthew Carroll, Peter Martin, Ali Grehan, Alan Hester, Jeremy Wales, Kieran Gallagher
L’équipe du projet McKee Court. De gauche à droite : Matthew Carroll, Peter Martin, Ali Grehan, Alan Hester, Jeremy Wales, Kieran Gallagher
gebruikers. Bovendien moeten ze elementen omvatten, die bewoners
gemakkelijk kunnen individualiseren om ze op die manier hun eigen persoonlijke levensstijl en smaak te laten weerspiegelen. Het ontwerp van het
gebouw moet ten slotte inclusief en toegankelijk zijn om een gevoel van
veiligheid, toebehoren en gemeenschap uit te ademen tussen de bewoners van het project en de bewoners van de omliggende lokale gemeenschap.
Welke rol spelen bouwmaterialen in uw architecturale projecten?
In welk stadium beslist u over de te gebruiken materialen?
Materialen moeten stevig zijn en weinig onderhoud vragen. Verder
moeten ze ook flexibel en gemakkelijk aanpasbaar zijn met het oog op
eventuele toekomstige aanpassingen van de constructie. Voor de gevels
van het gebouw werd geopteerd voor rode baksteen en uniform kleurige
pleister, voor het dak werden vezelcementleien gebruikt. De vensters
tifs de l’utilisateur final et qu’ils incluent des éléments que les habitants
peuvent personnaliser à souhait, en fonction de leur style de vie et de
leurs goûts personnels. Le concept général, en étant à la fois convivial et
accessible, devrait créer une sensation de sécurité et de communauté,
unissant en communauté les résidents mêmes et les habitants des alentours.
Quelle est l’importance du choix des matériaux dans vos projets ?
A quel stade intervient-il ?
Les matériaux de construction doivent être robustes et ne nécessiter que très peu d’entretien. D’autre part, on attend d’eux qu’ils soient suffisamment flexibles et adaptables pour permettre d’éventuels
remaniements futurs du bâtiment. Ainsi, le choix s’est porté sur la brique
rouge et le crépi coloré dans la masse pour les façades et sur l’ardoise en
fibres-ciment pour les toits. Les châssis de fenêtre sont en bois revêtu
69
en gevelelementen zijn gemaakt van met aluminium bedekt hout. Voor
het metaalwerk werd gekozen voor ongeschilderd gegalvaniseerd staal.
Met de selectie van bouwmaterialen werd van bij de ontwerpfase van het
gebouw rekening gehouden. Verder komen ook enkele materialen terug,
die in de bestaande aanpalende gebouwen gebruikt werden.
Voor het ‘McKee Court Senior Citizens Housing’-project besliste u om
op de daken met vezelcementleien te werken. Welke voordelen bieden
dergelijke leien?
Vezelcementleien zijn stevig en duurzaam en gemakkelijk te plaatsen
en te onderhouden. Bovendien kunnen ze voor een erg gladde en moderne
afwerking van een gebouw zorgen, op voorwaarde dat de detaillering correct gebeurt. Verder gelden leien ook als een erg traditioneel bouwmateriaal in Ierland, vandaar dat het gebruik ervan in deze context ons erg
gepast leek.
Welke zijn de cruciale taken van een stadsbestuur op architecturaal
vlak?
Een stadsbestuur moet voor voorbeeldgebouwen en -ruimtes zorgen, die inclusief en toegankelijk zijn voor alle burgers, die genereus zijn
en die de lat op het vlak van gebouw-, architecturaal en stadsontwerp zo
hoog mogelijk leggen. Het uittekenen van de systemen en processen die
gebruikt worden om dergelijke gebouwen en ruimtes op te leveren en te
creëren, vormt eveneens een belangrijke overweging die diverse aspecten
kan omvatten, zoals een gebruikersgericht ontwerp, duurzaamheid, verwerving, projectbeheer, kostencontrole, enz.
70
d’aluminium et les ferronneries en acier galvanisé brut. Le choix de ces
matériaux s’est fait dès le début du projet. Ils font également référence à
certains matériaux de construction que l’on retrouve dans certains bâtiments voisins.
Dans le projet McKee Court, votre choix s’est porté sur l’ardoise en
fibres-ciment pour les revêtements de toiture. Quels en sont les avantages ?
L’ardoise en fibres-ciment est solide et durable, facile à poser et à
entretenir. Utilisée correctement, elle ajoute une touche finale à la fois
moderne et agréable à tout bâtiment. En outre, l’ardoise a toujours été un
matériau de construction traditionnel en Irlande, d’où notre choix dans le
contexte de ce projet.
