
24septembre2015
Lessoubresautsdémographiques
del’Europemédiévale
‐Fortesvariationsdelacroissance
économiqueauMoyen‐âge
‐Expansionducommerceetdescircuits
internationaux
‐Rôleducommerceinternational
‐RôledesVilles‐États
‐Pousséedémographiqueeturbaine
suivied’unfortreculàlafinduXIVe
siècle.
‐Spécificitésdesdifférentesrégions
européennes;
‐Londresunecapitalenationalede
moyenneimportanceenEurope.
‐Bruges,laManchesterduMoyen‐âge
Lectures
Maddison,Angus(2001)IDEM
Chap.2:Leseffetsdudéveloppementoccidentalsurlereste
dumonde.
Introductionp.51‐52/Ledéclindel’Europeentrele1eretle
Xesièclep.52‐53;/L’Europeoccidentaleseredresseet
prenddel’avance,1000‐1500p.53‐54;/Larépubliquede
Venisep.54‐60;4‐LePortugalp.60‐68
PaulBairoch(1985)DeJerichoàMexico:Villesetéconomie
dansl’histoire,Gallimard,Paris
Chap.8:L’Europede1000à1700:unsurvoldel’économieet
del’urbanisationp.166‐201
Chap.10:Lapousséeurbainedel’Europemédiévalep.202‐
226
Bethmont,Rémy(2011)HistoiredeLondres,Éditions
Tallandier,Paris.Chap.1:LondresetleRoyaume:Une
prééminenceanciennep.21‐48
Girouard,Mark(1987)IDEM
Chap.5:BrugesetVenise
01octobre2015
Proto‐industrialisationet
urbanisation
‐Transformationsdumodede
production.
‐Rôledesvillesetdescampagnesdans
l’essorindustrieldel’Europe.
‐Colonisationtraditionnelleetl’essor
desmétropoleseuropéennes.
‐Extensiondesactivitéscommerciales
versl’AsieetlesAmériques.
Maddison,Angus(2001) IDEM
‐ Chap.2:Leseffetsdudéveloppementoccidentalsurle
restedumonde.
1‐ Lemondemarchanddel’océanindienp.69‐70;2‐ Le
mondemarchanddelaChine,duJaponetdesPhilippines
p.70‐75;3‐LesPortugaisauBrésilp.75‐80;4‐ LesPays‐Bas
p.80‐94
Hohenberg,PaulM.etL.HollenLees(1992)IDEM
Chapitre4:Lesvillesdansl’économiemoderne
européenne:lireàpartirde«Villeproto‐industrielle»p.166
à183.
PaulBairoch(1985)DeJerichoàMexico:Villesetéconomie
dansl’histoire,Gallimard,Paris
Chap.11:Lesvilleseuropéennesde1500à1700p.227‐245
Chap.12:L’urbanisationetledéveloppementenEurope
avantlarévolutionindustrielle:1000‐1700p.246à271
08octobre2015
Révolutionindustrielle,
urbanisationenGrandeBretagne
etenEuropeoccidentale
‐PerformanceéconomiquedelaG.B.
‐Transformationsstructurellesde:
agriculture,industrie,finance.
‐Londres:nouvelleculturede
consommation.
‐Manchester,1èregrandeville
industriellemoderne.
‐Machinismeetcapitalisme
VIDEO
OuvertureOlympiqueàLondres
Maddison,Angus(2001) IDEM
Chap.2:Leseffetsdudéveloppementoccidentalsurlereste
dumonde.IX:LaGrande‐Bretagnep.94‐110
Landes,David(2000)Richesseetpauvretédesnations,Albin
Michel,Paris
Chap.13:Delarévolutionindustriellep.247à263
Chap.14:Pourquoil’Europeetpourquoialors?p.265à280
PaulBairoch(1985)J@M
Chap.15:Laville&les1èresphasesdelaRIanglaisep.318‐36
Chap.16:L’urbanisationetlatransmissiondelaRIp.337‐49
Chap.17:L’industrialisationetlesvillesauXIXeenoccident
Bethmont,Rémy(2011)IDEM
Chap.4:Capitalismeetculturedeconsommationp.109‐139
Girouard,Mark(1987)IDEM
Chap.12:Manchesteretlacitéindustriellep.257‐27