
LESDERNIÈRESÉVOLUTIONSDEL'ÉCONOMIEDUSPORT/ENTRETIENAVECWLADIMIRANDREFF/Novembre2014
2
IRIS–Observatoiregéostratégiquedusport
autressecteurs.Jen’endéduisdoncpasqu’ilcroitmoinsvitequelamoyenne,maiscertainement
quesacroissanceestralentieparrapportàcequ’elleaétéparlepassédanslespaysdéveloppés.Je
nesuispascertainquecesoitlamêmechosedanslespays«émergents»,àsavoirlespayslesplus
«développés»despaysduSud.Toutd’abord,certainesdeceséconomiesn’ontpasconnulacrise.
Ellessonttombéesde12à7%decroissance,doncellescroissenttoujoursvite.LaRussieaétéplus
affectéeparlacrise,maisenRussiebeaucoupdechosessontdéterminéesparlepolitique.Ilsont
ainsiaccueillilesJOdeSotchi,vontaccueillirlacoupedumondedefootball2018doncilscontinuent
àinvestirdanslesport.C’estunevolontédePoutine.LeBrésilavusacroissanceralentirmaisavecla
CoupeduMonde(2014)etlesJeuxOlympiques(2016),lesecteursportifyestenexpansion.Jedirais
doncquelesBRICSnesemblentpastouchésdelamêmefaçonqueleséconomiesplusdéveloppées.
Onarriveàdissocierunmodèleentrepaysdéveloppéetpaysémergents,nepeut‐
onpasfaireunedeuxièmeséparationentrelesportdetrèshautniveau(Coupedu
monde,JO)oùonvoitdefaçontrèsdirecteuneinflationdesdroitsTV,
infrastructures,etc.etlesportprofessionnelnationalquiestfragilisé?
Jevalidel’idéemaisavecunenuance.Quandj’aiparlédel’impactdelacrisedanslespays
développés,vousaureznotéqu’auniveaudesmédiasonnevoitpasdecrise,carlesmédiasne
visentquelesportprofessionnel.L’entréedeBeinSportenFrancemontrequelesportprofessionnel
attirebeaucoupdecapitaux,alorsquelabaissedesinvestissementsdesménagesetdescollectivités
touchesurtoutlesportamateur.Onpeutégalementdistinguerlesévénementsnationauxdetrès
hautniveauetlesautrescompétitionsnationales.Cesdifférentiationsexistentencriseethorscrise.
Commel’économieengénéral,lesportnesedéveloppepasdemanièrehomothétique.Auniveaudu
sportprofessionnelnational,celadépenddespays.Lesgrandesliguesdesportprofessionnelnesont
pastellementaffectées.Lepoidsdelacrisepèsesurtoutsurlesportprofessionneldebassedivision
oulesportamateur.
Lesgrandsévénementsmondiauxnesontpastouchéspourl’instantparlacrise,maisàmonavis,
c’estennuyeuxqu’ilsnelesoientpas.CarleBrésil,parexemple,paieraàunmomentdonnélanote
dumondialetdesJO,etlescomptesneserontpasàl’équilibre.Unpetitsignedecrisedansces
grandsévénementsinternationauxpeutcependantêtreidentifié:c’estqu’ilyadeplusenplusde
villesoudepayscandidats(exemplesrécentsdeMunichouOslo),quirenoncentàorganiserdetels
évènements,carlapopulationlocaleyestopposée.Cenesontpasdessignesdecrisefinancière,
maisdecrisedelasymboliquedecesévénements.Enplusdesétudesd’impactfinancieret
économique,lesautoritésoccidentalesveulentaussidésormaisévaluerl’impactsocial,médiatique,
culturel,éducatif,decesgrandsévénements.Cesdimensionssontencoreplusdifficilesàprendreen
compte,maisilsytiennent.JenecroispasqueladécisionpourParis2024dépendedeça,puisquece
serontsurtoutdesaffrontementspolitiquesquiserontdécisifs.Desétudesd’impactssurd’autres
événementsontdéjàétéréalisées,avecdesrésultatsmitigés.Parexemple,quandlaFrancea
accueillilaCoupedumondederugbyde2007,plusieursétudesd’impact,chacuneavecdesrésultats
trèsdifférents.Uneétudeattendait8milliardsd’eurosderetombéespositives,puisuneétudea
ramenécechiffreà500millionsd’euros.Cesontdesécartsimportants.Personnellement,j’appuie
beaucoupl’idéed’évalueraposteriori,voireéventuellement5ou10ansaprès,cesévénements
sportifs.