Quelle est la mission d’une Administration Municipale en matière
d’architecture ?
Mettre à disposition du citoyen des bâtiments à la fois inclusifs et
accessibles, des constructions d’un caractère généreux qui répondent
aux normes architecturales et urbanistiques les plus sévères. Les idées
conceptuelles qui sont à la base de ces programmes de construction
jouent un rôle tout aussi important et doivent couvrir des aspects aussi
variés que le principe de conception centrée sur l’utilisateur, la durabilité,
les procédures d’achat, la gestion de projet, le contrôle des coûts, etc.
Wat onderscheidt het werk van een architect die voor een stadsbestuur
werkt van het werk dat in een zelfstandig architectenbureau wordt verricht?
Qua gebouwtypologie ontwerpen architecten die voor een stadsbestuur werken, gebouwen die een weerspiegeling vormen van de diensten
die het bestuur aanbiedt, zoals woningen, bibliotheken, brandweerkazernes, parkgebouwen, enz. De plaatselijke besturen in Ierland bieden echter
minder diensten aan dan hun evenknieën in andere landen. Vandaar dat
we geen gebouwen ontwerpen voor diensten zoals onderwijs, gezondheidszorg of politie. Dat doen anderen. Verder ontwerpen we evenmin
commerciële panden, zoals hotels, kantoren, winkelcentra, enz.
Gebouwen die ontworpen worden voor het stadsbestuur, blijven ook
vaak eigendom van het stadsbestuur en worden na voltooiing doorgaans
eveneens beheerd en onderhouden door datzelfde bestuur. Bijgevolg moet ervoor gezorgd worden dat de constructies stevig, energieefficiënt, aanpasbaar en gemakkelijk beheerbaar zijn met een minimum
aan onderhoudskosten. In een erg vroeg stadium van het ontwerpproces
moet er daarnaast tevens rekening worden gehouden met de toekomstige werking van het gebouw, aangezien u zich de rest van uw carrière
binnen het stadsbestuur met deze panden geconfronteerd kunt zien.
Om de panden inclusief en toegankelijk te maken voor zoveel mogelijk burgers, kan het ten slotte best zijn dat verder gegaan wordt dan het
minimum dat de bouwvoorschriften voorschrijven om beste praktijken te
promoten.
Wat is uw mening over de huidige architecturale situatie in Ierland?
Hoewel Ierland recent een erg moeilijke periode heeft doorgemaakt
omwille van de recessie, zijn er tekenen die erop wijzen dat we het ergste
intussen achter de rug hebben. Ondanks die baisse werden er tijdens deze
periode echter toch nog een aantal gebouwen van uitzonderlijke kwaliteit
ontworpen en opgetrokken. Verder hebben Ierse architecten ook in het
buitenland belangrijke gebouwen ontworpen, zoals de Bocconi Bibliotheek in Milaan, naar een ontwerp van Grafton Architects, en de London
School of Economics evenals de Photographer’s Gallery London, naar een
ontwerp van O’Donnel & Tuomey Architects, om maar enkele voorbeelden
te noemen.
Welke wensen hebt u voor de toekomst – op architecturaal vlak?
We hopen dat het ‘McKee Court Senior Citizens Housing’-project een
positieve stedelijk, sociale en culturele bijdrage aan de omgeving zal leveren en dat alle bewoners met de realisatie ervan gebaat zullen zijn.
En quoi votre travail pour le compte d’une Administration Municipale
diffère-t-il de celui d’un architecte indépendant ?
En ce qui concerne la typologie des bâtiments, il est clair qu’un
architecte comme moi – qui travaille pour le compte d’une Administration
Municipale – conçoit des bâtiments qui correspondent aux services que
cette même Administration est supposée fournir à ses citoyens : habitations sociales, bibliothèques, casernes de pompiers, pavillons de parc,
etc. En Irlande néanmoins, les autorités locales fournissent un éventail
de services publics plus restreint que dans d’autres pays. Ainsi, nous ne
sommes pas supposés fournir l’infrastructure pour l’enseignement, les
soins de santé ou la police – services qui tombent sous la responsabilité d’autres administrations. Et bien sûr nous ne nous occupons pas de
l’infrastructure purement commerciale : hôtels, immeubles de bureaux,
galeries marchandes, etc.
