CHIM009-0 Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 1 ! Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 2 1 " # $ %& %' ( # # ) Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée " % 3 ) E ( T , P, V , N ) = 0 * - e ( T , P, v ) = 0 / * +, . !000 1234 Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 1251 6 4 2 " * ) ) * - 7 + * . hres (T , P ) = h (T , P ) − h # (T , P ) hres (T , P ) = P 0 hres (T , P ) = = v − T v T ∞ h (T , P ) = h° (T0 ) + Septembre 2002 T T0 ∂v ∂T ∂P ∂T dP P − P dv + Pv − RT V cP° dT + ( h − h # ) Thermodynamique chimique appliquée 5 #8 & 9154:; . a RT P= − 2 v−b v " . a − a = − RT ln # v−b v − a v , *< =% =% Septembre 2002 * . /7 Thermodynamique chimique appliquée 6 3 Point de bulle > AB : gaz/vapeur CD : liquide BM : vapeur métastable CN : liquide métastable MN : zone instable Point de rosée ?@ . 7A 7A 8B 8B0 , > 7 + < g V ,s − g L,s = P s , vV ,s P s , v L ,s 9 ? -C v dP = 0 ; Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 7 8 # ) * * * v − RT = P . ∂ ( g − g# ) ∂P T 8 > * * Septembre 2002 + Thermodynamique chimique appliquée 8 4 ) < D E ( D D ) @ ) - ) #79 *; 97*; - Septembre 2002 * Thermodynamique chimique appliquée 9 # ( < 9) Z = 1 + ) > ) ; B C + 2 + ... v v 7 * G + - )) $* F ) ) , + 9 ) ; A + Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 10 5 ( ) , H 7. Z = 1 + B ' P + C ' P 2 + ... )) - . B RT C − B2 C'= R 2T 2 B' = Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée ( )) , = B+ C D + 2 +... v v , 9H%1; = )91A ; $ Septembre 2002 $ 78 , ( Z − 1) v 11 < Thermodynamique chimique appliquée ) . Ethane 0, 20 et 25°C 12 6 # I < multiplie par 7 Z 2 RT BP → B Z = 1 + v RT BRT P= + 2 v v RT 2 RT Z − Z=P B B hrésiduel (T , P ) = h − h # = RT B −T < H97; dB dT v dB B −T dT + R ln Z srésiduel (T , P ) =s − s # = − R v ln ϕ = g résiduel (T , P ) 2B = ln Z RT v Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée # 13 I ( BP RT # v = v +B 7. Z = 1 + H97; 7 hrésiduel (T , P ) = ln ϕ = Septembre 2002 B −T g résiduel (T , P ) RT dB P dT BP = RT Thermodynamique chimique appliquée 14 7 # $ %& %' 912!0; - < P = RT ρ + B0 RT − A0 − + aαρ 6 + C0 ρ 2 + ( bRT − a ) ρ 3 T2 Cρ3 (1 + γρ 2 ) exp(−γρ 2 ) T2 ) < <. Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 9 ( 7 - Z = 1 + B0 RT − A0 − + bRT − a − ρc B0 = A1 + B1 ω , ρc2γ ρc3α ρc2 d RTc2 d T 1241; ) C0 D E + 30 − 04 ρ 2 T T T d cρ 2 ρ + α a + ρ5 + 2 T T ρc A0 15 ω (1 + γρ ) exp ( −γρ ) 2 2 ρcC0 = A3 + B3 ω RTc3 ρc2 a = A4 + B4 ω , ρc2b = A5 + B5 ω , = A6 + B6 ω , RTc ρc2 c ρ c D0 = A7 + B7 ω , = A8 + B8 ω , = A9 + B9 ω RTc3 RTc4 ρ c E0 = A10 + B10 ω , = A11 + B11 ω exp ( − 3,8 ω ) RTc5 RTc = A2 + B2ω , *7 Bonne précision, mais difficulté d’appliquer aux mélanges Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 16 8 RT a − 2 v−b v P= J % 9 ) - , Septembre 2002 * ; <) I < Thermodynamique chimique appliquée Pc = ∂P dv =− T ∂2P dv 2 7 *8 ; %B # ) = T RTc ( vc − b ) 2 2 RTc ( vc − b ) 7 27 64 17 RTc a − 2 vc − b vc 3 + 2a =0 vc3 − 6a =0 vc4 9 ** * - )- Ωa = Septembre 2002 ; - 9 ) < R 2Tc2 Pc RTc b = Ωb Pc a = Ωa Ωb = 1 8 Thermodynamique chimique appliquée Zc = 3 8 18 9 . " " 9 - ; , . Z = Z Z − Ωb Pr Tr − Ωa 1 T2 Z r Pr + Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 19 ) 9 P= ; ' J RT a − 2 v−b v Pv 2 ( v − b ) − v 2 RT − a ( v − b ) =0 P2 R 3T 3 ? Z= Pv bP aP ; B= ; A= 2 2 RT RT R T Z 2 ( Z − B ) − Z 2 − A ( Z − B ) =0 Z 3 − ( B + 1) Z 2 − AZ + AB =0 8 & K Septembre 2002 L Thermodynamique chimique appliquée 20 10 J H 8 # 9:A5; ) Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée # ? ' %MC 21 912!2; ) * RT − v−b P = a T v (v + b) * . a (T ) = Ωa Ωa = ? , Septembre 2002 1 9 ( 2 − 1) b = Ωb α (Tr ) = R 2Tc2 α (Tr ) Pc 1/3 ≈ 0,42748 et Ωb = RTc Pc 21/3 − 1 1 ≈ 0,086640, Z c = 3 3 * ) - 1 Tr 7 I Thermodynamique chimique appliquée 22 11 # 9124I; 9124I; ) K " 7 " L ) P= α9 ; * 2 2 c RT α(Tr ) Pc α(Tr ) = 1 + m 1 − Tr a (T) = Ωa . ( ) a ( T) RT − v −b v ( v +b) ) 2 2 . m = 0,48+ 1,574ω −0,176 ω < Z 3 − Z 2 + ( A - B - B 2 ) Z - AB = 0 $ 8 MC - ) 9H 9H < 1A: ' % ; Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée # 7 %' 23 91243; ) RT a P= − 2 v−b v + 2bv − b 2 a (T ) = Ω a R 2Tc2 α (Tr ) Pc ( α (Tr ) = 1 + m 1 − Tr Ω a = 0, 45724 ) 2 RTc Ωb = 0, 07780 Pc m = 0,37464 + 1,54226 ω − 0, 26992 ω 2 b = Ωb Z 3 + ( B − 1) Z 2 + ( A - 2 B - 3B 2 ) Z + (B3 + B 2 -AB) = 0 , Septembre 2002 7 Thermodynamique chimique appliquée 24 12 #- . *:I0M*10 '=0* 05:1! : AM =:32* 5IM 7 =!I* !23 ω=0* 1!N! =:I0A:32* 5I=0* 53N: 7 =10A!I* !23=0* I:N: I 9 ;=0* !I4!4+90* 05:1! :32* 5I; A!I* !23=2* N02NI I =0* !5O1* N4! + 0* 1!N! / 0* 143+ 0* 1!N! =0* 40N1! I= α9 ;=P 1O0* 40N1!91% 53N: ;Q 1* 1005 1!91%√0* 9 ;=2* N02NI + 1* 1005= 10* !35N =0* 0533! + 0* 05:1! + :32* 5I A !I* !23= 0* 03I32 I = 7A9' ; = 0* 1!420 $ = 7A9' ; = 0* 0I:N3 : I = H %H O HO =0 = / $ % $I = 0* 1I:45 = % $ = %0* 00:!5 H=0* 5302I 9 H =0* 0!1!4; 8=H' A7 =0* 5302I + 0* 05:1: + :I0A 10= I* I20!4 :AR 7 Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 25 F(Z) isotherme P(V) 70 0.09 60 0.07 50 0.05 40 30 0.03 20 0.01 10 -0.50 0 0.01 0.1 -10 -20 1 10 100 -0.010.00 0.50 1.00 1.50 -0.03 -0.05 79 *; D D ' Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 26 13 . P= 7 8 7 RT − v−b a ( v − br1 ) ( v − br2 ) . & . 1= I=0 . 1=0 I=%1 %' . 1= %1%√I I= - %1O√I 7+ , 9 ) Septembre 2002 I; Thermodynamique chimique appliquée P= . u ( T , P, v ) − u # T , P # = , RT ,v v v = T ∞ 27 RT − v−b ∂P ∂T a v − b r ( 1 ) ( v − br2 ) − P dv v * u (T , v ) − u # (T , v ) = . a −T da dT dv v ∞ ( v − br1 ) ( v − br2 ) da a −T u (T , v ) − u # (T , v ) 1 dT U ( v, b,r , r ) = 1 2 RT RT b VdW : U = -b/v v Soave : U = ln v+b Septembre 2002 Dépend de l’équation d’état P-R : U= 1 2 2 ln Thermodynamique chimique appliquée ( v + b( v−b ) 2 + 1) 2 −1 28 14 , * . h (T , P ) − h # (T , v ) RT da a −T 1 dT U ( v, b,r , r ) + Z − 1 = 1 2 RT b S < < K L K L )) Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée )) 29 ) , * I. a (T , v ) − a # (T , v ) = v ∞ a ( T , v ) − a # (T , v ) RT , − RT RT + + v−b v = − ln (v a dv v − b r ( 1 ) ( v − br2 ) − b) v + a U ( v, b, r1 , r2 ) bRT J g (T , P ) − g # (T , P ) RT " = − ln ) ln ϕ = − ln Septembre 2002 . P (v − b) RT + Z − 1 + )) a U ( v, b,r1 , r2 ) bRT ) P (v − b) a + Z − 1 + U ( v, b,r1 , r2 ) RT bRT Thermodynamique chimique appliquée 30 15 ") 1+ I+ ' 9 :+ !