Les bâtiments construits sur ordre de l’Administration Communale
restent généralement sa propriété et sont gérés et entretenus par elle. Il
importe donc que ces constructions soient robustes, aisément adaptables, efficaces du point de vue énergétique et que leur entretien puisse se
faire à coût minimal. Par conséquent, les aspects fonctionnels – présents
et futurs – des bâtiments doivent être pris en considération tout au début
du projet, vu qu’ils resteront en service pendant toute la durée de ma carrière d’architecte auprès de l’Administration Municipale.
Et pour que tous nos bâtiments puissent être inclusifs et accessibles
pour un maximum de citoyens, il faut que certaines exigences constructives minimales soient non seulement respectées, mais parfois aussi
dépassées. Voilà ce que j’appelle la ‘bonne pratique’ en architecture.
Comment jugez-vous la situation actuelle de l’architecture en Irlande ?
Bien que l’Irlande ait fortement souffert de la crise actuelle, il y a des signes
encourageants de reprise. Malgré la récession, des bâtiments de qualité
exceptionnelle ont vu le jour les derniers temps et plusieurs architectes
irlandais ont pu réaliser des projets remarquables à l’étranger. Il suffit de
penser à la Bibliothèque Bocconi de Milan, par Grafton Architects, et aux
bâtiments de la London School of Economics et de la Photographer’s Gallery – à Londres également – de la main d’O’Donnell & Tuomey Architects,
pour ne citer que ces exemples.
Quels sont vos souhaits pour l’avenir, en matière d’architecture du
moins ?
J’espère que les habitations pour troisième âge du projet McKee
Court contribuent à la mise en valeur urbanistique, sociale et culturelle du
quartier et que tous les habitants puissent en profiter pleinement.
71
WONINGEN IN DUNDALK
HABITATIONS À DUNDALK
LOCATIE ADRESSE
Goirt Na Mara, Blackrock, Dundalk, Co.
Louth, IRL
ARCHITECTEN ARCHITECTES
McNamee Chartered Project Management
Surveyors Ltd., Dundalk, Co. Louth, IRL
DRAAGSTRUCTUUR
Buitenmuren in baksteen en pleisterwerk;
geprefabriceerde dakspanten
STRUCTURE PORTEUSE
Parois extérieures : brique et stuc
Charpentes de toit préfabriquées
LEIEN
Thrutone slates 60 x 30
dubbele dekking
ARDOISES
Thrutone slates 60 x 30
en pose à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
72
De in totaal 90 wooneenheden omvatten verschillende vormen en groottes van wo-
Cette cité de 90 maisons offre un choix varié de typologies et de tailles d’habitation :
ningen. Zo zijn er 16 halfopen maisonnettebebouwingen met twee en drie slaap-
on y compte quelque 16 constructions jumelées avec des habitations duplex à deux
kamers, 58 twee verdiepingen tellende rijhuizen met twee en drie slaapkamers,
ou trois chambres à coucher, 58 habitations à terrasses de deux étages à deux
4 één verdieping tellende rijwoningen en 12 appartementen. Deze diversiteit aan
ou trois chambres à coucher, 4 habitations à terrasses d’un seul étage et 12 ap-
woningen maakt dat er hier niet alleen verschillende groottes van gezinnen kun-
partements. Grâce à cette diversité, le quartier permet d’accueillir non seulement
nen neerstrijken, maar dat er ook plaats is voorzien voor alleenstaanden, wat voor
des familles de tailles variées mais aussi des personnes seules et favorise ainsi les
een goede en levendige sociale mix zorgt. Met elkaar verbonden zijn de individuele
contacts et l’intégration de ces différents groupes sociaux. Le trait d’union entre
constructies dan weer via de uniforme dakbedekking in donkere vezelcementleien
les diverses constructions est constitué par le revêtement uniforme d’ardoises
– zelfs boven de erkervensters – en de terugkerende dakvorm. De kleinformaat ve-
foncées en fibres-ciment sur les encorbellements à fenêtres et les toitures, ces
zelcementleien kunnen bovendien probleemloos de schuine vlakken van de licht
dernières étant toutes de même forme. Les dimensions réduites des ardoises ont
gebogen huizenblokken volgen.
en outre permis d’épouser fidèlement les lignes architecturales légèrement courbes de l’ensemble du complexe.
73
WOONCOMPLEX VOOR SENIOREN IN OAKLAND VILLAGE
HABITATIONS POUR PERSONNES ÂGÉES À OAKLAND VILLAGE
LOCATIE ADRESSE
Swadlincote, Verenigd Koninkrijk
Royaume-Uni
ARCHITECTEN ARCHITECTES
Glancy Nicholls architects, Birmingham,
Verenigd Koninkrijk Royaume-Uni
Projectmanager Directeur de projet
Alec Stewart
LEIEN
Rivendale FC slates
dubbele dekking
ARDOISES
Rivendale FC slates
en pose à recouvrement double
KLEUR
Donkergrijs
COULEUR
Gris foncé
74
Dit gebouwencomplex, dat in opdracht van het bestuur van het graafschap Derby-
Ce complexe de bâtiments, commandité par l’administration régionale du comté
shire werd gerealiseerd, omvat 89 appartementen voor senioren, een restaurant
de Derbyshire, comprend 89 appartements pour personnes âgées, un restaurant et
en diverse sportvoorzieningen. De woningen werden daarbij zodanig ontworpen,
une infrastructure sportive. Les habitations sont agencées de façon à répondre à
dat tegemoetgekomen kan worden aan de verschillende verzorgings- en verple-
toutes les exigences en matière de soins, de surveillance et de loisirs de leurs occu-
gingsbehoeften van de oudere bewoners. Grote vensteroppervlakken laten intussen
pants. Les grandes baies vitrées permettent un échauffement naturel de l’intérieur
passieve warmtewinsten toe en zorgen samen met de zonnewarmte-installatie
et garantissent, en même temps que l’installation thermo-solaire, une nette ré-
voor een gering energieverbruik. De daken werden ten slotte met vezelcementleien
duction de la consommation énergétique. Les toits sont couverts d’ardoises en
bedekt, die door hun klein formaat probleemloos de rondingen van het gebouw kun-
fibres-ciment. Le format réduit de celles-ci a permis d’épouser fidèlement toutes
nen volgen, terwijl hun glad oppervlak het complex een rustige, uniforme aanblik
les courbes du bâtiment et leur surface parfaitement lisse donne au complexe son
verleent.
aspect étonnamment homogène.
75
SOCIALE HUURWONINGEN IN CONCHES-SUR-GONDOIRE
LOGEMENTS SOCIAUX LOCATIFS À CONCHES-SUR-GONDOIRE
LOCATIE ADRESSE
Conches-sur-Gondoire, F
ARCHITECT ARCHITECTE
Chartier-Dalix architectes
PROJECTGROOTTE
176 m2
SUPERFICIE
176 m2
DRAAGSTRUCTUUR
Houtskeletbouw
STRUCTURE PORTEUSE
Construction à ossature en bois
LEIEN
Orléane 60 x 30
dubbele dekking
ARDOISES
Orléane 60 x 30
en pose à recouvrement double
KLEUR
Bruin
COULEUR
Brun
76
Verspreid over de stad, is het de bedoeling dat er vijftien sociale woningen gerea-
Quinze logements sociaux doivent être construits sur diverses parcelles de la ville
liseerd worden op percelen die eigendom zijn van de stad; dit zijn daar de eerste
de Conches. En voici les trois premiers. Au lieu d’aménager de nouvelles zones
drie van. In plaats van voor een ingebruikname van nieuwe terreinen aan de rand
d’habitation en périphérie, la municipalité a préféré intégrer les logements dans
te opteren, werden de woningen door middel van naverdichting in de bestaande
le tissu urbain existant dans le cadre d’un projet de revalorisation. Cette construc-
stedelijke structuur geïntegreerd. De sterk onderverdeelde constructie past zich
tion fortement segmentée s’intègre parfaitement dans son paysage architectural,
daarbij perfect aan haar kleinschalige omgeving aan. Ze omvat drie verschillende
composé principalement de petites habitations. Elle comprend trois logements
sociale woningen die elk hun eigen vorm en identiteit hebben. Het met een uniforme
sociaux distincts, chacun ayant sa personnalité propre. L’ensemble constructif,
buitenschil uit duurzame vezelcementleien voorziene gebouw is bovendien zodanig
pourvu d’un revêtement uniforme et durable d’ardoises en fibres-ciment, a été
vormgegeven dat er private buitenruimten (tuin of terrassen) ontstaan, die van bui-
aménagé de façon à créer des espaces ouverts privés [jardins ou terrasses] sous-
tenaf geen inkijk hebben. Elke woning heeft verder nog haar eigen toegang, zodat er
traits aux regards indiscrets de l’extérieur. Comme chaque logement dispose de
geen gemeenschappelijke ruimten zijn. Door de oriëntatie in twee of drie richtingen
sa propre entrée, il n’y a pas d’espaces communs. Grâce à leur orientation selon
zijn de panden ten slotte ook langs binnen licht en aangenaam.
deux, voire même trois axes, tous les logements bénéficient aussi d’un maximum
d’éclairage naturel.