+ N+ . 7 ;H φ8 7 = 7 9 ;* H8 )) φ ) )) 7 I ) =7 φ 7 * 7=7 φ A φ8 ) J Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 9 31 *7'; + %M 7 9 ; ' R + %M + ? 8 Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 32 16 ( ,T ) . ) ? Isotherme critique de l’éthane Equations de Soave et Peng-Robinson Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 33 8 ( α (Tr ) = 1 + m 1 − Tr ) . 2 ! ? a (Tr ) = TR 8 , U7 Septembre 2002 9125:; . ( 1 + c1 1 − a 91253; . 9 ;< - B . Tr ) ( + c2 1 − ( Tr = m0 + m1 1 + ) 2 ( Tr ( 0,7 − Tr ) + c3 1 − Tr ) ) 3 2 79 ; - Thermodynamique chimique appliquée D 34 17 ? ) 7 P = 7 V- ) RT a − 2 v−b v + ubv + wb 2 7 . T 9125I; RT a P = − v−b v (v + b) + c (v − b) ) ζ c = 0,329032 − 0,076799ω + 0,0211947ω 2 ω=0* @$ . Ω3b + (2 ω =0* : RT c 7' b = Ωb − 3ζ c ) Ω 2b + 3ζ c2 Ω b − ζ c3 = 0 Ω a = 3ζ + 3 (1 − 2ζ c ) Ω b + Ω + 1 − 3ζ c Ω c = 1 − 3ζ c 2 c 2 b ( α (Tr ) = 1 + m 1 − Tr ) Pc a (T ) = Ωa c = Ωc 2 RTc Pc R 2Tc2 α (Tr ) Pc m = 0,452413 + 1,30982ω − 0,295937ω 2 Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée ( )) J # )) * ) ) g V ,s −g 35 L,s = ?C * + P s , vV ,s P s , v L ,s P v dP = 0 50 40 , 30 7 ) W 9 ; < 20 10 0 0 Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 0.5 1 1.5 2 V 36 18 ) 7 . 9 7 , T . ; X 7 7 D #- . 9V *!0*15N%I11; Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 37 Y 91232; * K " Z = L 1 + η + η − η 2 (1 − η) 3 3 ). η = v° v 3 2.5 CS 2 8 & 7=' A9 % ; =B H = 1A91% 1A91%η; 1.5 VdW 1 0.5 0 0 Septembre 2002 0.05 Thermodynamique chimique appliquée 0.1 0.15 0.2 0.25 38 19 Y ( ) ) ' %MC + ") * - . U# U7 U $ M )' 9: + Z = 1 + ( 4η − 2η 2 ) / (1 − η ) + 0,5c ' (α − 1) 3 + 1 + 0,5c ' ( B0 + B1T * / T + B2T / T *) Septembre 2002 4 6 n =1 m =1 π 2 v* 6v 3 3η + 3αη − (α − 1)η 2 / (1 − η ) *Z*Z; η = mAnm (T * / T ) n (v * / v) m Thermodynamique chimique appliquée 7 39 9 I,*@ :* * ) * ; - + , + ) - # #- J - . - 7 > 9 ; Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 40 20 #- . φr = 13 φr = i=1 A (T , ρ ) − A (T , ρ ) NRT niδ riτ si + exp ( −δ 2 ) δ = & 9,I; # ρ ρc et τ = # 24 i =14 niδ riτ si + exp ( − δ 4 ) 32 niδ riτ si i=25 Tc T < 79 * ρ; < * # * * Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée * * 41 # #< SS v ( P, T ) = v ( 0,T ) 1 − C ln 1 + P B (T ) v(0,T) est pratiquement assimilé à v à pression atmosphérique C est pratiquement indépendant de la substance considérée C = 0,0894 v(0,T) et B sont souvent représentés par : B = B0 exp ( − B1 T ) v ( 0,T ) = v 0 exp (α T ) Il y a donc 4 paramètres par substance : v0, α, B0 et B1 Septembre 2002 Thermodynamique chimique appliquée 42 21 ) )) 9 ; ) 9 # ) - *7 *ω; * - Septembre 2002 < Thermodynamique chimique appliquée Exemples 43 22