77
WOONTOREN IN HAARLEM
IMMEUBLE À APPARTEMENTS À HAARLEM
LOCATIE ADRESSE
2032 KG Haarlem, NL
ARCHITECTEN ARCHITECTES
CASA architecten, Amsterdam, NL
Projectarchitect Architecte de projet
Koen Crabbendam
PROJECTGROOTTE
17 289 m² bruto vloeroppervlakte
13 671 m² woningen, 375 m² kantoren
2391 m² parken, 852 m² winkels
SUPERFICIE
17 289 m² de superficie brute au sol
13 671 m² d’habitations, 375 m² de bureaux
2391 m² de parkings, 852 m² de magasins
DRAAGSTRUCTUUR
Beton
STRUCTURE PORTEUSE
Béton
LEIEN
New Stonit 60 x 30
Dekwijze: dubbele dekking
Patroon: halfsteensverband
ARDOISES
New Stonit 60 x 30
Pose horizontale à recouvrement double
KLEUR
Leisteengrijs
COULEUR
Gris schiste
Gevel, vensteraansluiting | verticale doorsnede
Façade, raccord de fenêtre | coupe verticale
78
1 : 10
Het ‘de Spits en de Flank’ gedoopte wooncomplex is de eerste bouwfase van een in
Cette cité résidentielle, appelée ‘de Spits en de Flank’ constitue la première d’une
totaal drie fasen tellend herinrichtings- en stedenbouwkundig verdichtingsproject
série de trois phases de construction visant à rénover et à réaménager les quartiers
voor de zone rond de Amsterdamse voetbalclub DSK. De zes verdiepingen tellende
voisins du club de football amstellodamois DSK. L’aile basse à six étages, ainsi que
dwarsconstructie alsook de dertien verdiepingen tellende woontoren hebben on-
la tour d’habitation qui n’en compte pas moins de treize, reposent sur des socles à
deraan twee verdiepingen waarin handels- en kantoorruimten werden onderge-
niveau unique abritant des commerces et des bureaux. Là-dessus se succèdent
bracht. Daarboven beginnen dan de woonverdiepingen die bovenaan een prachtig
les niveaux d’habitation, dont les plus élevés offrent une vue imprenable sur la ville
uitzicht over Haarlem en omgeving bieden. Voor zowel de woontoren als voor de
de Haarlem et ses environs. Les façades de la tour d’habitation et, en moindre me-
dwarsconstructie, zij het op kleinere oppervlakken, gebruikten de architecten ve-
sure, celles de l’aile basse sont bardées d’ardoises en fibres-ciment, ‘parce qu’elles
zelcementleien, “omdat ze geen onderhoud vergen, een tijdloze en moderne aan-
ont un aspect moderne et intemporel et qu’elles contrastent agréablement avec
blik bieden, een mooi contrast vormen met de bakstenen gevels in de omgeving en
la brique employée à proximité, tout en étant suffisamment expressives pour bien
voldoende uitdrukkingskracht bezitten voor de onderverdeelde geveloppervlakken.”
faire ressortir les façades segmentées’ pour reprendre les mots de l’architecte.
79
Foto’s (voor zover niets anders vermeld) Marcel Van Coile
Photos (sauf mention contraire) Marcel Van Coile
foto‘s pagina
N° de page des photos
14 – 15
Conné van d‘Grachten
18 – 19
Johannes Kottje
43
Christian Bauer Associés
44 – 45
Mertens-Architecten
60 61
Steven Massart Fotografie
62 – 63
Dirk Hennings
66 – 67
Donal Murphy Photography
69
City Architects Division of Dublin City
70
Donal Murphy Photography
72 – 73
McNamee Ltd.
74 – 75
Andrew Smith SG Photography Ltd.
76 – 77
Samuel Lehuédé
Council
80
ETERNIT NV | SA, Afdeling DAK | Division TOITURE
Kuiermansstraat 1
B-1880 Kapelle-op-den-Bos
België | Belgique
Tel +32 15 71 71 71
Fax +32 1571 71 79
[email protected]
www.eternit.be
Info: 0800/14.144
ISBN 978-3-7828-0534-6
Voor Nederland
Tel +31 547 288 807
Fax +31 547 288 808
[email protected]
www.eternit.nl
Info: 0800/236.8732
Téléchargement